Yoga Nidra is enorm in opkomst. Het is een vorm van meditatie die je in een diepe staat van ontspanning brengt, noem het zelfs een trance waarin je toegang krijgt tot je onderbewuste. Dat terwijl je de hele les heerlijk warm onder een dekentje ligt. Hoe dit precies werkt en waarom het zo heilzaam is (zeker voor slechte slapers!) vroegen we aan Yoga Nidra teacher Suze Retera.
Dit is waarom iedereen aan Yoga Nidra zou moeten doen…
Wat is Yoga Nidra?
Suze: ‘Yoga Nidra is een vorm van diepe meditatie en ontspanning waarbij je liggend een stem volgt die je door een gestructureerde meditatie heen praat. Het doel? Een staat van diepe ontspanning en toegang tot het onderbewuste, zodat op een diep niveau heling plaats kan vinden. Het is dan ook geen actieve practice of techniek die je moet leren of oefenen, iedereen kan het! Yoga Nidra betekent letterlijk ‘yoga slaap’ of ’slaap van de yogi’. Maar het is alles behalve slapen zoals je ’s nachts doet. Via Yoga Nidra bereik je een staat van diepe ontspanning die tussen wakker zijn en slapen in zit. Het brengt je in een schemergebied waarin je rationele brein slaapt, maar je onderbewuste actief blijft en zo een spoor van verbinding houdt met je omgeving. Door de diepe ontspanning ontstaan theta en delta hersengolven, bereik je een trance-staat waarin ervaringen en fragmenten van herinneringen worden verwerkt, de spierspanning en stress in het lichaam afneemt en de bloeddruk en hartslag daalt. Dit heeft een zeer helende werking op lichaam en geest.’
Wat doe je als docent tijdens het geven van Yoga Nidra?
Suze: De docent laat je eerst ontspannen waarna, afhankelijk van de stijl van Yoga Nidra, je contact maakt met je sankalpa (vrij vertaald ‘intentie’ of ‘hartewens’). Daarna word je door een rotatie door het lichaam begeleidt wat ervoor zorgt dat je diep ontspant en mogelijk een staat van trance bereikt. Het thema van de Nidra kan verschillen en gekozen worden gebaseerd op de behoefte of klachten van de student. Denk hierbij aan Nidra’s voor het stimuleren van creativiteit, loslaten van trauma, slapeloosheid, depressie of diepe ontspanning. Het thema loopt als een rode draad door de Nidra en komt na de lichaamsrotatie aan bod in de ademhaling, visualisaties en het introduceren van tegenstellingen: zoals warm en koud, licht en zwaar, of donker en licht. Hierdoor wordt het rationele brein nog meer buiten spel gezet, verdiept de trance en worden de tegenstellingen samengebracht wat de neurologische paden in de hersenen kan veranderen. Vervolgens brengt de docent je terug naar je ademhaling, je sankalpa en langzaam terug naar een wakkere staat waarna de Yoga Nidra wordt afgerond.
Bestaat het al lang of is het een vrij nieuwe vorm van yoga?
Suze: Yoga Nidra bestaat – net als yoga – al eeuwen en heeft wortels in de Upanishads en Vedische teksten (eerste teksten: Mahabarate 300 voor Chr – 300 na Chr). Ook in de meest bekende yoga tekst, de Patanjali’s Yoga Sutra, komen elementen van Yoga Nidra terug zoals het bereiken van een ‘droom staat’ en het cultiveren van tegenstellingen wat een onderdeel is van Yoga Nidra.
Waarom is Yoga Nidra zo populair geworden?
Suze: ‘Yoga Nidra is al lang een onderdeel van de practice van veel yoga beoefenaars, maar in het Westen inderdaad minder bekend dan yoga asana en zittende meditatie. Het kan zijn dat dit deels komt door de focus die wij in het Westen hebben op een fysiek uitdagende practice, en het idee dat je voor inzichten en verlichting moet ‘werken’. Yoga Nidra wordt daarnaast nog wel eens gezien als minder gevorderd of diepgaand dan zittende meditatie. Onderzoek en ervaringen tonen echter aan dat dit absoluut niet het geval is. De effecten van Yoga Nidra zijn even krachtig en diepgaand als dagelijkse meditatie. Het kan zijn dat het nu steeds populairder wordt omdat mensen zich bewuster worden van de behoefte aan diepe ontspanning en minder ‘doen’.’
Wat is voor jou de kracht van Yoga Nidra?
Suze: ‘Het is heel toegankelijk, niet dogmatisch en makkelijk toepasbaar in je dagelijks leven. Je kunt het niet verkeerd doen en het nodigt je uit om wat zachter te zijn voor jezelf. De ontspanning die Yoga Nidra geeft is heel diep, waardoor het een sterk effect heeft op je gevoel van welzijn, maar ook ruimte en helderheid geeft voor heling en inzichten. Daarnaast is het heel goed af te stemmen op jou als individu. In een therapeutische setting bijvoorbeeld, kan er een specifieke Yoga Nidra gemaakt worden op basis van jouw behoeften. Het is de krachtige werking gecombineerd met de zachtheid van de practice die me zo aanspreekt.’
Kun je het ook beoefenen zonder guided meditation?
Suze: ‘Traditioneel gezien volg je tijdens Yoga Nidra een stem die je begeleidt. Het is mogelijk om met veel ervaring en oefening aan ‘Self Nidra‘ te doen. Maar het begeleid worden is misschien nu juist één van de fijnste dingen aan Yoga Nidra. Het is dus in principe een guided meditation waarbij de thema’s kunnen variëren. Wees een beetje voorzichtig met het beluisteren van willekeurige Yoga Nidra’s die je op internet vindt, aangezien het vaak lastig is om zelf de kwaliteit er van in te schatten. Yoga Nidra brengt je toch in een staat van diepe ontspanning. Daardoor ben je ontvankelijkheid en beïnvloedbaar voor wat er gezegd wordt tijdens de practice, vandaar dat enige zorgvuldigheid gepast is. Voor Holistik’s Slaap Dossier heb ik 3 Yoga Nidra’s als guided mediation ingesproken, die jou op verschillende manieren in die staat van diepe ontspanning brengen.’
Tip: yoga en meditatie ontspanningsdeken
Een yogadeken is een speciaal ontworpen deken die vaak wordt gebruikt tijdens yoga en meditatie. Yoga dekens zijn gemaakt van zachte, comfortabele materialen zoals katoen. Je kunt de deken gebruiken voor warmte en comfort. De warmte helpt om volledig te ontspannen en te genieten van de rustfase. Daarnaast bieden yogadekens extra ondersteuning bij specifieke houdingen. Je kunt hem bijvoorbeeld onder je knieën plaatsen tijdens knielende houdingen. Hiermee verminder je de druk op botten en gewrichten. Je kunt een yogadeken ook oprollen en gebruiken als (meditatie)kussen. Bij actievere yogavormen is de deken handig om zweet af te vegen en je gezicht en lichaam droog te houden. Daarnaast geeft een yogadeken een gevoel van geborgenheid: gebruik hem als zacht ‘schild’ waarmee je prikkels van buitenaf weert. Verkrijgbaar via de Holistik Shop, €29,95
