Je endorfinesysteem is een echte multitasker en betrokken bij honderden processen in je lichaam. Het is een zelfherstellend systeem dat stress, ziekten en trauma’s geneest. In onze westerse welvaartsmaatschappij (een stressvolle omgeving, gebrek aan beweging, fastfood en veel suiker) komt ons endorfinesysteem behoorlijk onder druk te staan. Een slecht werkend endorfinesysteem is vaak de oorzaak van verschillende lichamelijk en psychische klachten. In dit artikel vertelt epigenetisch psycholoog Emilie Koppius over het belang van een gezond endorfinesysteem en wat er gebeurt wanneer dit systeem onder druk staat. Ook legt ze uit hoe je zelf de balans herstelt.
Endorfine systeem: zo voorkom je dat de handrem van jouw lijf te snel slijt
In je hersenen vindt voortdurend communicatie plaats tussen miljoenen cellen. Deze communicatie verloopt via stofjes die we neurotransmitters noemen. Bekende neurotransmitters zijn dopamine, serotonine en endorfine. Endorfine is de snelst werkende neurotransmitter en heeft een waslijst aan mooie functies. Emilie: “Dankzij een goed werkend endorfinesysteem:
– worden stress, pijn en angst geremd;
– worden ziektes buiten de deur gehouden;
– ervaren we gevoelens van geluk en beloning;
– ervaren we een gevoel van zingeving in het leven;
– houden we een stabiele bloedsuikerspiegel;
– worden allergische reacties en overgevoeligheden verminderd;
– kunnen we ons concentreren en motiveren;
– voelen we ons in verbinding met onszelf en anderen;
– worden nieuwe hersencellen aangemaakt;
– kunnen auto-immuunaandoeningen worden voorkomen en genezen;
– wordt de kwaliteit van slaap verbeterd;
– kunnen we trauma’s en nare ervaringen loslaten.
Hieruit kun je concluderen dat het een zeer belangrijk systeem is in ons lichaam. In mijn praktijk heb ik al veel mensen gezien met verschillende lichamelijke en psychische klachten, welke het gevolg zijn van een slecht werkend endorfinesysteem. Gezien haar veelzijdigheid, is het dus heel belangrijk dat dit systeem goed werkt.”
De werking van je endorfinesysteem
Vergelijk het endorfinesysteem met de handrem op een fiets. De handrem heb je nodig op het moment dat je moet stoppen. Dit kan zijn omdat je moet wachten op een rood stoplicht of omdat er tegenliggers aankomen. Het zorgt er in ieder geval voor dat je jezelf kan behoeden voor nare ongelukken die kunnen gebeuren op de weg. De rem is dus van levensbelang. Het belang van de handrem op de fiets kan worden vergeleken met het belang van het endorfinesysteem in jouw lichaam. Zolang jij jouw handrem goed onderhoudt en het zorgvuldig gebruikt waarvoor het bedoeld is, kan je lang gebruik maken van jouw fiets.
Slijtage
Stel dat jij echter continu de handrem indrukt terwijl je aan het fietsen bent, gebeuren er twee belangrijke dingen: ten eerste ga je langzamer fietsen, omdat het heel zwaar voor je is om vooruit te komen. Het kost je dus veel (meer) energie om van de ene plek naar de andere plek te komen. Ten tweede heeft dit het gevolg dat de handrem langzamerhand slijt. Als je het continu gebruikt, leidt dit ertoe dat de rem gaat slijten en dus ook minder goed zal gaan werken als je hem de volgende keer nodig hebt. Kortom, het correct gebruiken van een goed werkende rem is dus van groot belang! Want net zoals in het leven moet je continue reageren op impulsen vanuit de omgeving. Dit betekent dat als er plotseling een auto aankomt, of het stoplicht op rood springt, je MOET remmen anders is de kans groot dat er nare ongelukken gebeuren. Als jij dus gaat fietsen met een fiets waarvan de rem volledig versleten is, is de kans groot dat dit niet goed afloopt. Zo werkt het ook met het endorfinesysteem; dit is de rem van jouw lichaam! Een correct en goed werkend endorfinesysteem is van even groot belang voor een gezond, gelukkig en energiek leven. Helaas is het tegenwoordig zo dat ons endorfinesysteem te intensief gebruikt wordt en vaak ‘versleten’ is.
Wat is het gevolg van een slecht werkend endorfinesysteem
Een slecht werkend endorfinesysteem kan zich op verschillende manieren uiten:
– Je voelt je minder gelukkig;
– Je bent minder goed in staat ziektes buiten de deur te houden;
– Je kan minder goed tegen stress;
– Je hebt meer last van angsten;
– Je hebt minder mentale en lichamelijke energie.
Wanneer wij ons minder gelukkig voelen, stress hebben of angstig zijn zouden wij eigenlijk de grote boosdoeners uit het leven weg moeten opruimen. Maar wat wij daarentegen doen is middelen innemen waardoor we minder last hebben van deze oncomfortabele gevoelens. Denk aan het gebruik van alcohol, drugs, fastfood en suiker. Dat is slechts het dempen van de klachten. Vergelijk dit met het feit dat wij nog eens even extra hard aan de handrem trekken terwijl deze al kapot is. Het gevolg hiervan is dan dat rem nog meer slijt en je vervolgens helemaal niet meer kunt remmen. Dit gebeurt ook met het endorfinesysteem; als je o.a. alcohol, drugs of slechte voeding neemt, voel je je eventjes beter. Maar als dit uitgewerkt raakt, gaat het systeem nog slechter werken waardoor we nog sneller gestrest worden, nog meer angst krijgen, je nog minder gelukkig voelt en je nog sneller ziek kunt worden. Je hebt steeds meer van deze middelen nodig om je beter te voelen. Hier ontstaat verslaving.
Herstellen
Er is echter één belangrijk verschil tussen de handrem en het endorfinesysteem; als de handrem versleten is, kan je deze laten vervangen bij de fietsenmaker. Bij het endorfinesysteem is vervanging helaas niet mogelijk. Dit betekent dat indien het niet goed meer werkt, wij daar de tijd en aandacht aan moeten geven om het weer te laten herstellen. Er zijn tegenwoordig heel veel verschillende ziektes die allemaal gerelateerd zijn aan een verstoord endorfinesysteem; ADHD/ADD, depressie, burn-out, borderline, eetstoornissen, dwangmatig gedrag, angststoornissen, diabetes, alzheimer en parkinson, hart – en vaatproblemen, fibromyalgie, verslaving, Posttraumatische Stressstoornis (PTSS) maar ook motivatieproblemen, allergieën, hyper histamine, dementie en oorsuizen behoren hiertoe.
Welke factoren veroorzaken endorfine problematiek?
Er kan sprake zijn van aangeboren gevoeligheid en van omgevingsfactoren.
Aangeboren gevoeligheid:
- Verzwakte beloningsgenen ouders: De kwaliteit van het belonings- en stresssysteem wordt in de eerste plaats bepaald door de expressie van de ouderlijke beloningsgenen bij de bevruchting. Kinderen van ouders met stressovergevoeligheid, overgewicht, depressie, diabetes etc, hebben over het algemeen zwakkere beloningsgenen.
- Prenatale omgeving: slechte voeding, stress, relatieconflicten, geneesmiddelen, alcohol en roken zijn factoren die het beloningssysteem en stresssysteem van het ongeboren kind aantasten.
- Weeën opwekkers: verhoogt de kans op postnatale depressie en problemen met ouder-kind binding. Tweederde van de kinderen met ADHD zijn op de wereld gezet met weeën opwekkers.
- ‘Endorfinespaarpot’ tijdens de opvoeding; bij gebrek aan aandacht en liefde tijdens opvoeding is er meestal sprake van een zwakker belonings- en stresssysteem. Geweld en misbruik leiden meestal tot onmiddellijke en blijvende verzwakking van belonings- en stressgenen.
Omgevingsfactoren:
- Stress; langdurig belastende stress verzwakt de werking van het endorfine – en beloningssysteem en verhoogt daarmee de stressgevoeligheid;
- Drugs, geneesmiddelen en alcohol; om de toenemende stress en onrust te verdoven, neemt men rustgevende- (bv. cannabis, alcohol) of oppeppende middelen (bv. Ritalin) om de klachten te ‘camoufleren’.
- Slechte voeding; zowel troostvoeding als junkvoeding is voeding die het beloningssysteem stimuleert, omdat er veel geluksstofjes vrijkomen. Hierdoor daalt de stress en ontstaat een gevoel van ontspanning. Voorbeelden hiervan zijn; suikers, combinaties van vet en snelle koolhydraten en exorfines. Exorfines zijn ‘exogene endorfines’. Dit zijn morfineachtige stoffen uit gluten, zuivel, soja en spinazie. Deze hebben een zeer verslavende werking!
- Overmatig sporten; bij overmatige spierbelasting komen te veel (zure) afvalstoffen in het bloed terecht, wat schadelijk is voor het lichaam. De aangeboren gevoeligheid in combinatie met de destructieve omgevingsfactoren zorgen op den duur voor een vermindering van de werking van onze geluksstofjes”.
Kom thuis in je lichaam meditatiepakket
- 60 minuten geleide meditaties voor een liefdevolle relatie met je lijf
- Ingesproken door holistisch therapeut Suze Retera
- Inclusief 30 pagina dik dossier + mini podcast
Emilie & Stories Space
Emilie verhuurt sfeervolle gespreksruimtes op een flexibele basis aan behandelaren, coaches en therapeuten. De ruimtes bevinden zich in een monumentaal pand midden in het centrum van Amsterdam. Ze zijn per dagdeel te huur en van alle gemakken voorzien. Heb je interesse? Neem contact op via info@stories.space of kijk op stories.space.
