Endometriose: maar liefst 1 op de 10 vrouwen heeft deze onbekende en pijnlijke aandoening die niet te genezen is. Schrijfster en ervaringsdeskundige Heidi Lobato schreef er een boek over: Hysterikos, de verstikking van de baarmoeder. Het werd een aangrijpend persoonlijk verhaal over vrouwen, voor vrouwen, hun vriendinnen en hun mannen. Voor vrouwen die zich vanuit hun vrouwelijk bewustzijn niet langer laten vertellen dat een beetje buikpijn erbij hoort. Vanuit het idee dat ons lichaam – hoe pijnlijk ook – onze vijand niet is, ging ze op zoek naar antwoorden. Heidi ontdekte dat het negatieve gedachtepatroon rondom endometriose eigenlijk de ontkenning van ons vrouw-zijn is. Haar zoektocht naar heling op zielsniveau heeft haar uiteindelijk bevrijd…
Aandacht voor endometriose: 1 op de 10 vrouwen leeft met helse buikkrampen
In onze baarmoeders huist een scheppende oerkracht die staat voor dat wat ons vrouw maakt. Iedere maand weer worden we hier aan herinnerd, ook op pijnlijke wijze. We willen niet het risico lopen voor aanstellerig of zelfs hysterisch te worden aangezien, dus onderdrukken we de pijn en lijden in stilte. De keerzijde is dat we zo de verbinding met onze vrouwelijke energie volledig kwijtraken. De zin ‘een beetje buikpijn hoort erbij’ horen we eindeloos. Voor veel vrouwen is de pijn tijdens de maandelijkse cyclus echter vele malen groter dan zij eigenlijk kunnen dragen.
Hysterikos, de verstikking van de baarmoeder
Heidi werd geboren op Curaçao, maar woont al sinds haar zesde in Nederland. ‘Ik heb al een aantal levens in dit leven versleten. Zo was ik ooit manager van Amsterdamse bandjes tot ik in de jaren ’80 een mediaopleiding volgde en voor de televisie ging werken. Om uiteindelijk festivaldirecteur te worden van Africa in the Picture Film Festival. Mede door eerdere pittige operaties wegens endometriose raakte ik in 2013 burn-out’. Maar een creatieve geest staat niet stil, ook niet als het lichaam ziek is. In 2019 voltooide ze haar boek, Hysterikos, de verstikking van de baarmoeder. Heidi: ‘Ik moest dit boek gewoon schrijven nadat ik in het ziekenhuis hoorde hoeveel vrouwen deze aandoening hebben, namelijk 1 op de 10. Dat is toch een absurd hoog aantal om er nooit iets over te horen?! En ik vond het belangrijk om ook een insteek te kiezen die vrouwen hopelijk up lift, een cadeautje voor de vrouwenziel.’ Wij gingen met Heidi in gesprek over haar boek en haar stormachtige relatie met de endometriose die haar leven nog altijd beïnvloedt.
Wat is endometriose?
Heidi: ‘Endometriose is een ontsteking van het baarmoederslijmvlies. Normaliter wordt het baarmoederslijmvlies met de menstruatie uitgescheiden – als je niet zwanger bent geworden. Bij een ontsteking gaat het retrograde – dus achteruit – lopen en komt het via de eileiders in je buikholte of op andere plekken in het lichaamterecht. Hier ontwikkelt het zich als ‘endometriose haard’. Dit gaat woekeren en veroorzaakt verklevingen die veel pijn kunnen geven*.’
Op welke manier speelde endometriose een rol in jouw leven?
Heidi: ‘Voortdurende pijn doet heel veel met je; in je relaties, sociale leven en ga zo maar door. Sinds de jaren ‘80 van de vorige eeuw is dit eigenlijk een ongoing drama in mijn leven geweest. Voor het grootste deel heb ik dit compleet genegeerd omdat ik niet beter wist. Ik wist niet wat het was, begreep niet wat het met mij deed en wat ik er mee aan moest. Ik hoorde voortdurend van zowel dokters als mijn omgeving dat ik me niet zo moest aanstellen. Want buikpijn hoort er nu eenmaal bij. Maar deze buikkrampen voelde heel vaak alsof ik een hartaanval kreeg en ik klapte onaangekondigd dubbel van de pijn. Op het laatst slikte ik pijnstillers als snoepjes en steeds zwaardere, waar ik soms gewoon knock-out van ging.’
Waarom lijden er tegenwoordig zoveel vrouwen aan deze aandoening?
Heidi: ‘Het is niet alleen een aandoening van vandaag de dag. Een Amerikaanse arts – gespecialiseerd in endometriose – heeft de geschiedenis van endometriose eens uitgezocht. Uit bewaard gebleven beschreven diagnoses van zo’n honderden jaren geleden (zelfs uit de tijd van Hippocrates, de grondlegger van de geneeskunst) kon hij opmaken dat vrouwen vermoedelijk toen al aan endometriose leden. Toen werd gedacht dat deze vrouwen hysterisch van geest waren wanneer ze kronkelend van de pijn op de grond vielen. Vandaar ook de naam Hysterikos. Dit is oud Grieks en betekent: verstikking van de baarmoeder. Tegenwoordig is er wel meer aandacht voor de aandoening zelf. Sinds de laatste tien jaar is er meer onderzoek naar gedaan, maar het is nog steeds veel te weinig. Mijn inzien heeft dat te maken met het feit dat het een vrouwenziekte is. Vrouwen worden helaas – nog steeds – niet altijd serieus genomen in hun pijn. Ik hoop dat mijn boek kan bijdragen aan meer onderzoek en ik wil ook pleiten voor een multidisciplinaire aanpak, zodat de juiste diagnose sneller kan worden gesteld. Als endometriose niet op tijd wordt gesignaleerd, kan je namelijk onvruchtbaar raken.’
Hoe heb jij endometriose leren omarmen?
Heidi: ‘Dat kon ik pas nadat mijn lijf letterlijk de handdoek in de ring gooide, ik kon niet meer. En toen moest ik natuurlijk wel naar mijn lichaam gaan luisteren. Dankzij een zeer spirituele vrouw en een energetische healer leerde ik hoe ik dat kon doen: door de ingenieuze database van mijn lichaam te raadplegen. Ons lichaam onthoudt namelijk niet alleen alles wat er in je leven gebeurt (en wat er in vorige levens is gebeurd), maar weet ook exact wat er moet gebeuren. Ons lichaam is niet onze vijand en ziekte is eigenlijk al het genezingsproces. Hoe paradoxaal de ontsteking van het baarmoederslijmvlies ook kan zijn, je lichaam probeert dat wat je ziek maakt al op te ruimen. Dat schrijf ik ook in het boek.’
Is er een spirituele verklaring voor endometriose?
Heidi: ‘Ik denk het wel. In mijn research ontdekte ik dat de ontkenning van het vrouwelijke principe (of het vrouwelijk bewustzijn) het negatieve gedachten patroon is bij de ziekte Endometriose. Ik ben een verband gaan leggen tussen hoe vrouwonvriendelijk onze maatschappij nu is ingericht, in verhouding tot een paar duizend jaar geleden. Wat bleek? Vrouwen worden door de eeuwen heen voortdurend gemeten als man. Zo zag Aristoteles vrouwen als gehandicapt omdat ze geen mannen waren. Volgens hem was de man de norm en de vrouw niet normaal. Bewust of onbewust hebben mensen zich deze overtuiging eigen gemaakt, want tot op heden werd er geen moeite gedaan om de vrouw eens vanuit de vrouw te gaan bekijken. Zodoende zitten we gevangen in deze opgelegde én onjuiste overtuiging. Nu is een tijd aangebroken dat onze ziel in opstand komt tegen dingen die niet kloppen en wij daar gehoor aan geven.’
Wil je nog een wijze raad mee geven?
Heidi: ‘Ernstige buikpijnen zijn niet normaal, laat je daarom altijd doorverwijzen naar een gynaecoloog. Geef je huisarts mijn boek maar als het je moeite kost om de arts naar je te laten luisteren. Wees niet te hard voor jezelf, negeer je pijn niet. Massages (van het bindweefsel bijvoorbeeld) en accupunctuur kunnen helpen bij het verlichten van de pijn. En hoewel ik geen voorstander van hormonen ben, kan de pil wel helpen om endometriose beheersbaar te maken. Soms is het beter de menstruatie echt stil te leggen want dan worden er geen endometriose haarden meer aangemaakt. Luister naar je lichaam, die wijst je echt de weg. Ieder mens is uniek, iedere vrouw is uniek en ook als je endometriose hebt is het voor jou een unieke vorm. Volg je hart en je intuïtie. En liefs van mij, want ik zie jou.’ Hysterikos, Heidi Lobato, €23,50. Verkrijgbaar via Bol.com.
*Er bestaan meerdere theorieën die het ontstaan van endometriose verklaren:
1. Retrograde menstruatie: baarmoederweefsel dat achterwaarts – in plaats van met de menstruatie mee voorwaarts wordt afgevoerd – via de eileiders op de organen groeit. Of baarmoederweefsel dat zich diep onderin je buik nestelt en zich tot endometriosehaard ontwikkelt.
2. Baarmoederweefsel dat door je bloed en de lymfe door het lichaam verspreid wordt.
3. Inductie van stamcellen, van waaruit op andere plaatsen in het lichaam endometriose ontstaat.
Fotograaf Heidi: Jean van Lingen Amsterdam
