De overgang is geen ziekte, afwijking of foutje van de natuur, maar een krachtige transformatieperiode die naar een waardevolle nieuwe levensfase leidt. Oké, leuk en aardig, denk je misschien. Maar what about mijn opvliegers en stemmingswisselingen? Gynaecoloog dr. Jen Gunter weet raad. Zij schreef The Menopause Manifesto, waarin ze alle verschillende kanten van de overgang belicht. Als feminist én kundig arts vertelt ze je alles wat je moet weten om je empowered te voelen in de overgang. Hieronder alvast 7 verrassende feiten uit het boek.
Signalen overgang: 7 feiten die je eerder had willen weten
1. Jeugdtrauma en de overgang
Je ervaring van de overgang wordt door allerlei factoren beïnvloed. Je algemene gezondheid, genetische factoren, omgevingsfactoren… En wist je dat je jeugd ook een rol speelt? Mensen die een moeilijke jeugd hebben gehad hebben vaak een gevoeliger stresssysteem ontwikkeld, wat de gezondheid van je brein en hormoonstelsel beïnvloedt. Als je hoger dan vier scoort op de zogeheten Adverse Childhood Experiences test groeit de kans flink dat je te maken krijgt met gezondheidsproblemen die ook verbonden zijn met de overgang. Zoals een hartaanval, beroerte, slaapproblemen, Alzheimer, diabetes, depressie en borstkanker.
2. Jouw oma droeg jou al in zich
De eitjes in eierstokken ontwikkelen zich al in de eerste weken van de ontwikkeling van een foetus. Dus toen jouw oma zwanger was van jouw moeder, bevatte haar lichaam óók al het eitje in een van jouw moeders eierstokken dat uiteindelijk jou zou worden!
3. Grootmoederhypothese
Wist je dat de overgang evolutionair gezien hartstikke nuttig is en veel voor de mensheid heeft gedaan? In de jaren tachtig van de vorige eeuw ontdekte hoogleraar antropologie Kristen Hawkes dat bij het Hazdavolk in Tanzania (dit zijn jagers-verzamelaars) oudere vrouwen de hele dag voedsel zochten voor hun kleinkinderen. Emeritus hoogleraar gezondheidszorg Ivan Wolffers: ‘Kristen Hawkes heeft nu een rekenkundig model ontwikkeld om aan te tonen wat de invloed op een primatensoort is als er een grootmoeder is die een beetje meehelpt bij het eten geven aan de kinderen. Als grootmoeders de kleinkinderen helpen opvoeden als die van de borst af zijn, dan krijgen hun dochters de gelegenheid om meer kinderen te krijgen. De baby’s kunnen dan ook op jongere leeftijd van de borst af.
Je stralend & fit blijven voelen na je 40e?
De Conscious Aging guide wijst je de weg. Bestel deze 164 pagina dikke gids nu voor slechts €19,95. Ja, ik wil deze gids!
De grootmoeders die dat het langst kunnen doen hebben gunstige genen en worden ouder. De dochters die langer hulp van hun moeder hebben, krijgen meer kinderen en geven dus ook vaker de succesvolle genen weer door aan hun kinderen. Na verloop van tijd moet dat gevolgen hebben op de opbouw van de bevolking. Via het rekenmodel laat Kristen Hawkes zien dat het 24.000 jaar lang niets uitmaakt, maar dat in de 36.000 jaar daarop volgend de gemiddelde leeftijd van vrouwen met 49 jaar toeneemt.’ De grootmoederhypothese vormt een mooie uitdaging voor het seksistische idee dat vrouwen alleen nuttig zijn als je vruchtbaar zijn.
4. Eerder ongesteld, eerder in de overgang?
Als je eerder ongesteld wordt, ga je niet eerder in de overgang. De gemiddelde leeftijd van de overgang is hetzelfde, of je nu op je negende of veertiende voor het eerst ongesteld wordt. Het gaat namelijk niet zozeer over de hoeveelheid cycli, maar over de hoeveelheid eitjes die verloren gaan met elke cyclus. Bovendien zijn de processen die de puberteit en overgang in gang zetten heel anders en hebben deze eigenlijk weinig met elkaar te maken. Nog even over de leeftijd waarop de overgang start: naast genetische factoren heeft roken de grootste invloed hierop. Als je rookt kom je gemiddeld twee jaar eerder in de overgang.
5. Culturele factoren
Wist je dat de manier waarop de cultuur waarin je leeft de overgang ziet invloed heeft op je symptomen? In culturen waarin de overgang niet als een probleem wordt gelabeld maar gewoon als een nieuwe levensfase hebben vrouwen over het algemeen minder last van symptomen. In deze culturen is informatie over de overgang vaak beter beschikbaar en zitten vrouwen niet met zo veel angst en tegenzin hun eerste opvlieger af te wachten. Bovendien hebben ze niet het gevoel dat ze ‘over de datum’ raken bij het eerste symptoom dat verschijnt, zoals in sommige culturen helaas wel het geval is.
6. Geestelijke en cognitieve capaciteiten
Veel vrouwen hebben tijdens de overgang last van vergeetachtigheid en hersenmist. Vaak denken ze dat dit het begin is van het einde en dat deze veranderingen permanent zijn. Goed nieuws: de veranderingen in je brein die tijdens de overgang plaatsvinden zijn tijdelijk. Zie het als een computer die een software update aan het installeren is, zegt dr. Gunter, en daarom af en toe een beetje hapert. Zodra de nieuwe software (jouw nieuwe levensfase) geüpload is, kun je weer. Het is natuurlijk wel zo dat de overgang een paar jaar kan duren en dat je in die jaren niet immuun bent voor veranderingen als gevolg van veroudering.
7. Vaginale klachten
Tijdens de overgang verandert je vaginale microbioom, je collageenproductie, de vochtigheid van je vagina en mogelijk ook de lengte en breedte ervan. Al deze factoren kunnen ervoor zorgen dat penetratieve seks (tijdelijk) wat minder plezierig of zelfs pijnlijk is. Maar wist je dat de penis ook krimpt naarmate iemand ouder wordt, vanwege een dalend testosterongehalte? Daar horen we verdacht veel minder over… surprise. Als je last hebt van vaginale en seksuele klachten raadt dr. Gunter aan om te experimenteren met een oestrogeengel of -crème voor de vagina. Vaginale oestrogeen verbetert de bloedsomloop, vochtigheid, beschermt het weefsel en voedt het vaginale microbioom.
Bonustip: vezels & supplementen
Als je iets met je voeding wilt doen om jezelf te ondersteunen, in het algemeen en tijdens de overgang, eet dan meer vezels. Vezels kunnen de heropname van oestrogeen in je darmen verminderen. Ze zorgen ook voor een vol gevoel, zijn goed voor je darmmicrobioom, stimuleren de stoelgang, houden je bloedsuikerspiegel stabieler en kunnen je cholesterol verlagen. En hoe zit het volgens dr. Gunter met supplementen? De opname van vitamine B12 in je lichaam loopt wat minder soepel als je ouder wordt. Daarom raadt dr. Gunter een vitamine B12 supplement aan voor vrouwen die in de overgang komen. Zet een omega 3, vitamine D3 en calcium supplement ook op je lijstje. Dit zijn de supplementen die volgens dr. Gunter wetenschappelijk gezien nuttig zijn om te nemen voor vrouwen die over het algemeen gezond zijn en geen tekorten hebben.
Je stralend & fit blijven voelen na je 40e?
De Conscious Aging guide wijst je de weg. Bestel deze 164 pagina dikke gids nu voor slechts €19,95. Ja, ik wil deze gids!
Meer lezen over de overgang?
Neurowetenschapper: dit is de impact van de overgang op je brein
Overgangsklachten: déze 10 komen het meeste voor
Wanneer begint de overgang?
(Bijna) in de overgang? Ondersteun jezelf met déze 3 essentiële oliën
