Momenteel zijn er in Nederland zo’n 1,8 miljoen vrouwen in de overgang. 80% van deze vrouwen ervaart overgangsklachten, 30% daarvan heeft zelfs zeer ernstige klachten. Gelukkig is er steeds meer kennis beschikbaar over de overgang, óók positieve. Een andere waardevolle ontwikkeling is dat steeds meer gynaecologen een holistische benadering kiezen bij de behandeling van overgangsklachten. Zo ook Marèse Bulstra die al ruim 30 jaar ervaring heeft als gynaecoloog. We gingen met haar in gesprek over veelvoorkomende overgangsklachten, holistische behandelingen én haar werk bij AAYA; de (online) overgangskliniek. Onderaan het interview met Marèse vind je een extra cadeautje voor jou als Holistik-lezer, dat je ontvangt bij het boeken van een consult bij AAYA.
Gynaecoloog met 30 jaar ervaring: dit moet iedere vrouw weten over de overgang
Marèse Bulstra is gynaecoloog met een speciale focus op ‘benigne gynaecologie’, waarbij ze zich richt op goedaardige aandoeningen waaronder menstruatieklachten. Haar bijzondere interesse ligt bij de behandeling van overgangsklachten. Marèse: ‘Gynaecologie is een afwisselend vakgebied, dat is wat ik er zo leuk aan vind. Geen dag is hetzelfde. Met meer dan 30 jaar ervaring als gynaecoloog in het ziekenhuis, werk ik sinds vorig jaar als gynaecoloog bij AAYA. Hier richt ik me op vrouwen met overgangsklachten. Wat mij aanspreekt is onze holistische benadering: we kijken niet alleen naar de symptomen van de overgang, maar ook naar iemands leefstijl. Recentelijk hebben we zelfs een online overgangskliniek opgezet, waardoor vrouwen in heel Nederland van onze diensten gebruik kunnen maken. Het is fantastisch om te zien hoe we met moderne technologieën de behandeling van overgangsklachten toegankelijker kunnen maken.’
Wat is de overgang en wat is het verschil met de menopauze?
‘De menopauze is de laatste menstruatie. Het markeert het einde van de vruchtbare periode van een vrouw. De overgang is een fase rondom deze laatste menstruatie waarin de hormonen in het lichaam veranderen en op zoek gaan naar een nieuw evenwicht. De gemiddelde leeftijd waarop vrouwen de menopauze bereiken is 51 jaar. Gedurende de periode van de overgang kunnen de hormonale schommelingen zorgen voor diverse symptomen. De duur van de overgang varieert van vrouw tot vrouw en gemiddeld genomen duurt deze periode enkele jaren.’
Op welke leeftijd kloppen de meeste vrouwen bij je aan?
‘Veel vrouwen tussen de leeftijd van 45 tot 60 jaar kloppen pas bij ons aan wanneer ze ernstige overgangsklachten ervaren. Tijdens de overgang raken de hormonen uit balans. Dat kan zorgen voor typische overgangsklachten, zoals onregelmatige menstruaties, opvliegers, nachtelijk zweten en een droge vagina. Maar ook zijn er veel atypische klachten zoals prikkelbaarheid, een kort lontje, slecht slapen, sombere gevoelens, afnemend libido, gewrichtsklachten, stress, vergeetachtigheid en gewichtstoename.
Helaas worden overgangsklachten vaak niet direct herkend; niet door vrouwen en zelfs niet altijd door artsen. Het is daarom cruciaal dat vrouwen zich bewust zijn van de mogelijkheid dat deze klachten gerelateerd zijn aan de overgang. Bij twijfel is het belangrijk om hulp te zoeken, want er zijn tal van oplossingen beschikbaar. Bovendien is het van belang om jongere vrouwen te informeren over de overgang, zodat zij de symptomen tijdig kunnen herkennen. Op die manier kunnen vrouwen op een effectieve manier omgaan met de overgang. Kennis is macht over je overgangsklachten.’
Is het terecht dat vrouwen tegen de overgang opzien?
‘Het is complex om te beoordelen of ik dat terecht vind. Wat ik wel geloof is dat veel vrouwen opzien tegen de overgang vanwege het negatieve imago dat eraan kleeft. Het is daarom hoog tijd dat imago te herzien en ons te realiseren dat er veel veranderingen gaande zijn op hormonaal vlak, en vooral dat we er veel aan kunnen doen. Door de overgang op een positieve manier te benaderen, kunnen we deze levensfase succesvol doorkomen en gezond ouder worden omarmen. Het is dus belangrijk om je bewust te zijn van hetgeen je zelf kunt doen.’
Hoe komt het dat je aankomt tijdens de overgang en dat je taille verdwijnt?
‘Tijdens de overgang ervaart het vrouwelijk lichaam een afname van oestrogeen, een belangrijk vrouwelijk geslachtshormoon. Deze verandering in hormoonbalans heeft invloed op het basaal metabolisme, oftewel de hoeveelheid calorieën die het lichaam in rust verbrandt. Hierdoor kan het zijn dat je, als je blijft eten zoals je gewend was, aankomt. Om dit te voorkomen, zijn er twee oplossingen: minder eten of meer calorieën verbranden. Voor vrouwen is het daarnaast belangrijk om aan krachttraining te doen, zodat je meer calorieën verbrandt en je spiermassa behoudt. Tijdens en na de overgang heeft het lichaam namelijk de neiging om buikvet op te slaan, wat samenhangt met veranderingen in het metabolisme.’
Met welke klachten komen de meeste vrouwen bij jou?
‘De menopauze kan een uitdagende periode zijn. Veel vrouwen die ik zie worden geconfronteerd met een combinatie van meerdere symptomen zoals opvliegers, nachtelijk zweten, slaapproblemen, stemmingswisselingen, verminderde concentratie, vaginale droogheid en verminderde zin in seks. Vaak zoeken ze pas hulp als ze in hun relatie of op het werk hinder ervaren van hun klachten of ze zichzelf emotioneel niet meer herkennen.’
En dan zijn er ook nog de verborgen overgangsklachten?
‘Inderdaad. Tijdens de overgang worden sommige klachten die enorme impact kunnen hebben vaak over het hoofd gezien. Vrouwen kunnen zich bijvoorbeeld minder goed concentreren op het werk. En het interessante is dat ze deze klachten vaak niet linken aan de overgang, maar eerder denken dat ze overspannen zijn. Hierdoor wordt vaak de verkeerde diagnose van een burn-out gesteld, terwijl de werkelijke oorzaak vaak overgangsklachten zijn. Dit is zorgwekkend, omdat de behandeling heel anders is. Gelukkig kunnen deze vrouwen vaak baat hebben bij leefstijladviezen of hormoontherapie, waardoor ze kunnen opbloeien. Dit kan aanzienlijke werkuitval voorkomen. Mijn ervaring heeft me geleerd dat het op tijd herkennen, erkennen en behandelen van overgangsklachten van enorme waarde is voor veel vrouwen.’
Hoe kunnen overgangsklachten onderscheiden worden van burn-outklachten?
‘Om de klachten van onze cliënten effectief te kunnen behandelen, is het essentieel het gesprek aan te gaan en gedetailleerd te informeren naar de aard van de klachten. Daarnaast maken we gebruik van gevalideerde vragenlijsten om een volledig beeld te krijgen. Zo hebben we bijvoorbeeld de ‘Green’ vragenlijst die specifiek gericht is op overgangsklachten, maar we hebben ook andere vragenlijsten die meer gefocust zijn op stress en burn-outklachten.’
Wat zijn je 3 beste leefstijladviezen bij overgangsklachten?
‘Een gezonde levensstijl is essentieel voor het verminderen van stress en het bevorderen van welzijn. Bij het aanpakken van overgangsklachten kijken we naar verschillende factoren zoals voeding, beweging , slaap en stressniveaus. Wat betreft voeding, raden we het mediterrane dieet aan, dat rijk is aan groenten, olijfolie, vis en noten. We adviseren ook om drie maaltijden per dag te nemen en tussendoortjes te vermijden. Zo houd je je bloedsuiker op een constant niveau. Als je toch een tussendoortje nodig hebt, kies dan voor gezonde opties zoals een handje noten. Daarnaast is het belangrijk om matig te zijn met alcohol en koffie, en voldoende water te drinken.
Op het gebied van beweging is het belangrijk om een activiteit te kiezen die bij jou past, zodat je het volhoudt. Het streven is om 10.000 stappen per dag te zetten en ook krachttraining toe te voegen om op gewicht te blijven en spierkrachtverlies tegen te gaan. Stressfactoren spelen ook een grote rol bij overgangsklachten. We gebruiken vragenlijsten om het stressniveau te beoordelen en adviseren om regelmatig rustmomenten in te plannen, ingevuld met bijvoorbeeld yoga en meditatie. Daarnaast raden we aan om niet vlak voor het slapengaan naar een scherm te kijken, om zo een goede nachtrust te bewerkstelligen. Aangezien overgangsklachten zeer individueel zijn, bieden we advies op maat op basis van gesprekken en aanvullend onderzoek. Het is belangrijk om te begrijpen dat de aanpak van overgangsklachten persoonlijk is en dat we streven naar een holistische benadering om het welzijn van elke individuele vrouw te bevorderen.’
Wat is jouw visie op hormoontherapie?
‘De tijden zijn veranderd en zo ook de vorm van therapie die we tegenwoordig gebruiken. Zo gebruiken we tegenwoordig een veilige hormonale substitutietherapie. Als je nog een baarmoeder hebt, dan schrijven we oestrogeen en progesteron voor. Oestrogeen kan worden toegediend via een spray, gel, pleister of tablet, en wordt vaak gecombineerd met progesteron in de vorm van een hormoonspiraaltje of tablet. We volgen hierbij de richtlijnen van de Vereniging van Gynaecologen en de Huisartsenvereniging, en behandelen met zo laag mogelijke doseringen en een kortere periode. In de meeste gevallen is hormoontherapie niet langer dan vijf jaar nodig. Het is prachtig om te zien hoeveel vrouwen baat hebben bij deze vorm van therapie.’
Hoe kunnen mensen meer over jou te weten komen?
‘Je zou dit interview met mij voor AAYA kunnen lezen. Daarnaast ben ik actief op LinkedIn en lid van de redactieraad van de website Vrouwen In De Overgang. Dit doe ik samen met vooraanstaande experts zoals gynaecologen, overgangsconsulenten en een seksuoloog. Hier vind je ook betrouwbare artikelen over de overgang waar ik met veel enthousiasme aan heb bijgedragen.’
Tot slot, wat zou je vrouwen die (nog niet) in de overgang zitten willen meegeven?
‘Als moderne vrouw is het essentieel om de regie te nemen over je gezondheid en welzijn. Dus, als je denkt dat je symptomen van de overgang ervaart, waarom dan blijven tobben terwijl dat niet hoeft? Waarom geen professionele hulp zoeken en een positieve weg inslaan? De waarheid is dat er zoveel opties zijn om de overgang te managen en te omarmen. Het is tijd om het taboe te doorbreken en openlijk te praten over deze levensfase die zoveel vrouwen doorgaan. Er moet meer informatie beschikbaar zijn en vrouwen moeten empowered worden om voor zichzelf te zorgen. Laten we daarom samen de krachtige vrouwen worden die we van binnen allemaal zijn en de overgang trotseren met veerkracht en gratie.’
AAYA ONLINE OVERGANG KLINIEK
Ben je 40+ en heb je overgangsklachten? Doe er wat aan en maak van de overgang de mooiste fase van je leven! Waar in Nederland je ook woont: bij AAYA Health & Cosmetic Clinic kan je terecht voor evidence-based zorg, medicatie advies & support voor vrouwen in de overgang. Dit kan in de kliniek, maar nu ook online vanuit je eigen huis plaatsvinden. Het AAYA-team bestaat uit gynaecoloog Marèse Bulstra (overgangsspecialist), overgangsconsulenten en leefstijlartsen. Zij luisteren en bespreken je klachten tijdens het (online) consult. Dit wordt aangevuld met verschillende metingen en lab onderzoek. Je krijgt een behandelplan op maat en eventueel Hormonale Substitutie Therapie. AAYA werkt zonder wachtlijsten en het Overgang Consult wordt (deels) vergoed met verwijsbrief van de huisarts. Ook zonder verwijzing kun je bij AAYA terecht.
Boek je consult via Holistik en ontvang een nachtcreme (€25) cadeau
Boek je een consult via Holistik? Dan krijg je een AAYA No-Nonsense Nachtcrème t.w.v. €25 cadeau. Vul de code HOLISTIK2023 in om je cadeau te verzilveren, gebruik daarvoor het vakje ‘opmerkingen’ bij je boeking. Kijk voor meer informatie en boekingen op aaya.nl.
Mis nooit meer iets van Holistik!
Schrijf je in voor onze newsletter & never miss a single story.Ja, houd mij op de hoogte!
Meer lezen over de overgang?
(Bijna) in de overgang? Ondersteun jezelf met déze 3 essentiële oliën
Overgang en jouw gewicht: dit is het verband
Signalen overgang: 7 verrassende feiten die je eerder had willen weten
Wanneer is de overgang echt voorbij?
