Ayurveda: wat is het en wat zijn de belangrijkste leefstijlprincipes?

De Ayurveda is een Indiase holistische gezondheidsleer die al duizenden jaren oud is en daarom vaak de Moeder der Geneeswijzen wordt genoemd. Het woord ‘Ayurveda’ komt uit het Sanskriet en is een combinatie van ‘ayus’ (leven of lange levensduur) en ‘veda’ (kennis of wetenschap).

Wat is ayurveda?

De Ayurveda kijkt altijd naar het leven en de mens in zijn geheel, dus naar fysieke, psychische, mentale, emotionele én spirituele aspecten. Het doel is om lichaam, geest en ziel in evenwicht te brengen en zo ziektes te voorkomen en, indien nodig, te genezen. Ayurvedische experts en artsen houden dus altijd rekening met veel verschillende factoren, zoals bewustzijn, voeding, stress, rust, medicatie, lichaamsbeweging, de omgeving en nog veel meer. De leer van de drie dosha’s speelt hierbij een centrale rol.

Ayurveda

Herfst Detox E-Book

Verlos je lijf van ballast en begin opgeruimd aan de koude maanden
Doe mee voor €9,95

Detox je lijf in 3-5 dagen

Dosha’s

Volgens de Ayurveda bestaat alles in de wereld uit drie basisenergieën of fundamentele principes, ook wel dosha’s genoemd. De drie dosha’s zijn Vata, Kapha en Pitta. Ze bepalen de natuur om ons heen en ons eigen lichaam en geest. Voor een optimale mentale en fysieke gezondheid is het van belang dat de dosha’s in een evenwicht zijn dat voor jou als individu optimaal is.

Ayurveda types

Vanuit Ayurvedisch oogpunt zijn de drie dosha’s in elk mens op een unieke manier verdeeld. Meestal is hierbij één dosha dominant. Deze verdeling ligt vanaf de geboorte vast en verandert in de loop van je leven niet of nauwelijks. Afhankelijk van deze individuele verdeling van de drie dosha’s worden verschillende Ayurveda types onderscheiden: Vata types, Kapha types en Pitta types. Hier kun je meer lezen over de verschillende Ayurveda types. Je type bepaalt je lichaamsbouw, vaardigheden, voorkeuren, en meer. Hoe meer je erin slaagt te leven volgens jouw individuele constitutie, hoe beter het volgens de Ayurveda met je zal gaan. Als je daarentegen gewoontes vasthoudt die niet past bij jouw type, raak je je natuurlijke evenwicht kwijt en kun je ziek worden. Om de balans te herstellen kunnen Ayurvedische artsen kruiden en medicijnen voorschrijven, maar ze zullen vooral ook leefstijladvies meegeven. Bijvoorbeeld over je voedingskeuzes.

Voeding

De Ayurveda kent algemene voedingsrichtlijnen, maar het gaat er vooral om dat je voedingskeuzes passen bij jouw individuele behoeften. Je behoeften worden niet alleen door je Ayurveda type bepaald, maar ook door je leeftijd, spijsvertering, je gezondheid en het seizoen bijvoorbeeld. Niet alleen wat je eet is belangrijk, maar ook hoe veel je eet, wanneer je eet en hoe je eet. En natuurlijk hoe goed je lijf erin slaagt de voedingsstoffen die je tot je neemt ook daadwerkelijk op te nemen. De belangrijkste voorwaarde voor een optimale vertering van je voeding én een goede algehele gezondheid is volgens de Ayurveda een krachtig genoeg spijsverteringsvuurtje (‘agni’ genoemd).

Een aantal algemene voedingsrichtlijnen uit de Ayurveda:

1. Eet alleen wanneer je trek hebt, en eet niet tot je helemaal vol zit. Hou wat ruimte over in je maag.
2. Eet op vaste tijden en eet je zwaarste maaltijd met de lunch.
3. Zorg dat je ontspannen bent wanneer je eet en eet zonder afleiding. Dan kan je lijf je voeding beter verteren.
4. Eet niet te snel en kauw goed.
5. Warm liever geen eten op, eet zo veel mogelijk vers bereide maaltijden.
6. Kies vooral gekookt voedsel, beperk je inname van rauwe voeding.
7. Drink bij voorkeur iets warms en niet te veel bij de maaltijd. Vermijd ijskoude dranken.
8. Stem je voeding af op jouw Ayurveda type.

Ayurveda & kruidengeneeskunde

Het kan ook helpen om je dieet te verrijken met Ayurvedische kruiden. Planten en kruiden worden sinds mensenheugenis therapeutisch ingezet binnen de Ayurveda. Een belangrijk onderdeel van Ayurveda is dan ook haar kruidenleer en de classificatie van kruiden op basis van energetische principes. Door dit unieke classificiatiesysteem kan de Ayurveda precies bepalen welke planten of kruiden geschikt zijn voor preventie van een disbalans of het herstel van een specifiek evenwicht in de geest of het lichaam. De kruiden hebben als doel de lichaamsorganen en -functies te reguleren, te reinigen en te voeden. Een Ayurvedisch expert zal kijken naar de consitutie en klachten van een persoon én naar de unieke kenmerken van een bepaald kruid. De kenmerken van een kruid worden onder andere bepaald door het specifieke tijdstip van de oogst en de reiniging en bewerking van de planten. De Ayurvedische kruidenleer is een ware kunst; als je Ayurvedische kruiden wilt nemen is het aan te raden een expert in te schakelen.

Yoga

Een speciale rol is in de Ayurveda weggelegd voor yoga, meditatie en ademhalingsoefeningen. Deze kun je heel goed samen tot één dagelijkse practice vormen, die je mentaal en fysiek gezond houdt. Met yogahoudingen, ook wel asana’s genoemd, oefen je een zachte, lichte druk of rekking uit op vitale energiepunten in het lichaam. Yogahoudingen kunnen een positieve invloed hebben op je spieren, gewrichten, ademhaling, spijsvertering, hormoonstelsel en zenuwstelsel. Je inwendige organen krijgen ook nog eens een heilzame massage. De asana’s kunnen bovendien heel effectief de geest kalmeren. Belangrijk is dat je je comfortabel voelt in de houdingen en niets forceert. Alleen dan kunnen de oefeningen de stroom van jouw levensenergie bevorderen en blokkades opheffen.

Meditatie

Meditatie helpt je je bewustzijn te versterken en een innerlijk evenwicht te vinden. Je weet inmiddels al hoe belangrijk balans is volgens de Ayurveda. Welke vorm van meditatie werkt voor jou is persoonlijk en wordt deels bepaald door jouw Ayurveda type. Zo kunnen Vata types bijvoorbeeld baat hebben bij mantra meditatie, voor Pitta types is het fijn om de focus op de ademhaling te leggen, en Kapha types kunnen loopmeditatie of visualisaties proberen. 

Ademhalingsoefeningen

De Ayurveda leert dat de ademhaling functioneert als een subtiele brug tussen geest en lichaam. Het reguleren van de ademhaling door middel van pranayama (ademhalingsoefeningen) kan daarom evenwicht brengen tussen lichaam en geest en je gezondheid ondersteunen. Wil je de ademhalingsoefeningen met yogahoudingen combineren? Doe de ademhalingsoefening dan vóór de yoga. Een ademhalingsoefening die veel wordt gebruikt is nadi shodana, ook wel alternatieve neusademhaling genoemd. Zo doe je ‘m: Ga in een ontspannen houding zitten met de rug zo recht mogelijk. Sluit het rechterneusgat af met je duim en adem in door het linkerneusgat. Houd je adem even vast, sluit het linkerneusgat af met de ringvinger en pink en adem uit door het rechterneusgat. Adem in door het rechterneusgat, houd je adem vast, en adem uit door het linkerneusgat. Dit herhaal je op een ontspannen manier een paar minuten. Deze oefening harmoniseert het zenuwstelsel en brengt de activiteit van beide hersenhelften in balans.

Massage

Een ander heilzaam Ayurvedisch ritueel is dat van de lichaamsmassage. Voor sommige soorten Ayurvedische massages kun je het beste aankloppen bij een expert, maar andere kun je ook prima thuis inzetten. Dit zijn een aantal populaire methoden:

• Abhyanga: een zachte Ayurvedische oliemassage van het hele lichaam. Deze kun je ook goed zelf thuis toepassen. Ben je een Vata-type, ga dan voor een massage met sesamolie. Pitta-types kiezen het beste kokosolie en kapha-types amandelolie. Het is prima om het kort te houden, 5 tot 10 minuten is voldoende.
• Garshan: een andere bekende Ayurvedische massage, waarbij het hele lichaam met een ruwe handschoen – zonder olie – wordt gemasseerd.
• Pinda sweda: een vorm van warmtetoepassing waarbij het lichaam wordt gemasseerd met warme zakjes rijst die gekookt is met specifieke geneeskrachtige kruiden.

Detox

Tenslotte is detoxen belangrijk in de Ayurveda. Detoxen doe je door middel van dagelijkse reinigingsrituelen én een meer grondige seizoensdetox aan het begin van de lente en aan het begin van de herfst. Voorbeelden van dagelijkse reinigingsrituelen zijn tongschrapen, oil pulling en dry brushing. In de meer diepgaande seizoensdetox volg je gedurende een aantal dagen een mono-dieet. Dat betekent dat je je in die periode beperkt tot het eten van een kleine hoeveelheid voedingsmiddelen die de ontgiftingsprocessen in het lichaam stimuleren. De belangrijkste voedingsmiddelen die je mag eten zijn mungbonen, ghee en basmatirijst.

Ayurveda

Herfst Detox E-Book

Verlos je lijf van ballast en begin opgeruimd aan de koude maanden
Doe mee voor €9,95

Detox je lijf in 3-5 dagen

Bron: ayurveda.nl