Herken je overlevingsmechanisme en trap niet in de val van giftige patronen

Bewustzijn is de basis van alle emotionele en spirituele groei. Het ontwikkelen ervan is belangrijk omdat we zonder zelfbewustzijn jarenlang in (giftige) patronen kunnen blijven hangen. Zelfs een heel leven lang. Zonder zelfbewustzijn blijven we steken in het aangeleerde gedrag vanuit onze opvoeding. Dan leef je in feiten het leven van iemand anders en zo blijf je afhankelijk van de erkenning van de ander. Iets dat uiteindelijk zelf-vernietigend is. In deze serie artikelen neemt transformatiecoach Danielle Stotijn je mee langs de 5 overlevingsmechanismen (waaronder ‘Wees Perfect’). Om te beginnen bij de basis: wat zijn overlevingsmechanismen eigenlijk en welke inzichten geven ze je? Want zodra je inzicht krijgt in hoe deze bij jou werken kun je duurzame veranderingen teweeg brengen in je leven. 

Herken je overlevingsmechanisme en trap niet in de val van giftige patronen

Danielle: ‘In mijn werk komen mensen regelmatig bij me met een vraag die gaat over negatieve spanning die ze ervaren in hun leven. Dat verhaal gaat vaak over een situatie of een relatie in het hier en nu. Maar tegelijkertijd zijn er altijd paralellen vanuit het verleden te vinden in de reactie op deze huidige situatie. Dat hele eigen verhaal ligt opgeslagen in jouw energieveld. Alle manieren die jij onbewust hebt gevonden om hiermee om te gaan, om je leven te leven, is waarneembaar in de verschillende lagen van je onderbewustzijn. Als het goed voelt, is er niets aan de hand. Maar als je er last van krijgt, dan wil je daar wat mee. En dat kan, maar alleen vanuit bewustzijn.

Bewustzijn als brandstof voor verandering

Bewustzijn is het vermogen om in jezelf te kijken en je bewust te worden van je gedachten, gevoelens en gedragingen. Op meer complexe niveaus omvat zelfbewustzijn het ontwikkelen van een begrip van wie jij werkelijk bent en wat jou drijft. Wat jouw diepere overtuigingen, innerlijke wonden, mentale en emotionele afweermechanismen en schaduwkanten zijn. Met de Mastery methode leer je dat bewustzijn te cultiveren. Je leert kijken naar jezelf vanuit een psychologisch en energetisch perspectief. De Mastery methode is een samensmelting van holistische kennis uit alle tijden, werelddelen en stromingen. Het doorgronden van jezelf en de ander is het uitgangspunt om vervolgens meer in harmonie te kunnen leven. Een methode die je leert om werkelijk verandering te brengen in je leven. De stappen gaan als volgt:
1.  Inzicht krijgen in de lagen van bewustzijn.
2  Inzicht krijgen in de werking van je systeem.
3  Inzicht krijgen in jouw verhaal en jouw overlevingsmechanisme.
4 Het oude programma ontmantelen door de triggers te deactiveren.
5  Her- programmeren van jezelf.
6  Opruimen van onderdrukte emoties en oude pijn.
7  Lichaam detoxen en voeden.
8  Routine implementeren van eigen energiemanagement.
9  Focus op het nieuwe verhaal over jezelf.
10 Mastery leven.

Menselijk systeem ontrafelen

Bij stap 2 hierboven zie je ‘systeem’ staan. Het menselijk systeem kun je zien als een voertuig waarmee jij je op de weg van je leven beweegt. Een voertuig dat bestaat uit vier lichamen die met elkaar verbonden zijn en waar de levensenergie doorheen stroomt. De vier lichamen die jou met de wereld om je heen verbinden zijn:

1. Fysieke lichaam: Deze laag van bewustzijn is het lichaam dat energie vertaalt naar cellen, organen, lichaamsdelen en hormonen. Jij hebt met je gedachten een invloed op de vitaliteit van je lichaam: is het sterk en gezond of ziek, zwak en ongezond functionerend?
2. Emotionele lichaam: Deze laag van bewustzijn is het lichaam dat energie vertaalt in frequenties van emoties die bewegen tussen positieve en negatieve gevoelens.
3. Mentale lichaam: Dit is het lagere Zelf of het ego. Deze laag van bewustzijn vertaalt energie in frequenties van gedachten, die je ervaart van positief tot negatief.
4. Spirituele lichaam: Dit is je hogere Zelf of de ziel. Deze laag is het hogere bewustzijn dat ervaart en alleen is. Het is de essentie en puur. Dat is wie je bent, vrij van oordeel. De unieke vertaling van Liefde, Source energie. Jouw essentie met een unieke blauwdruk.

 7 chakra’s (de energiecentrales van je lijf)

Alle lichamen in je systeem worden bij elkaar gehouden en gevoed door zeven grote energiecentra, de chakra’s. Ze corresponderen met 7 levensthema’s. Zie je chakra’s als een soort legenda van je eigen systeem. Chakra’s beheren en verdelen de energie naar waar en wanneer we die het meest nodig hebben. Ze besturen alle aspecten van ons fysieke, psychische, emotionele en spirituele welzijn. De chakra’s zijn de brug tussen alle lichamen. Het openen en sluiten van onze chakra’s werkt als een energetisch verdedigingsmechanisme. Een negatieve ervaring kan ertoe leiden dat je onbewust de bijbehorende chakra afsluit, om die energie die van buitenaf komt te blokkeren en jezelf te beschermen. Het is belangrijk dat we leren om onze energie vanuit bewustzijn te reguleren door uit je overlevingsmechanisme te breken en emoties te doorvoelen en verwerken op een moment dat dit wel veilig is. Zo kunnen de chakra’s opnieuw openen en de energiestroom weer ongehinderd door je heen bewegen.

Onbewuste en bewuste aansturing

Het menselijk systeem wordt op twee manieren aangestuurd.

1. Onbewust, door het mentale lichaam: de Mind
De Mind in je systeem is opgebouwd uit alle gedachten en (geloofs)overtuigingen die je hebt verzameld in dit leven. Een overtuiging is niets meer dan een gedachte die je blijft denken, wat dan uiteindelijk een overtuiging wordt. Hoe sterker het denkpatroon, hoe sterker de overtuiging over jezelf, de wereld en de mensen om je heen. Je gedachten beïnvloeden je emoties en die beïnvloeden vervolgens je gedrag.

Voorbeeld: Als ik nu bedenk dat ik de pen op tafel op wil pakken, dan beweegt mijn lichaam en voert de opdracht uit. De Mind geeft onbewust het aangeleerde commando om de opdracht uit te voeren. Zo geven wij onbewust de hele dag door commando’s in de vorm van gedachten, om de energie in ons lichaam en in ons leven in beweging te zetten. Deze aansturing is onbewust gericht op aanpassen en overleven in de externe buitenwereld.

2. Bewust, door het spirituele en emotionele lichaam: verbonden in je Hart.
De hele dag door communiceert dit lichaam, het hogere Zelf, met je via het emotionele lichaam en vertaalt het totaal aan ervaringen. Wat je observeert in en om je heen heeft een effect op jou. Dat effect noemen we je gevoel, je intuïtie. Dat waarmee je voelt en weet of iets goed is voor jou of niet. Dit spirituele lichaam vertelt je of jij op jouw unieke pad bent.

Voorbeeld: Als ik voel dat een bepaalde keuze goed voor mij is en ik daar naar toe beweeg, ervaar ik blijdschap. Dan ben ik in lijn met wie ik werkelijk ben. Als ik door de mening van iemand anders toch van deze keuze af zie, ervaar ik onzekerheid. Dan ben ik niet in lijn met wie ik werkelijk ben. Deze aansturing vanuit je Hart verbindt jouw voertuig, het fysieke lichaam, met een hoger bewustzijn je hogere Zelf. Zie je hart als schakel tussen het Universum en de Aarde.

Gedachtes en realiteit

Leren om jezelf te zijn betekent je bewust worden van je systeem. Inzicht krijgen in wie of wat jou aanstuurt, alles wat zich voordoet in je leven leren plaatsen. Transformatie is het proces van onbewust- naar bewust leven. Het ontwaken, als het ware, in de ontdekking van wie je werkelijk bent. In tegenstelling tot wie je dacht dat je moest zijn. Helaas leren we dit ontwaken niet op school. Maar als je niets verandert vanuit bewustzijn, reageer je dus altijd onbewust en automatisch op situaties vanuit een set gedachten en gedragingen waarmee jij je onbewust bent gaan identificeren. ‘Zo ben ik nou eenmaal, zo hoort het nou eenmaal, zo is het nou eenmaal.’ Hoe je denkt en hoe je je voelt, creëert het resultaat in je realiteit. En als je denkt en dus voelt zoals je altijd deed, krijg je wat je altijd kreeg.

Flow versus overleving

De vraag wie jij werkelijk bent, gaat over authenticiteit en autonomie. Dat is de flow die we soms ervaren als we iets doen wat we echt leuk, fijn, interessant of belangrijk vinden. Als de tijd lijkt stil te staan en alles even vanzelf gaat. Dat is flow. Dan ben je gewoon. Dan stroomt de energie en voelt alles goed. Maar er gebeuren ook dingen in je leven die je eerder een gevoel bezorgen van meegezogen worden in zwaar drijfzand. Dit waren de momenten waarop je je niet veilig hebt gevoeld en er geen ruimte of erkenning was voor jou. Momenten waarop je angst, schaamte, verdriet en eenzaamheid voelde en niemand, ook jijzelf niet, in staat was om deze emoties met jou te doorvoelen. Deze gebeurtenissen zorgen voor de onderbreking van de energieflow. Op die momenten wordt een prachtig menselijk overlevingsmechanisme geactiveerd. Dat mechanisme zorgt voor een afsplitsing van negatieve emoties naar ons onderbewustzijn. Daar gaat een deksel op, met een opdracht aan jezelf om te zorgen dat dit nooit meer gaat gebeuren. Het overlevingsmechanisme wordt aangestuurd door de Mind, die vervolgens ook nog een veerkrachtige uitweg biedt: ‘Ik moet nu gewoon…’.

Mijn voorbeeldverhaal van overleven

Ik groeide op in een gezin waar altijd iets aan de hand was. Mijn vader was diabeet, alcoholist en niet in staat om volwassen met de uitdagingen in zijn leven om te gaan. Mijn moeder was veel te jong, zelf emotioneel slachtoffer en niet bij machte om met de emoties van haarzelf, mijn vader en ook niet met die van mij om te gaan. Voor mij was het ‘normaal’ om de tornado aan agressief geschreeuw, geweld en gehuil te voelen. Daarna kwam de ijzige stilte van een eenzame nacht. Dan lag ik stijf van angst klaarwakker in mijn bed. Ik was altijd bang. De volgende ochtend was mijn vader dan compleet omgeslagen. Zulke wisselingen zijn niet te volgen en vormen de wortel van mijn neiging om emoties totaal te onderdrukken en negeren. Ik heb het niet geleerd. Angst en alle andere emoties, die stop je weg en je gaat door alsof er niets gebeurd is. ‘Ik moet nu gewoon… niets voelen, alles alleen doen en doorgaan.’

Ik ben goed geworden in het aanvoelen van mijn omgeving. Maar pas nu ben ik ook goed in het doorvoelen van mijzelf. Vroeger had ik het te druk met overleven. Doorvoelen was toen ook veel te heftig geweest. Dan had ik onder ogen moeten zien dat mijn ouders totaal niet in staat waren om echt voor mij en mijn broertjes te zorgen! Mijn overlevingsmechanisme heeft mij toen toch maar mooi gered. Daar ben ik dankbaar voor. Tegenwoordig zit ik er alleen soms nog mee, in de vorm een over-alerte Mind die nog steeds de omgeving afspeurt op gevaar. Minder, dat wel. Daar heb ik hard voor moeten werken, maar het kan dus wel.

Doorbreken van mechanismen

We ontwikkelen allemaal een manier om om te gaan met spanning en stress in het leven. Het is belangrijk om jouw overlevingsmechanismen te leren kennen. Want vanuit bewustzijn ontstaat een keuze om te veranderen. De ander en ook je leven zijn namelijk weerspiegelingen van jouw binnenwereld. Wat nu opkomt als spanning in je leven, zijn de oorspronkelijke ervaringen die je hebt geblokkeerd. Dit zijn de delen van je emotionele lichaam waarin de brug werd verbroken en je mentale lichaam het overnam om te kunnen overleven. Leer de trigger (de wortel) te herkennen, die het gevoel van oude pijn omhoog haalt en een automatische reactie van gedachten in je Mind veroorzaakt. Dan ontrafel je de lagen van aangepast gedrag en transformeer je het naar aanwezig zijn in jezelf in het huidige moment. Ik kan bijvoorbeeld op deze manier getriggerd worden in oude patronen:

• Iemand die teleurgesteld is in mij: ‘Ik had dat moeten voorkomen… ik heb dat niet goed gedaan… nu moet ik het goed maken… anders krijg ik geen aandacht meer.’
• Iemand die mijn gevoel bagatelliseert: ‘Zie je nu wel, ik ben ook niet belangrijk… wat ik voel is niet waar… ik moet voelen wat de ander voelt… ik ben alleen.’

Meditatie helpt

Grenzen aangeven heb ik niet geleerd en kunnen voelen was veel te overweldigend, dus dat heb ik lang uitgezet. Ik was niet in mijn lijf aanwezig. Niet in mijzelf en niet echt in mijn leven. Om veiligheid te voelen helpt meditatie mij om de brug te verstevigen tussen mijn innerlijke- en de fysieke wereld. Ik breng dagelijks mijn Mind tot rust. En in gevallen van stress of symbolische situaties die bepaald onbewust gedrag triggeren, weet ik inmiddels wat mijn automatische reactie is. Het werken aan inzicht in mijzelf is een oneindig proces.

5 overlevingsmechanismen

In de komende 5 artikelen staan de verschillende overlevingsmechanismen die wij allemaal hebben centraal. Je zult in ieder van de 5 overlevingsmechanisme iets herkennen. Maar meestal hebben we een of twee ‘voorkeursmechanismen’ waar we onszelf psychologisch en energetisch mee beschermen. Deze zijn we gaan ervaren als ‘veilig’ en als ons ‘zelf’. Aan de hand van de 5 verschillende type mechanismen vertel ik over het psychologische ontstaan en het fysiologische en energetische effect. Ik geef je voorbeelden en kenmerken en deel wat over mijn eigen leven en hoe ik ze zelf toepas.

1: Wees Perfect  –  zorgen dat alles klopt en onder controle is.
2: Pas je aan –  zorgen dat jij blij bent en blijft.
3: Wees Sterk – alles alleen kunnen en niemand tot last willen zijn.
4: Ga door – druk bezig zijn en veel doen.
5: Doe je best – laten zien wat ik allemaal kan.

De inhoud van deze artikelen bevat elementen uit theorieën van o.a. Walter Cannon, Eric Berne, Jung, Lowen en Reich, samengevoegd in de Mastery methode’. Op 4 april geeft Danielle een Mastery Basis workshop speciaal voor Holistik bij het Art Centre in Delft van 10.00 tot 15.00 inclusief lunch (€45). Kijk voor meer info over deze workshop en Danielle’s mooie werk op houseofmastery.nl.

Meer lezen van Danielle:

Dit is waarom jouw liefdesrelatie dient als het ziekenhuis van je ziel
Reset Weekend: kalmeer je mind en breng jezelf naar een hogere frequentie
Aantrekking of liefde? Zo vind jij vervulling in jezelf in plaats van in een ander
Mediteren: dit is hoe het jouw realiteit kan veranderen