De Vlaamse arts dr. Peter Aelbrecht zette onder de Spaanse zon het holistische behandelcentrum Marnes op. Daar helpt hij onder andere mensen met een depressie, PTSS, angststoornissen en onverklaarbare lichamelijke klachten terug naar een gezond, gelukkig en energiek leven. We gingen met hem in gesprek over geestelijke gezondheidsproblemen. Peter vertelt over veelvoorkomende uitdagingen die we vandaag de dag tegenkomen en legt uit waarom een holistische aanpak zo belangrijk is op het pad naar herstel.
Arts legt uit: dit is waarom onze geestelijke gezondheid vraagt om een holistische aanpak
Wat verstaat u precies onder geestelijke gezondheid?
Peter: ‘Die term is niet zo makkelijk te definiëren en ook niet altijd nuttig. We hebben de neiging om in hokjes te denken. De werkelijkheid is echter dat dingen meestal niet puur lichamelijk of puur geestelijk zijn. Ik bekijk de mens in z’n geheel; ik zie de algehele gezondheid als een complex systeem van talloze factoren die op elk gegeven moment in of uit balans zijn.’
Wat zijn tegenwoordig de grootste uitdagingen voor onze geestelijke gezondheid?
Peter: ‘Ik kan vier grote uitdagingen onderscheiden:
- depressies
- post-traumatische stressklachten
- angst- en paniekklachten
- klachten waar geen duidelijke lichamelijke verklaring voor is.
Bij de laatste groep kun je denken aan mensen die een burn-out hebben, chronisch vermoeid zijn, chronische pijn hebben, of fibromyalgie hebben bijvoorbeeld. Op z’n minst een deel van de oorzaak is eigenlijk altijd mentaal.’
Hoe komt het dat onze geestelijke gezondheid zo onder druk staat?
Peter: ‘Ten eerste verwerkt een gemiddeld mens in het westen tegenwoordig ongeveer zoveel prikkels als iemand in de middeleeuwen in haar hele leven te verwerken kreeg. Daar is ons zenuwstelsel niet voor ontworpen. Deze prikkels oefenen constant druk uit op onze gezondheid. Verder leiden de meeste mensen een grotendeels zittend bestaan, dat is funest voor zowel de geestelijke als lichamelijke gezondheid. Dan is er de kwaliteit van de voeding die een hoop te wensen overlaat: veel voeding is toxisch belast en arm aan essentiële voedingsstoffen. Tenslotte hebben veel mensen een onregelmatig dag- en nachtritme – niet zo gek in een 24-uurseconomie waar we met kunstlicht en smartphones leven. Als je deze factoren in acht neemt, is het bijna een wonder dat het nog zo goed met ons gaat. We gaan constant over de natuurlijke capaciteit van ons zenuwstelsel heen. Precies hierom is het zo belangrijk om voor te lichten over een gezonde leefstijl bij geestelijke gezondheidsklachten.’
Wat is het verband tussen mentale problemen en (chronische) vermoeidheid?
Peter: ‘Als je vermoeid bent heeft dat impact op alle gebieden van je gezondheid, ook mentaal. Bij sommige mensen is het fysieke aspect van vermoeidheid groter, bij andere het geestelijke. Dat zorgt er ook voor dat de een een ander label of ander advies krijgt dan de ander. Maar uiteindelijk is er altijd sprake van een disbalans. Om het evenwicht te herstellen, is het altijd belangrijk om naar verschillende factoren te kijken. De behandeling van zowel chronische vermoeidheid als mentale gezondheidsproblemen vraagt om een holistische aanpak.’
Uit welke elementen bestaat een holistisch behandelplan bij Marnes als iemands geestelijke gezondheid te wensen overlaat? En wat is meestal de eerste stap?
Peter: ‘We beginnen altijd met een uitgebreide intake- en diagnoseprocedure. De cliënt ziet uitgebreid een klinisch psycholoog en heeft een consultatie met mij, de arts. Hierbij worden neurotransmitters gemeten zoals serotonine, dopamine en noradrenaline. We doen ook onderzoek naar een aantal vitaminen, mineralen en vetzuren waarvan we weten dat ze belangrijk zijn voor de mentale gezondheid. Er wordt gekeken naar het evenwicht tussen de pro- en anti-stresshormonen die door de bijnier worden gemaakt, en indien nodig ook naar de darmflora. We brengen het dag- en nachtritme van de patiënt in kaart en kijken hoe het ervoor staat met zijn/haar lichaamsbewustzijn. De patiënt ziet ook een fysiotherapeut, die kijkt naar het bewegingsapparaat en de conditie.
Zelfgenezend vermogen
Vervolgens is er multidisciplinair overleg waarin gekeken wordt hoe we de patiënt het beste kunnen behandelen. We geven patiënten altijd advies op maat op het gebied van voeding, supplementen, beweging en het dag- en nachtritme. De behandeling van de mentale klachten wordt eveneens op maat van de individuele patiënt gemaakt. Dat is vaak een combinatie van psychotherapie (zowel individueel als in groep), psychomotorische therapie ( eveneens zowel individueel als in groep), fysiotherapie, ademhalings- en ontspanningstechnieken. Waar we ook voor kiezen, het doel is dat de patiënt uiteindelijk leert om zichzelf weer te reguleren en zijn of haar zelfredzaamheid terug te krijgen. Met onze holistische aanpak leren patiënten de signalen van hun lichaam en geest te herkennen en passende actie te ondernemen. We zetten onszelf nooit boven de patiënt; we zijn er om samen te kijken wat het beste werkt. Dit creëert ook een gevoel van basisveiligheid dat cruciaal is bij de behandeling van mentale gezondheidsproblemen.’
Kunt u iets vertellen over lichaamsgerichte therapie als aanvulling op psychotherapie?
Peter: ‘Lichaamsgerichte therapie werkt in op het reptielenbrein, het oudste deel van ons brein. Dat stukje reageert niet op een cognitieve aanpak, het vraagt om een tactiele benadering. Via het lichaam geef je het reptielenbrein de boodschap dat je veilig bent. Alleen als je systeem registreert dat je veilig bent, kun je ook doordringen tot de andere delen van je brein en blijvende verandering creëren. Lichaamsgerichte therapie kan dus een bepaalde ontspanning geven die het hele proces vergemakkelijkt. Maar het kan meer doen dan dat; soms kun je er trauma mee ontladen dat opgeslagen ligt in het lichaam, waar je niet eens een bewuste herinnering van hebt. De beste resultaten behaal je vaak als je zowel lichaamsgerichte als cognitieve therapie toepast.’
Wat kunnen mensen zelf doen om goed te zorgen voor hun mentale gezondheid?
Peter: ‘Ik geef je graag de volgende tips mee:
- Ga altijd op hetzelfde tijdstip naar bed, sta op dezelfde tijd op, en eet op dezelfde tijden.
- Eet aan tafel, zonder afleiding, en neem daarna minstens 15 minuten rust.
- Sla tussendoortjes over, zo belast je de spijsvertering minder.
- Eet en drink minstens 2 uur voor het slapengaan niet.
- Zorg dat je minstens een uur per dag iets met je lijf doet in de buitenlucht (wandelen, fietsen, in de tuin werken).
- Vermijd cafeïne, gluten, geraffineerde suikers, en dierlijke melkproducten. Uit onderzoek is gebleken dat je zo tot wel 30% minder neurotransmitters en anti-stresshormonen verbruikt.
- Als je oververmoeid bent en uitgeputte bijnieren hebt is het niet slim om intensief te sporten. Hou het dan bij zwemmen, wandelen of yoga.’
Over Marnes
Marnes is een holistisch, medisch resort in het zuiden van Spanje. Een multidisciplinair team onder leiding van dr. Peter Aelbrecht staat er dag en nacht klaar om de mens in zijn geheel te behandelen voor (chronische) mentale klachten. Denk aan depressie, angststoornissen, trauma, burn-out en chronische vermoeidheid. Sinds september 2019 heeft Marnes een GGZ certificering. Dit wil zeggen dat het Nederlandse ministerie van volksgezondheid Marnes erkent als een gespecialiseerd geestelijk gezondheidscentrum. Hierdoor komt de behandeling die dr. Aelbrecht en zijn team bieden in aanmerking voor terugbetaling door de zorgverzekeraar. Dat maakt Marnes toegankelijk voor iedereen. Kijk voor meer informatie op marnesggz.nl.
