Wat is een burn-out precies? Hier is lang niet iedereen het over eens. Er zijn 101 verschillende manieren om dit veelvoorkomende fenomeen te definiëren. Staat het lichaam centraal? Of is het een geestelijke conditie? Wat burn-out coach en ayurveda expert Fleur Oude Voshaar betreft is er één aspect dat veel te vaak onderbelicht blijft. En dat is dat burn-out begint met een hormonale verstoring.
Dit gebeurt er met je hormonen als je een burn-out hebt
Fleur: Om kort te gaan: een burn-out ontstaat door een langdurige verstoring van het hormonale stelsel, beginnend bij een structureel overschot aan cortisol, ofwel het stresshormoon. Hoe zit dit precies?
Adrenaline, noradrenaline en cortisol
Iedereen kent de metafoor van de tijger die onverwacht op je afspringt. Het menselijk lichaam is zo geprogrammeerd dat je dan acuut moet kunnen vluchten. Het lichaam gebruikt in dergelijke situaties 100%, dus ALLE, beschikbare lichamelijke en geestelijke capaciteiten om te ontsnappen aan het gevaar. In deze situatie komen drie belangrijke hormonen vrij: adrenaline, noradrenaline en cortisol. De eerste 2 zorgen voornamelijk voor scherpte en alertheid, cortisol geeft een behoorlijke power boost die langer aanhoudt, handig als je wilt ontsnappen!
De huidige tijd
Tegenwoordig loop je niet meer zo vaak tijgers tegen het lijf, en zijn er maar weinig situaties die direct levensbedreigend zijn. Toch wordt ons vluchtmechanisme op dezelfde manier geactiveerd wanneer er een bedreigende situatie ontstaat: stress. Bijvoorbeeld een deadline op je werk of een ruzie met je partner. Je lichaam reageert op dezelfde manier als wanneer die tijger voor je neus staat.
Verschillende stresshormonen
Het belangrijkste verschil tussen (nor)adrenaline en cortisol is dat adrenaline na enkele minuten wordt afgebroken door je lichaam – terwijl cortisol ongeveer 2 dagen actief blijft in je lichaam. Hier zit ‘m de crux: doordat je alerter en gespannener raakt (en dus blijft) na een schrik- of stressreactie, is de kans op een nieuwe stressreactie groter. Op deze manier ‘stapelt’ de cortisol zich dus op in je lichaam en kom je in een neerwaardse spiraal terecht.
De gevolgen van cortisol
De aanwezigheid van cortisol heeft een gigantische invloed op je lichaam. Het beïnvloedt de spijsvertering, het immuunsysteem, de nachtrust (geregeld door het hormoon melatonine), en het libido. Een teveel aan cortisol kan daarom leiden tot gewichtstoename, slapeloosheid en een verminderde seks-drive. Maar dat is nog niet alles. Cortisol wordt gemaakt van de ‘bouwsteen’ progesteron. Dit hormoon is de tegenhanger van oestrogeen, beide vrouwelijke hormonen. Een tekort aan progesteron leidt tot een overschot aan oestrogeen, wat zeer schadelijke gevolgen kan hebben voor vrouwen en de oorzaak is van klachten als cystes, myomen, endometriose en PCOS.
Cortisol en burn-out
Een burn-out ontstaat bij een (zeer) langdurig overschot aan cortisol in het lichaam. Het systeem staat door onze levensstijl soms jarenlang onder extreme druk. Cortisol wordt geproduceerd in de bijnieren, daardoor is bijnieruitputting ook bijna altijd aan de orde bij burn-out patiënten. Het afbreken en terugdringen van cortisol zou daarom NUMMER 1 moeten zijn in het burn-out stappenplan. Waarom? Omdat alle vitale onderdelen van het lichaam (spijsvertering, immuunsysteem, slaapregulering) onder de maat functioneren bij een cortisol-overschot. Met andere woorden: je raakt niet alleen uitgeput, maar feitelijk ook ‘ondervoed’. Zolang dat niet verandert, kan het lichaam onmogelijk herstellen.
Cortisol verminderen
Er zijn verschillende manieren om het lichaam te helpen cortisol te verminderen. De lever, bijvoorbeeld, speelt hierin een cruciale rol. Het ondersteunen van een optimale leverfunctie is daarom een belangrijke stap. Het verminderen van alcoholgebruik, aanpassen van het slaapritme en aanpassingen in dieet en levensstijl kunnen gigantische impact hebben. Ik schreef hier eerder een blog over. Daarnaast is het kalmeren van het zenuwstelsel essentieel. Hiervoor zijn Ayurvedische methoden als Abhyanga (oliemassage) en Shirodhara (begieten van het voorhoofd met warme Ayurvedische kruidenolie) de snelste en doeltreffendste methoden. Het zenuwstelsel en de belangrijkste hormoonklieren (hypofyse en pijnappelklier) worden hiermee direct gekalmeerd waardoor het stressniveau daalt, de productie van het slaaphormoon (melatonine) wordt gestimuleerd en de afbraak van cortisol door de vitale organen wordt gestimuleerd. Ook meditatie en specifieke ademhalingsoefeningen zijn uiterst effectief bij het verlagen van cortisol in het lichaam.
Wil je niets meer missen van Holistik?
Vergeet dan niet om ons ook te volgen op Instagram!Ga naar instagram
Over Fleur Oude Voshaar
Het programma van Fleur is erop gericht vrouwen met stress- en burn-outverschijnselen terug op de rit te krijgen. Ze levert hierbij zowel fysieke als mentale ondersteuning, in de vorm van voedingsadvies, massage en life-style coaching. Voor meer informatie en het maken van een afspraak: burnoutcoach.amsterdam of ayurveda.amsterdam. In tijden van corona is het niet mogelijk om persoonlijke consulten te doen met cliënten. Daarom biedt Fleur voorlopig alleen online consulten aan, tegen een gereduceerd tarief.
