In de zomer kon je op smoothies en gevulde salades leven, nu schreeuwt je lijf om stevigere kost. Ook heb je het in de herfst en winter sneller koud, ben je vaker somber en misschien ontstaat er een extra laagje vet op je lijf. Gelukkig is dit volkomen normaal en passend bij het seizoen. Hoe je slim inspeelt op de veranderende behoeften van je lijf, weet orthomoleculair therapeute Annick Adriaansz. Na het lezen van dit artikel weet je precies welke voedingsstoffen je nu het hardst nodig hebt, uit welke groenten je die haalt én hoe je je voeding inzet om warm én goed gemutst te blijven.
Orthomoleculair therapeut: deze voeding houdt je warm, gezond én vrolijk nu de winter nadert
Annick: ‘Hoe komt het toch dat de verleiding groot is om in de herfst van een energieke, ondernemende alleskunner soms ineens te veranderen in een onderuitgezakte Netflix-kijkende alleseter? Goed nieuws: dit is een volkomen natuurlijke beweging. In de natuur zie je dat dieren in de herfst- en wintermaanden eten gaan verzamelen. Ze doen het rustiger aan. Want het is niet handig om energie te verspillen en ze leggen zo een reserve vetlaagje aan omdat er een tijd van schaarste aankomt. Zo leefden wij in de oertijd ook. Hoe de natuur en onze biologische klok werkt is niet veranderd, onze leefstijl wel. Laten we eens kijken waar de meeste mensen in de herfst tegenaan lopen.
1. Kouwelijkheid
Je interne kacheltje moet zich weer even opnieuw afstellen op het koudere weer. De thermostaat moet wat omhoog. Dit gaat niet bij iedereen goed; vooral vrouwen hebben hier vaker moeite mee. Die hebben sneller last van schommelende hormoonspiegels en dit beïnvloedt de schildklierwerking. En je schildklier is enorm belangrijk voor een goede temperatuurregeling in je lijf. Voorzie je schildklier daarom van de voedingsstoffen die ze nodig heeft om soepel te kunnen functioneren. Denk aan jodium, selenium, zink, tyrosine, omega 3 en B-vitamines. De volgende voedingsmiddelen raad ik aan:
- Zeeproducten zoals (vette) vis en zeekraal en nori
- Noten en zaden (vooral paranoten, pompoenpitten en lijnzaad)
- Eieren
- Volkoren granen
- Groene bladgroenten
Wees vooral ook lief voor jezelf: drink veel warme thee, zet sfeervolle kaarsjes neer, neem een lekker dekentje op de bank en een kruikje mee naar bed en draag wollen onderkleding. Dit laatste klinkt kriebelig en ouderwets, maar er zijn vele fijne zachte varianten te krijgen en niets isoleert beter.
2. Toegenomen eetbehoefte
Gezien je eigenlijk geprogrammeerd bent om wat vetreserve op te slaan naarmate het kouder wordt, is begrijpelijk dat een maaltijdsalade je nu geen voldaan gevoel geeft. Zorg dat je je maaltijden warm eet, dit helpt gelijk om je temperatuur op peil te houden. Ontbijt met havermoutpap, lunch met gevulde maaltijdsoepen (bijvoorbeeld linzensoep) en dineer met lekkere stoofpotjes. En voor die knagende zoetbehoefte: denk eens aan heerlijke stoofpeertjes, appeltjes met kaneel uit de oven of een lekkere dadel. Het gebruik van verwarmende kruiden en specerijen maakt je maaltijden compleet. Denk aan gember, steranijs, kardemom, kruidnagel, nootmuskaat.
3. Vermoeidheid
Je brein heeft daglicht nodig om je te activeren zodat je energiek aan de dag kunt beginnen. In de herfst en winter is het langer donker, waardoor je meer van het slaaphormoon melatonine aanmaakt. Door de kou is ook je doorbloeding wat slechter en daar bovenop bewegen we vaak minder. Hierdoor hopen afvalstoffen zich sneller op, en dat zorgt weer voor vermoeidheid. Al met al: een recept voor een vermoeider futlozer lijf. Daarvoor de volgende tips:
- Probeer elke dag veel buiten te zijn, zodat er voldoende daglicht op je netvlies kan vallen.
- Beweging is een belangrijke formule om je energielevel op te krikken. In je spieren zitten je energiefabriekjes. Door je spieren regelmatig te trainen verhoog je je energieproductiecapaciteit.
- Wanneer het niet lukt om voldoende naar buiten te gaan, kun je daglichtlampen in huis neerzetten. Door die ’s morgens aan te zetten, word je fitter wakker.
- Zorg dat je voldoende vitaminen, mineralen, vezels en antioxidanten binnenkrijgt. Deze essentiële stoffen zijn van groot belang voor de aanmaak van energie in je lijf. Dit doe je het makkelijkst door dagelijks ca. 500 gram groenten te eten.
4. Somberheid
Als het koud wordt komen we vaak minder buiten en bewegen we minder. Zowel daglicht en beweging zijn enorme stemmingsboosters. Fijne herfstwandelingen zorgen dan ook direct voor een betere doorbloeding en een blijer en energieker lijf. Check nauwkeurig je vitamine D inname, ook belangrijk voor je energie en gemoed. De herfst is ook een mooie tijd om even stil te staan. Net als dat de bomen hun blaadjes loslaten, is het goed om eens bij jezelf na te gaan: ‘Waar wil ik mee stoppen, wat wil ik loslaten? Waar wil ik juist meer van doen, wat is mijn stip op de horizon?’ Een gevoel van purpose geeft je ook een gevoel van geluk.
Nederlandse herfstgroenten
Tenslotte nog even specifiek wat over de Nederlandse herfstgroenten. Ik zei al dat je met 500 gram groente per dag in de herfst een heel eind komt. Elk seizoen groeien er precies de gewassen die stoffen bevat waar je in dát seizoen een verhoogde behoefte aan hebt. Zo zitten herfstgroenten vol met weerstandboostende stoffen zoals betacaroteen, vitamine C, zink en ijzer. Denk aan pompoen, wortel, bieten, radijsjes, boerenkool, andijvie, spitskool, bloemkool, pastinaak en knolselderij. Deze verwerk je bijvoorbeeld in heerlijke aardende herfstgerechten die je weer wat meer in balans brengen, bijvoorbeeld:
- Pastinaak-kokossoep met pindakaas
- Wortelpompoensoep
- Erwtensoep
- Carrot cake oatmeal: havermout met geraspte wortel, dadel, kaneel en kardemom
- Warme peertjes
- Ouderwetse stamppot met andijvie, spitskool of boerenkool
- Ovenschotels: zoete aardappel-pompoen, of bieten-geitenkaas bijvoorbeeld.’
