Wat doet progesteron?
Progesteron staat ook wel bekend als het ‘Zen-hormoon’ vanwege haar kalmerende werking. Het heeft zelfs een soort valiumachtig effect; het maakt je rustig en helpt je aan een goede nachtrust. Progesteron beweegt mee met jouw menstruatiecyclus. Wanneer de aanmaak ervan uit balans is, kan dat vervelende gevolgen hebben voor je stemming en lijf. Gynaecoloog Ginny Chamorro vertelt je er alles over.
Progesteron tekort: aan deze symptomen merk je of dit “Zen-hormoon” uit balans is
Ginny: ‘Progesteron is een steroïde hormoon, dit is een hormoon dat afgeleid is van vet, meestal cholesterol. Het gaat dus uit van de structuur van cholesterol. Andere steroïde hormonen zijn bijvoorbeeld oestrogeen of testosteron. Progesteron wordt geproduceerd in de eierstokken en de bijnieren. Als je zwanger bent is een goede progesteron productie essentieel, dit gebeurt dan ook in de placenta.’
Hoe functioneert en fluctueert progesteron gedurende de menstruatiecyclus?
Ginny: ‘Hormonen kunnen enorm goed samenwerken en inspelen op elkaar, alsof ze samen een tango dansen. Een voorbeeld hiervan is je menstruatiecyclus, en die is echt prachtig. Als je een regelmatige cyclus hebt van 4 weken (de periode van je eerste menstruatiedag tot de volgende eerste menstruatiedag) dan vindt meestal halverwege deze cyclus een eisprong plaats, je ovulatie. Tijdens deze eisprong komt er een eicel vrij uit een vochtblaasje (follikel) uit je eierstok. Wat dan overblijft in je eierstok is het gele lichaam (corpus luteum) en dit gele lichaam zal gedurende enkele dagen progesteron gaan produceren.
Je cyclus en progesteron
Dus dat betekent dat je progesterongehalte stijgt gedurende de tweede helft van je cyclus. Progesteron is namelijk heel belangrijk voor het rijpen van het baarmoederslijmvlies. Ik leg altijd uit dat dat dan een lekker bedje is, waar het bevruchte eitje zich kan innestelen. Maar ook als je niet zwanger wilt worden, is een goede progesteron productie belangrijk voor het ‘normaal’ verlopen van een menstruatie.’
Hoe merk je dat je een tekort of overschot hebt aan progesteron?
Ginny: ‘Als je geen goede progesteron productie hebt, kan het bijvoorbeeld zijn dat je menstruatie veel langer duurt dan normaal, dus langer dan 8 dagen. Of dat je cyclus heel onregelmatig is. Ik zie veel vrouwen tijdens mijn spreekuur met menstruatiestoornissen en soms zit het probleem ‘m in de progesteron productie. Ze komen geregeld voor bij vrouwen die de overgang naderen. De progesteron productie door de eierstokken neemt af en deze vrouwen kunnen dan bijvoorbeeld aangeven dat ze ineens veel heftigere menstruatie hebben dan ze gewend zijn. Of ze geven aan dat ze onregelmatig bloedverlies hebben, waardoor ze continu op hun hoede moeten zijn niet ineens door te lekken.
Gemoedsrust
Verder wordt progesteron niet voor niets je Zen-hormoon genoemd. Het heeft een kalmerende en stabiliserende werking op de hersenfuncties. Een soort valiumachtig effect; je wordt er rustig van en je kan er goed van slapen. Iedereen kent ook vast vrouwen die tijdens hun zwangerschap zo’n gelukzalige waas over zich heen hebben, prachtig om te zien. Anderzijds zijn er de premenopausale vrouwen bij wie het progesterongehalte daalt en die juist het gevoel hebben de hele dag ‘aan’ te staan. Ze zijn gespannen om niets, en geven aan een kort lontje te hebben, iets dat ze niet herkennen bij zichzelf. Ik zeg altijd tijdens mijn lezingen dat een hormoon nooit alleen positief of negatief is. De balans tussen de hormonen is heel belangrijk om te overwegen als je iets wilt zeggen over hoe een bepaald hormoon bij jou werkt. Er zijn namelijk ook vrouwen die weer een andere werking van progesteron voelen in de tweede helft van hun cyclus. Dan heb ik het over je terugtrekken in je cocon, je huis niet meer uit willen, vreetbuien hebben en eindeloos Netflixen.’
De overgang & progesteron
Ginny: ‘Ik noemde het al… de overgang. Verouderende eierstokken kunnen duidelijk voor een disbalans zorgen. De progesteron productie neemt eerder af dan de oestrogeen productie. Maar ook stress kan voor een disbalans zorgen. En wat dacht je van extreme lichamelijke inspanning? Het is niet voor niets dat die jonge turnsters ineens stoppen met menstrueren. Alsof het lichaam denkt: ‘in deze extreme situatie is het niet gunstig dat ik zwanger word. Dus laat ik me beschermen en ervoor zorgen dat ik geen eisprong meer heb’. Dus de turnster stopt met menstrueren.’
Hoe kun je zelf zorgen voor een gezond progesterongehalte?
Ginny: ‘Ik heb een mooi vrouwenkompas ontwikkeld dat ik gebruik bij mijn patiënten om te bepalen wat ze eigenlijk al ontzettend goed doen, en waar winst te behalen is. Voor een goede hormoonbalans zijn de 5 pijlers ‘beweging, voeding, sociaal, zingeving en relax’ van belang. En met relax bedoel ik zowel ontspanning als een goede nachtrust.
Lever ondersteunen
De lever speelt een belangrijke rol als het gaat om een goede hormoonbalans. De lever kan namelijk hydroxyleren: het maakt in vetoplosbare stoffen (zoals progesteron en oestrogeen) in wateroplosbaar, zodat deze hormonen je organen kunnen bereiken. Ook van belang is de methylering; een proces dat ervoor zorgt dat het hormoon weer je lichaam kan verlaten via je urine of ontlasting. Voor deze processen is de aanwezigheid van vitaminen en mineralen essentieel. Een specifieke tip is om veel vitamine B en groene groentes te eten. In koolsoorten, spinazie en sla bijvoorbeeld, zit folaat. Dit speelt een belangrijke rol bij de afbraak van oestrogeen. Een goede afbraak van oestrogeen is weer essentieel voor het evenwicht tussen progesteron en oestrogeen.
Algemene dieettips
Eigenlijk is gezond eten mijn beste algemene advies. De wisselwerking tussen ‘hormonen onderling’ en ‘hormonen en voedingsstoffen’ is zo complex. Het is daarom lastig om voor elke vrouw specifieke tips te geven. Ga in ieder geval voor veel seizoensgroentes in verschillende kleuren. Eet af en toe vis, niet te veel vlees, en als je kip eet; kies dan een biologische variant. Ga zo veel mogelijk voor onbespoten en onbewerkt en eet voldoende peulvruchten en gezonde vetten (zaden, noten en olijfolie). Vermijd geraffineerde suikers waar kan. ‘
Wat zijn de opties als veranderingen in je lifestyle niet werken?
Ginny: ‘Als leefstijlveranderingen niet werken zijn er nog andere opties. Echter, die zijn afhankelijk van de oorzaak en die is per vrouw verschillend. Als we naar supplementen kijken bijvoorbeeld: ik heb vrouwen gehad die uitermate goed reageerden op vitamine D3 supplementen. Zij kregen onvoldoende vitamine D binnen door een tekort aan zonlicht of een dieet zonder vette vis. De gehele hormoonproductie in ons lichaam heeft vitaminen en mineralen nodig. Als deze onvoldoende uit voeding kunnen worden gehaald, is suppletie noodzakelijk.
Medicatie
Ook kan het nodig zijn om met medicatie te starten. In het fertiliteitstraject (kinderwens-traject) wordt geregeld progesteron toegediend om het baarmoederslijmvlies optimaal te laten rijpen. Bij luteale insufficientie (hierbij produceert je hele lichaam onvoldoende progesteron) is het niet alleen moeilijk om zwanger te worden. Je hebt ook nog eens een grotere kans om een miskraam te krijgen als zwanger worden eindelijk wél is gelukt. Maar goed, zoals jullie inmiddels vast weten, schrijf ik liever geen medicatie voor als dat niet nodig is. Ik help vrouwen het liefste met leefstijladviezen die levenslang meegaan en ervoor zorgen dat je zo vitaal mogelijk ouder wordt’.
Menopauze webinar met gynaecoloog Ginny Chamorro – 6 oktober 2024
Er komt gelukkig steeds meer aandacht voor de overgang en oplossingen om klachten mee te verzachten. Want het feit blijft dat zo’n 80% vrouwen ongemak ervaren tijdens deze fase van hun leven. Gynaecoloog en lifestyle deskundige Ginny Chamorro weet alles van dit onderwerp. Vandaar dat we haar hebben gevraagd een live webinar voor Holistik te geven. Onderstaande onderwerpen worden daarin besproken:
- Wat het verschil is tussen perimenopauze en de overgang
- Hoe je de eerste symptomen van de overgang herkent
- De 3 meest gehoorde overgangsklachten in Ginny’s praktijk
- Wanneer je bio-identieke hormonen wel of niet inzet
- Wat je zelf kunt doen om klachten te verminderen
Datum: zondag 6 oktober 2024*
Tijd: 19.00 – 20.30 uur
Investering: €17,95
Een ticket bestel je via deze link
*Komt deze datum je niet uit? Geen nood, na afloop van het webinar ontvang je een mail met een replay link die 30 dagen geldig is. Je kunt het webinar dus kijken op een moment dat het jou uitkomt.
Meer lezen over vrouwen, hormonen en anti-aging:
1. Miskraam: een gynaecoloog deelt waardevolle inzichten over iets dat heel veel vrouwen overkomt
2. Gynaecoloog: zo bescherm je jouw gezondheid als vrouw in tijden van Corona
3. Gynaecoloog: dit is hoe bio-identieke hormonen je jong houden
4. Gynaecoloog legt uit: zo werkt Healthy Aging in de praktijk
