Als je perfectionistisch bent doe je dingen het liefst helemaal goed of helemaal niet. Perfectionisme kan een kracht zijn en ervoor zorgen dat je mooie doelen behaalt in je leven, maar het kan óók voor frustratie zorgen. Zo ook als het gaat om je gewicht. Mensen die perfectionistisch zijn vinden het vaak lastig om consequent gezond te eten. Ze hebben last van het jojo-effect en springen van het ene naar het andere dieet. Body confidence coach Anita Mulderij vertelt hoe je dit patroon doorbreekt en het gewicht bereikt dat van nature bij je past.
Dit is hoe perfectionisme afvallen onmogelijk kan maken
Waarom is het als je perfectionistisch bent zo uitdagend om een duurzaam gezond eetpatroon voor jezelf te creëren? Als je een idee hebt over hoe je eruit wilt zien, dan bedenk je wat er voor nodig is om dat te behalen. Je duikt helemaal in het dieet en doet er alles aan om precies zo vaak te sporten als nodig is. Of dat nu realistisch is of niet. Je denkt dat je alleen resultaat kunt behalen als je alles helemaal tot op de letter volgt.
Perfectionisme en afvallen
Als perfectionistische afvaller ben je erg gefocust op het resultaat in de vorm van een getalletje op de weegschaal. Als je een dalende lijn ziet in je gewicht dan voel jij dat je controle hebt en dat voelt geweldig! Maar op het moment dat er iets gebeurt waardoor jij uit je routine raakt, dan raak jij helemaal uit balans. Bijvoorbeeld als je met vakantie gaat, als je feestjes hebt of als je gaat verhuizen. Je gaat mee met de verandering en gooit het dieet overboord. Want het half doen heeft toch geen zin! Zo verval je in oude eetgewoonten waarbij je je eigenlijk niet prettig voelt. Totdat je weer net zoveel weegt als dat je woog, of zelfs meer, en je opnieuw gaat beginnen.
Zwart wit denken
Kortom: perfectionisme kent geen middenweg. Dit zwart wit denken heeft vaak eetbuien en overeten als gevolg en kan leiden tot destructieve eetpatronen waarbij je eet zonder dat het iets met je doet. Als je al lange tijd met je gewicht worstelt, vaak op dieet bent en last hebt van het jojo-effect, doe je er goed aan te onderzoeken of dit bij jou speelt. Besef dat jij helemaal goed bent zoals je bent, maar dat perfectionisme jou ervan weerhoudt om consequent gezond te eten en het gezonde gewicht te behalen waar jij je prettig bij voelt.
Zit jouw perfectionisme je in de weg?
Als je jezelf herkent in vijf of meer van deze punten, kan het zijn dat je perfectionisme jou in de weg zit.
- Je labelt eten met goed en fout. Je voelt je goed als je iets hebt gegeten dat in je lijst met ‘goede’ voeding staat en je voelt je slecht als je iets hebt gegeten wat op je ‘foute’ lijst staat.
- Je begint altijd op maandag met een nieuw programma.
- Je pusht jezelf met extreme diëten, detoxen, calorieën tellen als je vindt dat je het een tijdje niet goed genoeg hebt gedaan.
- Je gebruikt vaak woorden als ‘altijd’, ‘nooit’, ‘alles’ en ‘niets’.
- Je hebt vaak last van schuldgevoelens, het gevoel dat je het beter had kunnen doen.
- Je voelt je meestal ontevreden over je lichaam en je gedrag.
- Je labelt je lichaam met mooi en lelijk.
- Je verwacht dat je moet strijden tijdens een nieuw dieet.
- Je gaat zo goed de eerste paar dagen of weken van een nieuw dieet dat je zelfs minder gaat eten dan voorgeschreven staat of vaker gaat sporten, en dat geeft je een geweldig gevoel.
- Je eet heel gezond gedurende de week en in de weekenden of tijdens een feestdag weet je geen maat te houden.
- Je eet gezond, maar eet vaak dezelfde dingen waar je niet helemaal verzadigd van raakt en niet van geniet.
- Je bent bang voor de weegschaal. Het kan ervoor zorgen dat je je de hele dag slecht voelt als er een nummer op staat die je liever niet ziet. Het geeft je het gevoel dat je mislukt bent.
- Je denkt dat je geen discipline hebt en dat dat de reden is dat vorige pogingen om gezond te gaan eten zijn mislukt.
- Je elimineert eerst van alles uit je eetpatroon en na een tijdje eet of drink je jezelf helemaal vol met dezelfde dingen.
- Je worstelt er erg mee als je iets ongezonds hebt gegeten of als je een workout overslaat.
Alleen al het herkennen van dit patroon zorgt dat er ruimte ontstaat. De volgende stappen helpen jou uit het patroon groeien.
1. Vier je successen
Leer je focussen op de dingen die je voor jezelf hebt gedaan waar je een fijn gevoel aan over hebt gehouden. Schrijf ze elke avond op of deel ze met je partner. Sta stil bij je successen en vier ze! Goed is goed genoeg. Een keer minder gezond eten betekent niet dat je hele dag mislukt is of dat je niets waard bent. Elke keer dat je sport is een winst voor je lichaam. En elke keer dat je gezond eet maak je je lichaam blij. Je verandert elke dag en je behoeften en gewoonten veranderen mee. Je mag leren daarin flexibel en niet perfect te zijn. Doe gewoon je best. 10 minuten wandelen is beter dan niet wandelen, 20 minuten thuis oefeningen doen als je niet naar de sportschool kunt is beter dan niet bewegen. Al die kleine beetjes bij elkaar maken op de lange termijn een groot verschil.
2. Ontdek waar jij labelt en leer voelen
Door veel diëten kan het zo zijn dat je door de jaren heen bent gaan labelen wat goed en slecht voor je is. Natuurlijk is er gezonde en iets minder gezonde voeding. Maar het kan soms lekker voelen om een stuk appeltaart of chocolade te eten. Terwijl een salade eten niet per se goed voor jou hoeft te zijn als je lichaam behoefte heeft aan een warme maaltijd die rijk is aan voedingsstoffen. Het is dus allemaal niet zo zwart wit.
Maak een lijstje van jouw ‘slechte’ en ‘goede’ voedingsmiddelen. Ga bewust experimenteren met hoe jij je voelt na het eten van beide. Noteer of je verzadigd bent na het eten ervan, wat voor gevoel het je in je buik geeft, of je er energie van hebt gekregen en hoelang het duurt voordat je weer trek krijgt. Als jij leert voelen waar je lichaam blij van wordt, zul je merken dat je niet langer hoeft te labelen. Ook zal je zien dat iedereen hierin een andere taal spreekt. Wat voor jou goed voelt hoeft voor een ander niet goed te voelen. Ieder lichaam is uniek.
3. Vind je middenweg
De middenweg is een manier van eten die je makkelijk vol kunt houden. Die je verzadigt, waar je je lekker bij voelt en waar je van geniet, elke dag van de week. Geen hoge pieken en diepe dalen, geen strikt dieet en geen cheat days. De middenweg is waar de magie ontstaat. Focus je op die manier van eten die moeiteloos voelt. Discipline en wilskracht kunnen best een beetje van pas komen, maar als je ze elke dag in moet zetten om goed voor jezelf te zorgen dan klopt er iets niet.
We hebben allemaal een andere middenweg. Experimenteer en ontdek wat voor jou goed voelt. En onthoud dat je behoeften steeds weer kunnen en mogen veranderen. Het kan zijn dat de middenweg onwennig voelt en dat je in het begin zelfs iets aankomt. Maar je eet waar je blij van wordt en je verzadigd voelt, zal je uiteindelijk geen behoefte (meer) hebben om je vol te eten op andere momenten. Zo bereik je het gezonde gewicht dat van nature bij je past.
Geniet van het proces
Geef jezelf liefdevolle aandacht en vind je flow, ook als het leven anders loopt of drukker is dan verwacht. Schrijf voor jezelf op wat je grootste valkuilen zijn. Zorg dat je voor die momenten alternatieven bedenkt waarop je kunt terugvallen. Download een app met korte workouts die je kunt doen op het moment dat je niet naar de sportschool kunt. Vries een paar gezonde maaltijden in die je kunt pakken op momenten dat je weinig tijd hebt om te koken. Geniet van jouw middenweg en de grote en kleine successen die deze brengt!
Meer lezen van Anita Mulderij
Hoogsensitief? Dan zijn deze ayurvedische (voedings-)adviezen voor jou
Holistisch afvallen: in 5 stappen naar het gewicht dat past bij je ziel
Zo blijf je fit, vrolijk en gezond na je 40
Zo accepteer je het lichaam dat je van nature hebt gekregen
Overgewicht hebben en toch gelukkig zijn, gaat dat samen?
Holistisch afvallen na je 40e doe je zo
Emotioneel overgewicht: waarom déze 3 emoties vragen om heling
