Vrouwen en mannen zijn gelijkwaardig, maar niet hetzelfde. Toch volgen vrouwen vaak een ritme dat meer ingesteld is op mannen. Ayurvedisch voedingsconsulent en burn-out coach Fleur Oude Voshaar ziet als gevolg daarvan bij veel vrouwelijke cliënten problemen ontstaan, zoals PMS-klachten en zelfs burn-out. Het beste dat je kunt doen om dit patroon te doorbreken? Je menstruatiecyclus als kompas zien.
Burn-out coach legt uit: waarom je menstruatiecyclus je beste kompas is
Fleur: ‘Onlangs zag ik op TV een reclame voor maandverband. Een prachtige, volslanke vrouw stond in een gymzaal oefeningen te doen. ‘Ook tijdens de menstruatie’ – dankzij de bescherming van het maandverband. Ze hoefde er dus ‘lekker niets’ voor te laten. Deze reclame is wat mij betreft exemplarisch voor wat er gebeurt in onze maatschappij. De vrouwelijke cyclus is maar lastig en we doen er alles aan om net te doen of het er niet is. Gevolg: een onregelmatige cyclus, (zeer) pijnlijke menstruatie, PMS, hoofdpijn, overgangsklachten en uiteindelijk zelfs burn-out.
Disbalans in de menstruatiecyclus
De menstruatiecyclus wordt door artsen soms de ‘kanarie in de kolenmijn’ genoemd. Met andere woorden: wanneer daar iets afwijkends mee aan de hand is, geeft het aan dat er een disbalans is in het lichaam. De vrouwelijke cyclus hangt namelijk 1 op 1 samen met het belangrijkste systeem van het lichaam: het voortplantingssysteem. Alles in het lichaam (spijsvertering, hormonen, hersenfuncties) is in de basis ontwikkeld om het eindproduct (de vrouwelijke eicel) gezond te ontwikkelen. Ook als je geen kinderen wilt, is je lichaam hiermee bezig. Continu, vanaf de eerste menstruatie tot aan de overgang. Tegenwoordig gaan (vooral Westerse) vrouwen met geweld tegen dit fenomeen in. Het begint vaak al in de puberteit: schaamte voor het onderwerp, onbegrip of pesterijen (bijvoorbeeld van jongens naar meisjes) etc. Veel jonge vrouwen beginnen op vroege leeftijd met het slikken van de pil. Lekker makkelijk (zo dacht ik zelf toen ook). De pil wordt ook vaak ‘doorgeslikt’, bijvoorbeeld op vakantie, want dan wil je kunnen zwemmen zonder gedoe, maar ik ken zelfs verhalen van jonge vrouwen die de pil soms een half jaar achter elkaar slikten zonder stopweek, om maar helemaal van de menstruatie af te zijn.
Menstruatie als last
Na de puberteit komen er andere belangen op het toneel: werk, sport en een (vaste) relatie of seksuele contacten. Ook in deze context wordt de menstruatie gezien als lastig. Vrouwen willen de hele maand op volle kracht kunnen blijven draaien en weigeren zich ‘beperkt’ te voelen door de maandelijkse bloeding. Hoofdpijn of kramp? Neem paracetamol. PMS, stemmingswisselingen en huilbuien? Hoort er allemaal bij. Onregelmatige cyclus? Niks om je zorgen over te maken. Een rondje sportschool, een drukke werkweek of een avond de club in moet gewoon kunnen.
Respect voor je lichaam
Zelf had ik altijd een hekel aan ‘zwakke’ vrouwen. Niet zeuren, hup doorgaan. Sinds mijn eigen burn-out (10 jaar geleden) ben ik steeds beter gaan luisteren naar mijn lichaam en heb ik enorm veel respect gekregen voor mijzelf als vrouw. Ik heb inmiddels een kindje en kan er nog steeds niet over uit hoe wonderlijk het is dat mijn lichaam dat kleine wezentje heeft kunnen laten groeien en voeden. Maar los van het krijgen van kinderen: het vrouwelijke lichaam is iets prachtigs en de menstruatie hoort daarbij. Het vrouwelijke hormonale systeem is vele malen complexer dan dat van de man. Werkelijk élke dag van onze cyclus is er een andere cocktail van hormonen. Geen wonder dat het bijna onmogelijk is om te voorspellen hoe je je zult voelen. Toch zijn er een aantal vaste momenten in de cyclus: de belangrijkste zijn de menstruatie en de ovulatie. Als je jouw cyclus ten volle wilt respecteren, bouw je je leven als het ware hier omheen.
De 4 seizoenen van de menstruatiecyclus
De fijnste en makkelijkste metafoor die ik ken voor de 4 verschillende fasen in de cyclus is die van de seizoenen:
Winter: Menstruatie
Lente: Pre-ovulatie
Zomer: Ovulatie
Herfst: Pre-menstruatie
Hoe de natuur zich gedraagt in de seizoenen, kun je doorvertalen naar wat er gebeurt in het systeem van de vrouw. Namelijk: in de winter is het buiten stil, spelen dingen zich af ‘onder de grond’ en binnenin. In de lente komt er langzaam beweging en wordt het lichter, vrolijker en energieker. De zomer is de tijd van uitbundigheid, kracht en licht. In de herfst wordt het wat onstuimig en bereidt de natuur zich voor op de winter.
De juiste voeding
Door niet alleen je agenda, maar ook je voeding en levensstijl in lijn te brengen met je menstruatiecyclus, kun je in korte tijd enorme veranderingen merken. Bijvoorbeeld door in de week voor en tijdens de menstruatie (‘herfst’ en ‘winter’) geen alcohol te drinken, koffie en suiker te minderen. En te kiezen voor licht verteerbare, zachte, warme voeding (denk aan de dingen die je kleine kinderen zou voorschotelen). In de ‘lente’ en ‘zomer’ (dus rondom de ovulatie) is je lichaam op volle kracht, dus is er veel meer ruimte voor een wat complexere maaltijd of een uitbundige avond. Wil je meer weten hoe je dit kunt toepassen? Download dan deze handige infographic.
Rust en houvast
Het respecteren en volgen van je cyclus is de grootste en belangrijkste stap om weer in balans te komen. Dit klinkt heel eenvoudig — en als je er eenmaal voor kiest is dat het ook. Het vergt wel een totale mind-switch, want het betekent dat je niet ‘zomaar’ alles kunt blijven doen. In het begin vaak onwennig om in de aanloop naar je menstruatie minder te plannen, maar het geeft ook heel veel rust en houvast. Ik hoor mijn cliënten vaak zeggen: “Oh, wat fijn dat ik niet meer met mezelf in discussie hoef, over of ik wel of niet ‘moet’ gaan sporten. Ik maak nu gewoon een wandeling of kan mezelf toestaan om met een dekentje op de bank te liggen.”
Hormonen en burn-out
Mijn grote inspiratiebron, Ayurvdisch/TCM arts en hormoonspecialist Claudia Welch, verkondigt in al haar cursussen eigenlijk maar 1 boodschap: respect voor het yin van de vrouw. Westerse vrouwen hebben vaak teveel yang in hun leven. Er heerst een taboe op rust nemen, terwijl dat essentieel is voor de aanmaak van de vrouwelijke hormonen oestrogeen en progesteron. En juist deze hormonen hebben het al zwaar te verduren in onze maatschappij, waarin veel vrouwen stress ervaren en dus veel cortisol in hun systeem hebben. Het faciliteren en respecteren van de vrouwelijke cyclus kan dus helpen om een burn-out te voorkomen. Het is dan ook één van de eerste dingen waar ik mee aan de slag ga met mijn cliënten. Dus, mooie vrouwen: omarm je vrouwelijkheid, respecteer je menstruatiecyclus. Dit is de ‘gemakkelijkste’ manier om langer jong, vitaal en veerkrachtig te blijven. Wie wil dat nou niet?
Over Fleur Oude Voshaar
Fleur is Ayurvedisch voedingsconsulent, massagetherapeut en burn-out coach. In 2012 kreeg ze een burn-out. Na jarenlang zoeken ontdekte zij de kracht van Ayurveda. Intensieve behandelingen en radicale veranderingen in levensstijl hebben Fleur er bovenop geholpen en Ayurveda heeft haar hart gestolen. Ze ontwikkelde een programma speciaal voor vrouwen op basis van voedingsadvies, massages en life-style coaching. Inmiddels helpt ze al jarenlang tientallen vrouwen bij het herstellen van stress- en burn-out klachten. Kijk voor meer info op burnoutcoach.amsterdam of ayurveda.amsterdam.
