Jan Vincent Meertens overleefde 228 dagen eenzame opsluiting, dit zijn z’n lockdown lessen

In het Colombia van de jaren ’80 werd Jan Vincent Meertens, destijds bedrijfsleider van een groot Nederlands bedrijf in Bogotá, gevangen genomen door guerillastrijders. Hij moest 228 dagen zien te overleven in een cel, terwijl zijn zwangere vrouw en zoontje in onzekerheid thuis achterbleven. Gelukkig is dit verhaal maar voor een klein deel te vergelijken met de (intelligente) lockdown waar we nu in zitten. Toch merkte Jan dat een aantal van de waardevolle lessen die hij meenam na zijn ontvoering, ook nu van toepassing zijn: gewoon thuis, zonder gewapende bewakers. Hij deelt ze hieronder met je.

Jan Vincent Meertens overleefde 228 dagen eenzame opsluiting, dit zijn z’n lockdown lessen

Jan: ‘In mijn eerste jaren als manager werd ik vastgenomen en gevangen gehouden door Colombiaanse guerrilla’s. Ik zat in een donker hok zo groot als een badkamer, gemetseld achter een kamer in een afgelegen boerderij. Het enige licht kwam van een peertje dat ik zelf aan en uit kon draaien. Het motief van de kidnappers was geld. Geld om hun oorlog mee te financieren. Mijn bewakers droegen maskers en met twee van hen had ik wat meer contact. Die brachten twee keer per dag eten en haalden mijn po op.

Onzichtbare vijand

Ondanks het grote verschil met de quarantaine van nu, pas ik een aantal zaken die ik toen geleerd heb nog steeds (thuis) toe. Het Coronavirus is een enge onzichtbare vijand. Een ziekte die je kunt krijgen, het mogelijk verlies aan inkomen en de sociale isolatie. We weten niet hoe lang deze beproeving gaat duren. Het is in het begin misschien opwindend zo thuis, plotseling vrij van werk en verplichting. Een lege(re) agenda, tijd om thuis samen door te brengen en eindelijk die oneindige to-do lijst wegwerken. Maar naarmate de dagen voorbijgaan, zijn het de verontrusting, het ongemak, de verveling en de irritaties die er ons aan herinneren dat dit iets is dat we niet te licht moeten opvatten. We zitten in een lockdown. Een intelligente weliswaar, maar toch. We moeten nu bewust heel erg goed zorgen voor onze fysieke en mentale gezondheid.

Ritme

Toen ik gegijzeld was had ik niet echt een reden om op tijd op te staan. Geen bijeenkomsten om naar toe te gaan, geen activiteiten gepland, geen doel. Mijn missie was om te overleven, om mijn kop erbij te houden en niet gek te worden. En die missie maakte dat ik wel vroeg opstond uit wat mijn ontvoerders een ‘bed’ noemden. Ik probeerde structuur in mijn dag aan te brengen. De eerste, de tweede en iedere andere van de 228 dagen.

Stellen van een doel

Ik begon de dag met oefeningen, die ik gedurende de dag herhaalde en die ik ook nu weer doe. Opdrukken, op de plaats rennen, crunches, lunges, yoga poses. Indertijd was het wilskracht en nu heb ik gelukkig 7minutes om me aan te moedigen. Vijfentwintig push-ups vandaag en als je er 75 kunt, wie weet, is het virus dan onder controle en kunnen we weer naar de sportschool. Een van de belangrijkste lessen die ik leerde toen ik vast zat was het stellen van een doel.

Zingeving

Tijdens deze crisis is onze agenda vaak leeg, zeker onze sociale agenda. Ondanks thuiswerken en homeschooling staren Netflix en de ijskast ons aan en de dag verdwijnt als zand tussen de vingers. Heerlijk natuurlijk voor een paar dagen, maar na een tijdje gaat de lamlendigheid knagen. Als deze tegenspoed voorbij is, willen we ook trots zijn op wat we hebben kunnen doen, ondanks de moeilijke omstandigheden. En daar helpen doelstelling bij. Pick your brain en maak een mind map. Schrijf het artikel dat je altijd al hebt willen schrijven, lees het boek dat al die tijd naar je lonkte, brei de sjaal die je steeds wilde breien of het schilderij dat je nooit schilderde. Dit zijn speciale tijden. Houd een dagboek bij. Je kinderen en kleinkinderen vinden het straks prachtig om te lezen hoe je deze historische tijd hebt beleefd.

min. zwarting punt 5% en max. 92%

Trots

Tijdens mijn afzondering in Colombia schreef ik mijn ervaringen op in wat later een boek werd: Het Meisje van Tota. Ik ontwierp kruiswoordpuzzels, leerde de Duitse naamvallen nog een keer uit mijn hoofd, begon te tekenen toen ik eindelijk een eerste potlood kreeg. Eerst op de muur en toen mijn bewakers zagen hoe blij ik werd van mijn kleine kunstwerkjes, op papier dat ze me gaven. Ik schreef aan mijn geliefde, aan mijn kinderen en ouders. Ik tekende voor iedereen in mijn familie. Iedere bladzijde die ik schreef, iedere tekening die af kwam en iedere puzzel die klopte vervulde me met trots en vreugde en motiveerde me om vol te houden.

Ontkenning en acceptatie

Toen ik gevangen werd genomen, hoopte ik op mijn vrijlating overmorgen, volgende week, misschien een weekje later, begin volgende maand. Wat een frustratie om niet te weten hoe lang dit gaat duren! Het is oké om gefrustreerd te zijn. Het is zinloos om negatieve gevoelens te ontkennen. Toch probeerde ik mijn situatie niet als één grote ellende te zien. Ik zat in mijn cel: eenzaam, hongerig, lijdend van de kou, met een blauwe kont omdat ik geen stoel had, geteisterd door de domme praat van mijn bewakers. En ik probeerde steeds met een stukje ellende af te rekenen en dat vervolgens te accepteren. ‘Ik heb een hekel aan de kou, ja, en daar mag ik boos over zijn. Maar ik heb tenminste een potlood om mee te tekenen, ik krijg zelfs wat te eten (alweer kikkerwten..!) en ik ben nog steeds gezond.’ Na vijf maanden mocht ik eindelijk luchten op de patio. Dat was fijn, maar brak (juist daardoor) ook mijn ijzeren discipline.

Transformatie

Blijf weg van het nieuws dat ieder moment van de dag op je afkomt en alleen maar negatieve energie opwekt. Schakel de wifi (ja, en ook de 4G) een tijdje uit. Bekijk twee keer per dag het nieuws en nooit voor het slapengaan. Van nog meer weten over het virus word je niet sterker. Vertrouw de deskundigen en niet de social media. De toekomst is onzeker en we moeten de controle af en toe laten varen. Mijn adagium is: ik laat het leven komen zoals het komt, maar probeer het wel te laten komen zoals ik het graag neem. Dit is het moment om te reflecteren, om na te denken over ons leven voor Corona, en er na. Het moment om echt af te stemmen op je gevoelens en intuïtie en misschien wel het moment om uit te kijken naar transformatie. Toen ik werd bevrijd, was de eerste stap uit mijn cel ook de eerste naar professionele zelfstandigheid en maatschappelijk ondernemen.

Een kleine wereld

Maak je wereld zo klein als de plek waar je nu moet blijven. Waardeer wat je hebt. Waardeer de stilte, de geluiden en de natuur die dichterbij is dan je soms denkt. Ik zal nooit het prachtige geluid vergeten van het ruisen van de bladeren van de eucalyptusbomen die rond het afgelegen huis stonden waar ik werd gevangengehouden. Het geluid was zo rustgevend en de vage geur van eucalyptus gaf me een gevoel van vrede en vertrouwen. Vergeet ook niet om te lachen.

Andere dynamiek

Mijn ervaring is die van eenzame opsluiting. Een lockdown, hoe intelligent ook, met je partner en kinderen geeft een heel andere dynamiek. Er is al veel geschreven, ook bij Holistik, over hoe je in gesprek blijft, hoe je individuele wensen afstemt op anderen in het gezin, hoe je frustraties in goede banen leidt. Ik ben meer dan 35 jaar getrouwd en zou ook wat kunnen zeggen over een gezonde relatie, ook bij spanningen. Ik doe het niet. Jouw eigen mentale en fysieke gezondheid draagt bij aan die van je partner en kinderen. De hereniging met Manuele en Vincent en de kennismaking met mijn zoontje Laurens was onbeschrijfelijk. De geboorte later van Nathalie was een groot geschenk. Wil je het hele verhaal lezen? Dat vind je in mijn boek Het Meisje van Tota. Blijf gezond!’

Jan Vincent Meertens is schrijver en trainer gespecialiseerd in interculturele communicatie en samenwerking. Hij is oprichter en voorzitter van de Stichting Connect2Us.