Niets vervelender dan (te) weinig energie om je beste leven te leiden. Als je constant moe bent is het verleidelijk om een extra koffietje te drinken of vroeg plat te gaan met een (homeopathisch) slaapmiddel. Maar voor zowel voor je gezondheid als je productiviteit doe je er verstandig aan vermoeidheidsklachten serieus te nemen en de oorzaak te achterhalen. Je lichaam wil je per slot van rekening iets vertellen! Hieronder vind je 7 mogelijke oorzaken van aanhoudende vermoeidheid.
Weinig energie? 7 oorzaken van aanhoudende vermoeidheid
We zijn allemaal wel eens moe. Omdat je een drukke dag hebt gehad, de slaap niet kon vatten of in de weer bent geweest met je kinderen. Van deze ‘alledaagse’ vermoeidheid herstel je doorgaans snel, vaak heb je aan één of twee nachten slaap voldoende om weer op te laden. Het wordt een ander verhaal als jouw vermoeidheid langer duurt en niet zomaar verdwijnt. Je voelt je moe op een (veel) dieper niveau. In dat geval is het slim om je klachten serieus te nemen en op zoek te gaan naar de bron van jouw vermoeidheid. Wie weet herken je jezelf in één of meerdere van onderstaande oorzaken.
1. Slaaptekort
Wanneer je goed (lees: lang genoeg) geslapen hebt, voel je je overdag minder vermoeid. Je concentratie is beter, je kunt problemen gemakkelijker oplossen en nieuwe informatie beter verwerken. Je hersenen hebben namelijk een eigen reinigingssysteem dat er voor zorgt dat je brein tijdens je slaap wordt ‘schoongespoeld’. Je hersencellen krimpen gedurende de nacht waardoor hersenvloeistof de giftige afvalproducten (eiwitten) van biochemische processen kan wegspoelen. Hoe langer je slaapt, hoe meer afvalstoffen er kunnen worden opgeruimd en hoe energieker jij je voelt. Het reinigingssysteem heeft minimaal 7 slaap nodig om voldoende afvalstoffen af te voeren. Slaap je minder uren dan dat, dan beschik je hoogstwaarschijnlijk over over minder (mentale) energie dan je zou willen. Zou je graag wat langer willen slapen? Let dan op wat je eet en vermijd deze voedingsmiddelen voor het slapen gaan, zorg dat je slaapkamer stikdonker is (of investeer in een goed slaapmasker) en ga elke avond op hetzelfde tijdstip naar bed.
2. Bloedarmoede
In je rode bloedcellen zit Hemoglobine (Hb). Dit is een eiwit dat zuurstof door je lichaam vervoert. Bij bloedarmoede heb je te weinig rode bloedcellen of werken ze niet goed. Dit heeft tot gevolg dat er minder zuurstof in je lijf wordt getransporteerd. En daar kun je moe, slap en duizelig van worden. De bekendste oorzaak van bloedarmoede is een ijzertekort, maar bloedarmoede kan bijvoorbeeld ook worden veroorzaakt door hevig bloedverlies tijdens de menstruatie. Als je vermoedt dat jouw vermoeidheid niet zozeer te maken heeft met de kwaliteit van je slaap, maar met bloedarmoede vraag dan of je huisarts je bloed onderzoekt.
3. Te weinig voedingsstoffen
Je lichaam heeft brandstof nodig om zich energiek te voelen. En niet zomaar elke vorm van brandstof telt; die donut gaat het niet ver schoppen in je lijf. Om gedurende de dag hoog in je energie te blijven heb je niet alleen vitaminen en mineralen nodig, maar ook complexe koolhydraten, eiwitten en gezonde vetten. Hoe veel en in welke verhouding, dat hangt af van je leefstijl. Ben je vaak moe? Begin dan eens met het bewust balanceren van je hoofdmaaltijden. Let er op dat ze een beetje van alle macro-nutriënten (eiwitten, vetten, koolhydraten) bevatten. Plus een dosis voedzame micronutriënten (vitaminen en mineralen). Op deze manier voorzie je jouw energietank bij elke maaltijd van duurzame brandstof. En je zult zien dat dit na enkele dagen een positief effect heeft op je energielevel.
4. Uitdroging
Als je te weinig drinkt, kun je je moe en slap gaan voelen. Uit onderzoek blijkt dat milde uitdroging een negatief effect heeft op verschillende hersenfuncties. Je kunt je moeilijker concentreren en voelt je lusteloos. Milde uitdroging betekent dat je tussen de 1% en 3% van je lichaamsgewicht kwijtraakt door vochtverlies. Dat lijkt misschien weinig, maar je verliest deze hoeveelheid vocht al snel tijdens je normale dagelijkse activiteiten.
Lichtgeel
Een simpele manier om te checken of je voldoende heb gedronken, is kijken naar de kleur van je urine. Die moet heel lichtgeel zijn. Dat je geen dorst hebt, betekent overigens niet dat je voldoende hebt gedronken. Als je lichaam een dorst signaal afgeeft is dat een acuut signaal. Negeer je dat signaal – al is het maar een paar minuten – dan schakelt het lichaam over op het onttrekken van water uit weefsels. Met vermoeidheid tot gevolg. Wacht daarom niet totdat je dorst krijgt, maar drink de hele dag door. Hoe veel vocht je precies nodig hebt hangt af van je lichaam en je leefstijl, maar over het algemeen is 2 liter voldoende. Je zult zien dat als je voldoende drinkt je vermoeidheid snel verdwijnt.
5. Depressie
Veel mensen denken bij een depressie aan mentale symptomen, maar wist je dat deze aandoening ook flink op je lichaam kan slaan? Zo wordt vaak je eetlust beïnvloed, kun je hoofdpijn en spierpijn krijgen, en voel je je vaak lusteloos en vermoeid. Bij zowel een depressie als vermoeidheidsklachten is het slim om extra goed voor je darmen te zorgen. Een gezond darmmicrobioom betekent een betere opname van belangrijke voedingsstoffen én een betere productie van serotonine, ook wel het gelukshormoon genoemd. 90% van de serotonine in je lijf wordt in je darmen gemaakt!
6. Cafeïne
Van cafeïne krijg je een energieboost. Het stofje werkt direct op je hersenen en stimuleert daar de afgifte van 2 stresshormonen: cortisol en adrenaline. Twee kopjes koffie (200 mg) jagen je cortisolspiegel binnen een uur 30% omhoog. Het stresshormoon adrenaline geeft de afgifte van dopamine een boost. Dopamine is een neurotransmitter die je hersenen stimuleert. Om die reden voel je je gelukkiger na het drinken van een kop koffie. Cafeïne kan echter óók een wrak van je maken. Vooral als je er te veel van drinkt of als je het te laat op de dag consumeert. De halfwaardetijd van cafeïne is 5,7 uur. Dit betekent dat als je ‘s middags 200 milligram cafeïne gebruikt (2 kopjes) je rond 17.45 uur nog altijd 100 milligram cafeïne in je lijf hebt. Pas rond 23.00 uur is de cafeïne verwerkt. Wil je je minder moe voelen? Drink dan wat minder cafeïne en schakel aan het begin van de middag over op kruidenthee. Binnen enkele dagen merk je het verschil.
7. Een trage schildklier
Je schildklier is een minuscuul kliertje in je hals met een belangrijke taak: de stofwisseling van jouw lichaam reguleren. Je schildklier kan te snel werken, maar ook te traag. En door een te langzame schildklier kunnen tal van klachten ontstaan zoals gewichtstoename, het snel koud hebben én vermoeidheid. Als je vermoedt dat je schildklierproblemen hebt, raadpleeg dan je huisarts of een hormoonspecialist voor bloedonderzoek.
Bloedonderzoek
Maar let wel op dat dit onderzoek goed wordt uitgevoerd. In veel laboratoria wordt alleen het TSH en T4 in je bloed gemeten. TSH is het hormoon dat opdracht geeft aan je schildklier om T4 te gaan produceren. In veel gevallen is de TSH productie echter volkomen normaal, maar is de uiteindelijke hoeveelheid actieve T3 te laag door een slechte omzetting van T4 naar T3. Veel mensen lopen daardoor rond met de symptomen van een trage schildklier, terwijl de huisarts zegt dat er niets aan de hand is.
Hormoonspecialist
Het vrije T4 moet in onder andere in je lever worden omgezet in het zogenaamde vrije T3, want dat is pas het actieve hormoon dat zijn werking doet in je lichaam. Deze test is echter complex om te interpreteren. Vaak wordt dit niet door de huisarts gedaan maar door een hormoonspecialist. Vraag dus specifiek bij je huisarts om niet alleen het vrije T4 en TSH, maar ook het vrije T3 te meten.
