‘All health begins in the gut.’ Dit gegeven wordt keer op keer door wetenschappelijk onderzoek en een toenemend aantal publicaties bevestigd. Onze darmen zijn essentieel voor onze gezondheid. Zo bevindt het grootste deel van je immuunsysteem, zo’n 70%, zich in je darmen. Onze darmwand vormt een soort flexibele wand tussen de omgeving en ons lichaam. Talloze schuifdeurtjes zorgen ervoor dat de juiste (voedings)stoffen worden doorgelaten en opgenomen. Ongewenste indringers blijven buiten, worden in de darmen onschadelijk gemaakt en via onze ontlasting afgevoerd. Maar het meest wonderlijkste is misschien wel dat er een compleet ecosysteem te vinden is in je darmen: het darmmicrobioom. Onderstaande 5 tips van vrouwenarts Azucena Cuijpers leren je daar goed voor te zorgen.
5 tips om goed voor je darmen (én je hormoonbalans) te zorgen
Azucena: ‘Ons darmmicrobioom wordt gevormd door alle micro-organismen en het genetisch materiaal hiervan in onze darmen. Kortom: alle beestjes plus hun genen leven in ons darmstelsel. Deze micro-organismen vormen een kleurig en bont gezelschap. Zo wonen er naast duizenden soorten bacteriën ook virussen, gisten en soms parasieten. Dit complexe en dynamische geheel weegt bij elkaar zo’n 1.5 tot 2 kilo. Qua aantallen vallen onze mensencellen totaal in het niet. Er wordt geschat dat ze met minstens tien keer zoveel zijn!
Circustheater
Dit bonte gezelschap verschilt niet alleen in uiterlijk, maar ook in wat ze kunnen. Als kundige artiesten in een circustheater voeren ze verschillende dingen uit, en vaak tegelijkertijd:
- Ze maken verschillende vitaminen aan: vitamine B1, B2, B6, B12 en K
- Ze helpen bij het afbreken van moeilijk verteerbare vezels en koolhydraten
- Deze korte keten vetzuren zijn op hun beurt weer een energiebron voor je darmwandcellen en verbeteren de bewegelijkheid van je darmen
- Ze maken korte keten vetzuren die voor een gezond darmmilieu zorgen
- Ze stimuleren en versterken ons immuunsysteem
Diversiteit
En alsof dat nog niet genoeg is, zorgen ze er ook nog eens voor dat vreemde stoffen onschadelijk worden gemaakt. Wat we inmiddels weten is dat dit gezelschap het meest succesvol is wanneer het zo divers en gevarieerd mogelijk is. Dan houdt het ene clubje het andere in de hand en is er de beste bescherming tegen indringers. Wanneer de diversiteit afneemt, of er van bepaalde soorten bacteriën een overgroei ontstaat, kunnen er verschillende soorten klachten ontstaan. Darmkrampen, een opgeblazen buik, diarree en andere spijsverteringsklachten. Andere gezondheidsproblemen waarbij je darmbacteriën een belangrijke rol lijken te spelen, zijn: obesitas, metabool syndroom, prikkelbare darmsyndroom, ziekte van Crohn, Alzheimer en darmkanker. En daar blijft het niet bij.
De estroboloom bacteriën
Recent onderzoek wijst uit dat er nog een bijzonder gezelschap aan bacteriën bestaat, dat je hormoonhuishouding kan beïnvloeden: het estroboloom. Deze bacteriën beïnvloeden de hoeveelheid oestrogeen in je lijf. Oestrogeen is hét vrouwelijke hormoon en het estroboloom is dan ook belangrijk voor een goede hormoonbalans. Deze subgroep van darmbacteriën helpt namelijk bij de omzetting van oestrogeen. Ze geven een stofje af dat het oestrogeen in je darmen weer kan activeren. Een groot deel van het oestrogeen in je lijf wordt namelijk via de darmen in inactieve vorm afgevoerd. Maar door dit gezelschap kan het oestrogeen opnieuw in je bloedsomloop opgenomen worden en zo de hoeveelheid circulerend oestrogeen in je lichaam beïnvloeden. Op deze manier dragen ze bij aan een gezonde hormoonbalans. Dit betekent dus dat je darmgezondheid invloed heeft op je hormonen. En dat de factoren die je darmen uit balans brengen, ook de hoeveelheid circulerend oestrogeen kunnen verstoren. Het estroboloom wordt o.a. beïnvloed door je leeftijd, etniciteit, verschillende omgevingsinvloeden, je eetpatroon, alcoholinname, stress en antibioticagebruik.
Gevolgen van een verstoord estroboloom
Als dit proces minder goed werkt, door bijvoorbeeld een tekort aan diversiteit in je darmbacteriën, kan er een vermindering van de hoeveelheid circulerend oestrogeen optreden. Een overvloed van deze darmbacteriën zorgt juist voor een teveel aan circulerend oestrogeen. Beide situaties kunnen op lange termijn ongunstige gevolgen hebben. Zo kan een verandering in circulerend oestrogeen mogelijk bijdragen aan het ontstaan van aandoeningen als: endometriose, polycysteus-ovariumsyndroom (PCOS), fertiliteitsproblemen, hart& vaatziekten en een verminderde cognitieve functie.
5 verrassende tips voor een betere darmgezondheid
Zo zie je maar hoezeer je darmgezondheid je algehele welbevinden beïnvloedt en dat het van groot belang is om je bonte gezelschap aan darmbewoners te koesteren. Een gezonde leefstijl is hiervoor essentieel. Voor zowel het behouden van een goede darmgezondheid, als het verbeteren van gerelateerde klachten. Soms werkt leefstijl aanpassing onvoldoende voor het verminderen van klachten. Zeker wanneer klachten al lange tijd aanwezig zijn en ze steeds terugkeren. Dan kan het in sommige gevallen waardevol zijn om een microbioom onderzoek te laten verrichten om er bijvoorbeeld achter te komen welk probiotica supplement je het beste kan inzetten. Zo kun je doelgericht aan de slag. Hieronder alvast 5 praktische tips om vandaag nog mee te kunnen beginnen.
1. Eet afgekoelde aardappels
Ja, je leest het goed! Afgekoelde aardappels zijn krachtvoer voor een gezonde darm. Door het afkoelen wordt het zetmeel niet of nauwelijks tot suikers afgebroken. Dit onverteerde zetmeel wordt omgezet in korte keten vetzuren; je goede darmbacteriën zijn zo weer een feestmaal rijker.
2. Citroenmelisse geeft je vetvertering een boost
Door stimulering van de galproductie helpt citroenmelisse bij de afbraak van het vet in je maaltijd. Sprenkel het vers over je maaltijd of liever nog; maak een theetje van de gedroogde bloemen en blaadjes.
3. Doe wat vaker shiitake paddestoelen in de soep of door je maaltijdsalade
Dit medicinale paddenstoeltje zit boordevol B-vitaminen, betaglucanen en fytonutriënten. Daarnaast heeft het een ontstekingsremmende werking. Shiitake duwt de balans tussen de goede en slechte darmbacteriën de goede kant op, doordat het de slechte bacteriën aanpakt en je immuunsysteem versterkt. Door de gevarieerde smaak is deze paddestoel bovendien een heerlijke toevoeging.
4. Hertrain je smaakpapillen, want bitter is beter
Biologisch geteelde bittere groenten zoals artisjok, witlof en andijvie bevatten salvestrolen. Deze bitterstoffen stimuleren je spijsvertering zodanig dat het de opname van suikers vertraagt en hiermee de hoeveelheid insuline die vrijkomt. Hierdoor ben je sneller verzadigd en grijp je minder snel daar dat ongezonde tussendoortje.
5. Ananas, papaja of kiwi voor een betere eiwitvertering
Deze fruitsoorten bevatten eiwitsplitsende enzymen. Dus heb je flink getafeld en valt het eten zwaar, dan kan een portie papaja, ananas of kiwi de boel verlichten door je spijsvertering een handje te helpen.’
Over Azucena Cuijpers
Azucena is arts vrouwengezondheid en heeft haar praktijk in Stories, Amsterdam. Ze brengt moderne geneeskunde en natuurlijke behandelmethoden samen, specifiek op het gebied van vrouwenklachten. Het is haar missie om vrouwen de taal van hun cyclus en hormonen te laten begrijpen. Kijk voor meer informatie op newwomenshealth.nl.
