Sinds ik weet hoe belangrijk het is om mijn spiermassa in tact te houden sport ik gemiddeld twee tot drie keer per week. Over het algemeen houd ik dat ritme er lekker in. Een paar keer per maand sta ik echter voor een dilemma: ik heb mijn sporttas ingepakt, maar voel me moe. Heel moe. En wat is dan wijsheid: mezelf toch naar de sportschool slepen. Of rust nemen?
Sporten als je moe bent? Dit zegt de wetenschap
Dat sporten gezond is weet iedereen. Je houdt niet alleen je spiermassa in tact, maar maakt ook drie feel good stofjes aan: endorfine, serotonine en dopamine. Deze cocktail van neurotransmitters komt gemiddeld na zo’n 20 tot 30 minuten vrij en zorgt ervoor dat je de sportschool vaak met een grote grijns op je gezicht weer verlaat. Van sporten knap je dus niet alleen fysiek, maar ook mentaal op.
Rustdagen
Maar hoe gezond sporten ook is, het belang van voldoende rust mag je niet onderschatten. Zeker als je de 40 bent gepasseerd is het raadzaam downtime in te plannen zodat je spieren en gewrichten niet overbelast raken. Wat voor mij goed werkt is een ritme waarbij ik 2 tot 3 keer per week sport, telkens met minstens een dag er tussen. Over het algemeen houd ik dat goed vol, maar er zijn ook dagen dat ik mezelf naar de sportschool moet slepen omdat ik bekaf ben. Soms knap ik dan juist op van een uurtje sporten, maar het komt ook voor dat ik me na afloop alleen maar nóg vermoeider voel. Wat is wijsheid? Tijd om in de materie te duiken.
Fysieke moeheid versus mentale moeheid
Een uitgangspunt van het holisme is dat je lichaam en geest niet los kunt zien van elkaar. In het verlengde daarvan is het van belang dat je leert om het verschil te voelen tussen fysieke moeheid, mentale moeheid en een motivatieprobleem. Fysieke vermoeidheid ervaar je na intensief bewegen (denk aan een stevige boswandeling), sporten of lichamelijke arbeid. Dit leidt tot verzuurde spieren en een laag bloedsuikergehalte ofwel natuurlijke reacties van je lichaam op de inspanning die het heeft geleverd. Maar hoe kan het dan dat je je bekaf kunt voelen na een dag waarbij je enige beweging een wandelingetje naar de koffieautomaat was? Een verklaring hiervoor is dat bij mentale inspanning (vergaderen, mailtje tikken, voorstellen schrijven etc.) de voorraad glycogeen – de brandstof voor je brein – slinkt. Daarbij komt adenosine vrij. Dat stofje maakt slaperig en veroorzaakt wat wetenschappers mentale moeheid noemen.
Glycogeen
Glycogeen is niet alleen een brandstof voor je hersenen, maar ook voor je spieren. In je lever en spieren ligt een kleine voorraad opgeslagen die van pas komt als je snel energie nodig hebt, bijvoorbeeld bij een grote inspanning. De meeste mensen hebben voldoende glycogeen op voorraad om ongeveer een uur te sporten. Terwijl je slaapt wordt de glycogeenvoorraad weer aangevuld. Slapen helpt dus bij zowel fysieke als mentale vermoeidheid.
Contact maken met je lijf
Op momenten dat ik me te moe voel om te sporten neem ik tegenwoordig een paar minuten de tijd om contact te maken met mijn lijf. Ik check dan bij mezelf of mijn energievoorraad echt uitgeput is of dat ik gewoon geen zin heb. Als ik me uitgeput voel door een grote fysieke of mentale inspanning (“Ik kan niet meer”) hoef ik van mezelf niet te sporten en kies ik er voor om rust te nemen en op tijd naar bed te gaan.
Motivatieprobleem
Als er sprake is van een motivatieprobleem (“Ik wil niet meer”) pep ik mezelf op om toch te gaan sporten. Volgens Lorenz van Doornen, hoogleraar gezondheidspsychologie aan de Universiteit Utrecht, zijn er inderdaad situaties waarin je beter kunt proberen jezelf eroverheen te zetten. Bijvoorbeeld als dat vermoeide gevoel samengaat met sombere gedachten, tegenzin of stress. ‘Zowel bij somberheid als vermoeidheid heb je de neiging je terug te trekken. Maar juist je zinnen verzetten werkt opmonterend en geeft nieuwe energie,’ aldus Van Doornen.
Je stralend & fit blijven voelen na je 40e?
De Conscious Aging guide wijst je de weg. Bestel deze 164 pagina dikke gids nu voor slechts €19,95. Ja, ik wil deze gids!
Bron: Psychologie Magazine – Francine Aarts
