Transformatiecoach: dit is hoe ‘Wees Sterk’ als overlevingsstrategie je emoties verdooft 

Lijk jij alles aan te kunnen en ga je door waar anderen opgeven? Heb je twee brede schouders waar je niet alleen je eigen leed, maar ook dat van anderen op draagt? En is intimiteit aangaan en emoties tonen lastig voor je? Dan is de kans groot dat jij lang geleden het overlevingsmechanisme ‘Wees Sterk’ hebt geïnstalleerd in je onderbewustzijn. Je kon blijkbaar niet anders als kind dan je emoties inslikken om te overleven en was misschien wel de therapeut voor je ouders. Transformatiecoach Daniëlle Stotijn vertelt je over de kenmerken van dit mechanisme en op welke manier het je in de weg staat om te leven vanuit je volledig potentieel. Gelukkig sluit ze af met een aantal ‘healing tools’ om vrede te sluiten met de Wees Sterk in jezelf. Lees dit basisartikel over de mechanismen om meer te weten te komen over de vijf overlevingsstrategieën. 

Transformatiecoach: dit is hoe ‘Wees Sterk’ als overlevingsstrategie je emoties verdooft

Daniëlle: ‘Het Wees Sterk overlevingsmechanisme vertelt je dat het niet oké is om emoties te tonen. Het vertelt je dat je alles aan moet kunnen. Dit mechanisme wordt opgebouwd vanuit een gezonde zelfstandigheid in een persoon. Maar in overleving wordt het aangevuld met de gevolgen van crisis of trauma. Vaak denken we bij het woord trauma aan hele heftige levensgebeurtenissen. Maar een trauma kan al het bijwonen van een ruzie tussen je ouders zijn, een fysieke verwonding door een val van de trap, een verhuizing, het overlijden van een geliefde. Vooral in de beleving van een kind is de heftigheid aan emoties al snel te veel voor het bewustzijn. Daardoor activeert dan het overlevingsmechanisme, om de overvloed aan emoties naar het onderbewustzijn te laten afzinken.

De verbinding met jezelf

Hoewel de Wees Sterk types goed zijn in het hanteren van een crisis van anderen, hebben ze vaak problemen met hun eigen gevoelens. Ze kunnen zich verdoofd voelen als het moeilijk wordt met werk of in hun persoonlijke leven. Dat gebrek aan verbinding met de eigen gevoelens hielp zo goed in het eerste deel van hun leven. Maar later leidt dit vaak tot verwijdering in relaties, depressies en aanhoudende lichamelijke symptomen van stress.

Kenmerken & effecten

De positieve kenmerken van Wees Sterk zijn hun enorme power en het vermogen de energie in en om hen heen te ervaren. Vaak kunnen ze die goed omzetten in acties en resultaten. Mensen met een Wees Sterk mechanisme zijn daadkrachtig, doorzetters en leiders in de omgang met anderen. Ze geven anderen graag het gevoel dat het goed komt. Daarbij zijn ze ondernemend en veerkrachtig. Ze brengen verandering en vooral ook veel positieve energie met zich mee. Aan de andere kant heeft het Wees Sterk type een aantal hele lastige, pijnlijke kenmerken.

1. Je worstelt om jezelf werkelijk te laten zien

Als je vroeg in je kindertijd hebt gevoeld dat jouw opvoeders en omgeving zelf niet sterk genoeg waren, leer je om je eigen gevoel te negeren in het belang van de ander. De situatie in jouw gezin van herkomst vroeg je misschien onbedoeld om je zelfstandiger en krachtiger voor te doen dan je werkelijk was. Je werd het zelfstandige, sterke, wijze, grote kind. Wat je voelde was dat liefde voorwaardelijk was en alleen beschikbaar als jij je in je beste versie liet zien: sterk en zelfstandig. Het pijnlijke gevolg is dat je de rest van je leven deze versie neer blijft zetten en de andere helft verbergt. Hoe groter het appèl was op jouw zelfstandig vermogen als kind, hoe groter de schaduw over jouw kwetsbare, hulpbehoevende kant. Dit deel van jou blijft verborgen achter het pantser van sterk zijn. De worsteling van het Wees Sterk ego met jouw ware zelf gaat over de strijd van het leren omgaan met falen en de angst voor afwijzing. Door de emotionele blokkades en het mentale harnas blijft de mannelijke energie van beschermen, verdedigen en actie dominant. Zo raakt je energieveld uit balans, ten koste van je emotionele en intuïtieve energie.

2. Kwetsbaar zijn in relaties is moeilijk

Wees Sterk types ervaren pas veiligheid in de relatie als zij na veel aandringen, uitproberen en heel veel durven, uiteindelijk leren te ontspannen in de verbinding met een ander. Dan kunnen ze zichzelf zijn in al hun kwetsbaarheid. Vaak hebben ze niet geleerd wat kwetsbaar zijn is omdat ze de kans niet kregen in hun jeugd. Of omdat ouders het omgaan met emoties nauwelijks of niet op een goede manier hebben getoond. Daarnaast kan pijn, verdriet en teleurstelling in de relaties met een van de ouders er voor zorgen dat het verbinden met iemand onbewust wordt gezien als een gevaar. De Mind wil beschermen voor herhaling van pijn en zet het overlevingsmechanisme aan. Intimiteit wordt dan een gevaar in plaats van een kans op de ervaring van liefde in een relatie. Sterk zijn is een commando dat dit type veel heeft opgeleverd in het leven. Als een soort gepantserd voertuig navigeren de Wees Sterk types door het leven. Daardoor kunnen ze soms zo onbereikbaar en hard overkomen, dat het lijkt alsof ze niets aanvoelen. Het tegenovergestelde is eerder waar. Ze voelen en begrijpen vaak juist zo veel. Maar ze geloven onderbewust dat gevaar, falen, teleurstelling, onbegrip of afwijzing op de loer liggen als ze zich kwetsbaar opstellen. Gericht zijn op de emotie van de ander voelt voor een Wees Sterk vaak nog wel comfortabel. Maar als eigen emoties, behoeften of verlangens geraakt worden wordt het lastig, en gaat het pantser automatisch omhoog.

De effecten op het energieveld

In het energieveld is dit zichtbaar door een afgesloten basischakra en hartchakra, waarmee je de energie reguleert op de thema’s veiligheid en verbinding. Ter compensatie is daar het sacrale chakra, waar je energie ervaart en vertaalt vanuit je verlangen. Je bent dan meer gericht op het verkrijgen van externe kicks die even een heftige energie geven. Zoals extreme sporten, te hard auto rijden, overmatig of ongezond gebruik van alcohol, drugs en seks.  Deze kicks zorgen allemaal tijdelijk voor sensaties die angst toedekken en lijken op kwetsbaarheid en genieten.

3. Je onderdrukt emoties en dissocieert gemakkelijk

Dissociatie koppelt jou los van ondraaglijke gevoelens en sensaties, om overweldiging tijdens stressvolle of traumatische gebeurtenissen te reguleren en jij kunt overleven. Dit vermogen hebben wij allemaal. Zonder dit vermogen zou de mens niet alle ervaringen van onrust, conflicten, oorlogen, plunderingen en schendingen hebben overleefd die in de geschiedenis zijn gepasseerd en nog steeds plaatsvinden. Ondraaglijke emotionele en/of traumatische ervaringen worden door dissociatie afgesplitst in onderbewuste geheugensystemen, die later niet of slechts vluchtig in je dagelijks bewustzijn doordringen.

Symptomen van dissociatie

Vraag jij je af of je last hebt van dissociatie? Dit zijn een aantal kenmerken:

• Het voelt alsof je soms niet echt in je lichaam zit, alsof je droomt of zweeft.
• Het voelt alsof er twee versies van jou zijn: jij die aan de buitenkant gewoon meedoet en leeft en jij die aan de binnenkant worstelt en overleeft.
• Je kunt je verdoofd of afgesloten voelen in delen van je lichaam.
• Het kan moeilijk zijn om je te concentreren en gefocust te blijven, omdat je je overweldigd voelt door wat er om je heen gebeurt.
• Je hebt misschien geen of heel weinig herinneringen aan hoe je jeugd was (zelfs vanaf 5 jaar).
• Chronische onverklaarbare pijn zoals buikpijn, hoofdpijn of migraine, kunnen ook een teken zijn van onderliggende dissociatie.
• Catatonia is het ‘bevriezen’ in een bepaalde emotie en lichaamshouding (gebalde vuisten, geklemde kaken, verkrampte schouders) en deze gedurende een verschillende tijdsduur vasthouden. Dit leidt tot overmatige spierspanning en zelfs ontstekingen van spieren, zenuwen en gewrichten vaak in schouder, nek, arm of heup gebied. Je zet jezelf letterlijk schrap in angst.

Een veranderde werkelijkheid

Veel mensen bij wie het Wees Sterk type is ontstaan uit een trauma houden in het dagelijkse leven deze splitsing vast. Mensen die een trauma hebben mee gemaakt, zijn zich vaak bewust van een innerlijke kloof tussen het deel van hen dat door wil gaan met het dagelijkse leven en hun worsteling om overweldigende emotionele spanningen op afstand te houden. Hoewel dit op het eerste gezicht functioneel was, blokkeert het een gezond zelfregulerend vermogen. Het kan een groot risico opleveren omdat het je perceptie van de werkelijkheid verandert. Je minimaliseert of maximaliseert potentieel gevaar en interpreteert emoties van jezelf en anderen vaak verkeerd. Emoties helpen je navigeren in het dagelijkse leven. Jij bent je emoties. Voelt iets goed? Dan resoneert dat met de essentie van wie je bent. Voelt het niet goed? Dan is het een indicatie voor een benodigde les voor je ontwikkeling. Als je altijd gevaar ziet ervaart, of juist nooit, is dit van invloed op je besluitvorming.

4. Opgekropte emoties die kunnen exploderen of imploderen

Wees Sterk types hebben van jongs af aan de neiging om te veel verantwoordelijkheid op zich te nemen. Daarnaast onderdrukken ze emoties waardoor er een opslag aan negatieve energie ontstaat die spanning veroorzaakt. Primaire emoties zoals angst, schuldgevoel, schaamte en verdriet hopen zich op in het onderbewustzijn. Prikt iemand hier toch doorheen? Dan zal het overlevingsmechanisme van de Wees Sterk direct geactiveerd worden om deze interne primaire emoties uit het verleden in de kelder te houden. De Wees Sterk zet dan nog een heftiger pantser op: boosheid. Boosheid is een secundaire emotie. Deze ontstaan vanuit een chemische reactie van frustratie en eenzaamheid die je terugtrekt naar het onmachtige en afhankelijke kind dat je was. Het is de angst die je als kind hebt ervaren en de diepste angst die wij als mens kennen.

Vechtmodus

Dit is de ‘vechtmodus’ waar het Wees Sterk type snel in komt. Het lichaam maakt zich dan direct klaar om zich te verdedigen en te vechten. Als je je emoties (en dus je behoeften en grenzen) consequent onderdrukt, ontstaat er opgehoopte lading in het emotionele lichaam. Die lading leidt vervolgens tot een explosie (ontlading van de energie) waardoor de ander ineens de volle laag over zich heen krijgt, omdat diegene precies op de zere plek duwt en jouw oude pijn raakt. Of je maakt een gebeurtenis mee die je zó overvalt waardoor de alarmbel van je Mind af gaat. Denk aan een overlijden van iemand, de bevalling van je kind of de plotselinge coronacrisis. Maar als de emoties dan te heftig zijn, en je Mind de deur van de kelder niet meer dicht kan houden door deze trigger, ontstaat er een werkelijke tsunami aan emoties en sensaties. Je ervaart dan niet alleen de emoties die je al jaren probeerde tegenhouden maar tegelijk ook die in het nu. En zelfs die over de angst voor de toekomst. Een overweldigende storm. Deze emotionele explosie kan lijden tot paniekaanvallen, burn-out, PTSS, depressie en fysieke manifestaties in je lichaam. Boosheid kan zich echter ook naar binnen richten. Dan word je boos op jezelf en voel je je weer net zo machteloos in de situatie als vroeger. Dan wordt alle energie uit je weggezogen (implosie) en kan er paniek, hoofdpijn, of zelfs een depressie ontstaan.

Oorzaak Wees Sterk

Kinderen voelen haarfijn aan of er een stevige, veilige emotionele balans is tussen de ouders en in het gezin. Als dat niet zo is, compenseerde jij als kind door niets te voelen of zelfs door minder jezelf te zijn en jezelf niet volledig te laten zien. Dit uit angst voor de reactie of het overbelasten van een van de ouders, de relatie of het gezin. Uit angst voor afwijzing, verlating en eenzaamheid. In je eigen belang en het belang van het familiesysteem bouwt het Wees Sterk kind een persona op om te compenseren voor wat er ontbreekt. Je had de valse hoop dat je door sterker, zelfstandiger en assertiever te zijn, zou ontvangen wat je nodig had: veiligheid, geborgenheid, aandacht, erkenning en liefde. Misschien nam je als kind taken over van je ouders waar je in wezen nog te jong voor was. Zo kan een kind de rol van therapeut, vervangende man of vrouw in huis of beste vriend of vriendin van de ouder worden. Dit in een poging de behoeftige ouder te voorzien en de balans in het gezin te herstellen. Deze rollen zijn emotioneel veel te zwaar voor een kind en zorgen voor mentale, emotionele en fysieke overbelasting.

Adrenaline en noradrenaline

De Wees Sterk peuter leert al vroeg in het leven haar weg te vinden in deze relatieve onveiligheid. Uit zelfbescherming sluit het kind zijn eigen emoties en behoeften, en de verbinding met de emoties van de ouder af. Dit overlevingsmechanisme activeert de hormonen adrenaline en noradrenaline, die zorgen voor een hoge alertheid en tijdelijke euforie. Zo wordt het mogelijk om jezelf af te sluiten voor werkelijke emoties en je sterker en groter voor te doen. Langdurige en aanhoudende toevoer van deze hormonen is echter zeer schadelijk voor het lichaam en zorgt voor een constant gevoel van onrust en onheil, waardoor je alert en angstig blijft. Zoals eerder beschreven zorgt die overbelasting bij het Wees Sterk kind voor de opbouw van lading in het emotionele lichaam die uiteindelijk zorgt voor een explosie of implosie van boosheid.

Mijn persoonlijke ervaring met Wees Sterk

Ik ben de oudste zus van mijn twee broertjes, dus van mij werd sneller zelfstandigheid en wijsheid als oudste verwacht. Er was geen stabiliteit in ons familiesysteem. Dit kwam onder andere door het alcoholprobleem en de diabetes van mijn vader en de worsteling van mijn ouders met zichzelf en hun ruzies samen. Met als gevolg: veel onrust met heftige emoties, geweld en situaties van onmacht. De explosies van agressie van mijn vader zorgde voor de ontlading van zijn frustraties, direct gericht op ons. Om in die heftigheid te kunnen functioneren als kind ontwikkelde ik de combinatie van Wees Sterk en Pas je aan. Ik dissocieerde op momenten dat het weer mis ging en de storm van onmacht en agressie mij als kind omver blies. Overdag speelde je ‘normaal’ en ging je naar school en leek er niets aan de hand. ’s Avonds lag ik angstig trillend in bed. Bang voor de nacht, bang voor nachtmerries, bang voor alleen zijn; ik was altijd bang.

Therapeut van mijn ouders

Daarnaast werd ik al heel jong de ’therapeut’ van mijn ouders. ’s Avonds kwam vaak eerst mijn vader en daarna mijn moeder praten over hun problemen. Door mijn emoties af te splitsen in mijn onderbewustzijn verdween ook de verbinding met mijzelf. Ik was er vaak gewoon niet en hoefde daarom ook niets te voelen. Zo heb ik jaren geleefd. Het heeft heel lang geduurd voordat ik mijzelf werkelijk durfde te laten zien, omdat ik eigenlijk altijd angst en stress ervaren heb.

Het kind in mij leren kennen

Ik verstopte mijzelf achter een ogenschijnlijk sterk pantser. Ik heb door schade en schande moeten leren om dat kleine trillende bange eenzame meisje, dat verstopt zat, niet weg te duwen maar te integreren in mij. Zij is mijn kwetsbaarheid en de verbinding met mijn gevoel. Door haar te leren kennen, haar verhaal en emoties te doorvoelen, begrijp ik wat ik nog mag helen in de situaties in mijn leven. Werkelijk aanwezig zijn en blijven als er stress, angst en vooral boosheid om mijn heen is, blijft lastig. Mijn Wees Sterk heeft er voor gezorgd dat ik veel durf en aan kan. Maar ook dat ik veel situaties onderschat of overschat, en over grenzen ga omdat ik die niet voel. Bewustwording, ademhaling en meditatie hebben mij geholpen om hier uit te komen.

Helende tools voor de Wees Sterk

Om je veilig te voelen bij jezelf is het opheffen van blokkades nodig. Zo ga je vertrouwen op jezelf en accepteer je dat crisis en stress soms bij het leven horen en kun je stoppen met er tegen vechten. Omdat je weet dat je, nu je volwassen bent, niet meer afhankelijk bent van anderen en negatieve emoties kunt doorvoelen. Durf je over te geven aan de kracht van authenticiteit in je kwetsbaarheid, met de kans op een ervaring van onvoorwaardelijke liefde voor wie je bent. Het is daarvoor belangrijk dat je symptomen van dissociatie herkent en op een veilige manier de onderliggende emoties verwerkt. Zo kunnen ze opnieuw worden geïntegreerd in je bewustzijn. Dan heb jij het volledige palet aan emoties weer tot je beschikking. En dat heb je nodig om verbinding met anderen en met jezelf te maken om gelukkig en gezond te zijn.

Leven vanuit authenticiteit

Het herkennen van je eigen behoeften is helend. Dat betekent dat je authentiek vanuit je eigen hart kunt voelen, verbinden en handelen. Het leren uiten van je hele palet aan emoties draagt daar aan bij. Ademhalingstechnieken kunnen je helpen om uit een geactiveerd Wees Sterk mechanisme te breken, waardoor je zenuwstelsel tot rust komt. Reflecteer vaker op de vragen; wat voel ik eigenlijk? Wat zegt deze emotie mij? Verdiep je in je eigen verhaal van vroeger en onderzoek wanneer oude pijn en aanpassingen aan anderen je in dit gedrag vasthouden. Verdiep je in meditatie en energiemanagement om blokkades te doorbreken en te leren voelen om gewoon jezelf te zijn.’

Mastery Coaching

Speciaal voor Holistik-lezers heeft Daniëlle een aantal Mastery opties; voor als je graag zelf met je proces aan de slag gaat. Kijk voor meer info over workshops, weekenden en andere Mastery programma’s op houseofmastery.nl. Of mail Danielle voor meer informatie.

MEER LEZEN VAN DANIELLE:

1. Dit is waarom jouw liefdesrelatie dient als het ziekenhuis van je ziel
2. Reset Weekend: kalmeer je mind en breng jezelf naar een hogere frequentie
3. Aantrekking of liefde? Zo vind jij vervulling in jezelf in plaats van in een ander
4. Mediteren: dit is hoe het jouw realiteit kan veranderen
5. Herken je overlevingsmechanisme en trap niet in de val van giftige patronen
6. Transformatiecoach legt uit: zo werkt jouw ‘Wees Perfect’ overlevingsstrategie
7. Transformatiecoach: zo werkt jouw ‘Pas je aan’ overlevingsstrategie in tijden van stress
8. Ascenderen naar de 5e dimensie: dit is waarom je juist nu door de storm heen moet kijken
9. Transformatie coach vertelt: zo zet je lichtenergie in om angst te laten wegvloeien