Moet je soms een zin drie keer opnieuw lezen voordat je registreert wat er staat? Vergeet je vaak dingen en heb je moeite met beslissingen nemen? Dan kan het zijn dat je last hebt van brain fog, of hersenmist. Brain fog is geen aandoening, maar een symptoom dat je dagelijkse functioneren flink kan beïnvloeden. Hieronder vertellen we je wat brain fog precies is en wat mogelijke oorzaken zijn.
Wat is brain fog? (betekenis)
Brain fog is een overkoepelend begrip voor een lichamelijk en cognitief verschijnsel dat bij allerlei (chronische) aandoeningen voor kan komen. De letterlijke vertaling van brain fog is ‘hersenmist’, wat precies weergeeft hoe het voelt: alsof er mist of een wolk in je hoofd hangt die je denken vertraagt en je cognitieve prestaties belemmert. Dit kan leiden tot een gevoel van mentale traagheid en verwardheid, waardoor alledaagse taken uitdagender worden.
Brain fog symptomen
Brain fog kan zich op verschillende manieren manifesteren, zoals:
- Concentratieproblemen
- Vergeetachtigheid
- Mentale traagheid
- Moeite met beslissingen nemen, plannen, overzicht houden
- Gebrek aan focus en helderheid
- Vermoeidheid
Mensen beschrijven brain fog vaak als een wolk of watten die hun denken vertroebelt en hun vermogen om helder en snel te reageren belemmert. Dit kan leiden tot frustratie, angst en soms zelfs depressieve gevoelens.
Oorzaken van brain fog
Er zijn heel veel verschillende mogelijke oorzaken van brain fog, variërend van eenvoudige levensstijlfactoren tot complexe medische aandoeningen. Hieronder vind je enkele van de meest voorkomende oorzaken.
1. Slaapgebrek
Een van de meest voorkomende oorzaken van brain fog is een (chronisch) slaaptekort. Tijdens je slaap herstellen je hersenen en verwerken ze alle prikkels van de dag. Onderzoek laat zien dat je hersenen op een gegeven moment niet meer goed kunnen functioneren als je te weinig slaapt of slechte slaapgewoonten hebt. Je kan onder andere last krijgen van mentale traagheid, concentratieproblemen en in het algemeen een verminderde cognitieve functie.
2. Stress en angst
Als stress langdurig aanhoudt, kan dit effect hebben op je bloeddruk, immuunsysteem en cognitieve functies. Langdurige stress kan vermoeidheid in de hersenen veroorzaken, wat het vermogen om logisch te redeneren of gefocust te blijven kan belemmeren. Veel mensen met stressgerelateerde stoornissen, waaronder PTSS, melden ook dat ze last hebben van brain fog. Ook een depressie kan hersenmist veroorzaken.
3. Voeding
Je hersenen hebben een constante toevoer van voedingsstoffen nodig om optimaal te kunnen functioneren. Een dieet dat rijk is aan bewerkte voedingsmiddelen, suikers en slechte vetten kan je hersenfunctie negatief beïnvloeden. Een tekort aan belangrijke vitamines en mineralen, zoals B-vitaminen, omega 3 vetzuren, vitamine D en magnesium, wordt ook vaak in verband gebracht met mentale vermoeidheid en brain fog. Je kunt ook brain fog krijgen als gevolg van schommelingen in je bloedsuikerspiegel (die vaak veroorzaakt worden door voeding).
4. Hormonale veranderingen
Hormonen spelen een cruciale rol voor de hersenfunctie. Schommelingen in oestrogeen– en progesteronspiegels kunnen een directe invloed hebben op de hersenen, wat kan leiden tot brain fog. Vrouwen kunnen dus tijdens de zwangerschap, overgang of op verschillende momenten in de menstruatie veranderingen in hun mentale helderheid ervaren.
5. (Chronische) ziekten
Sommige (chronische) aandoeningen zoals auto-immuunziekten (bijv. lupus of multiple sclerose), schildklieraandoeningen, diabetes, bloedarmoede, fibromyalgie en chronisch vermoeidheidssyndroom, worden vaak in verband gebracht met brain fog. Brain fog kan ook een symptoom zijn van long COVID.
6. Medicatie
Sommige medicijnen, waaronder antihistaminica, antidepressiva, slaapmiddelen en bloeddrukmedicatie, kunnen als bijwerking brain fog veroorzaken.
7. Uitdroging
Aangezien je hersenen voor een groot deel uit water bestaan – ongeveer 75% – is het belangrijk om goed gehydrateerd te blijven. Als je te weinig water drinkt, kan dat een negatieve impact hebben op onder andere je stemming en geheugen.
Behandeling van brain fog
De behandeling van brain fog hangt af van de onderliggende oorzaak. Onderzoek samen met je huisarts of een psycholoog wat bij jou hersenmist veroorzaakt, vooral als je vermoedt dat het een onderliggende serieuze aandoening is. Hieronder vind je een aantal algemene tips die kunnen helpen bij het verminderen ervan. Spoiler alert: het belangrijkste is – verrassing! – dat je een gezonde leefstijl voor jezelf creëert.
- Zorg voor een goed, regelmatig slaapritme en creëer een ontspannen avondroutine. Vermijd schermen minimaal één uur voordat je gaat slapen.
- Verminder je schermtijd en spreek bijvoorbeeld met jezelf af dat je alleen op vaste momenten op social media kijkt. Dit kan helpen je dopamineproductie te reguleren, wat brain fog kan verminderen.
- Houd je stresslevels binnen de perken. Meditatie en ademhalingsoefeningen kunnen je hierbij helpen. Probeer ook zo weinig mogelijk te multitasken en maak meer lijstjes.
- Eet een gebalanceerd dieet rijk aan eiwitten, gezonde vetten en groente en fruit. Onderzoek laat zien dat dit je hersenfuncties kan verbeteren. Vermijd suiker, bewerkte voedingsmiddelen en alcohol.
- Drink minder koffie. Cafeïne kan tijdelijke helderheid geven, maar een te veel kan leiden tot een crash. Beperk je inname en consumeer cafeïne alleen tijdens of net na een maaltijd om dips te voorkomen.
- Doe wat je kunt om je bloedsuikerspiegel te stabiliseren.
- Beweeg regelmatig; dat verbetert de bloedtoevoer naar je hersenen en stimuleert de aanmaak van endorfines, die je stemming verbeteren en een gevoel van helderheid kunnen geven.
