Als mens kun je verschillende soorten honger hebben. Mentale honger, fysieke honger, emotionele honger, sociale honger én zielshonger. Fysieke honger is de enige honger die je kunt voeden met eten en drinken. Toch eten we vaak vanuit zielshonger. Zielshonger kun je herkennen aan een gevoel van leegte, vlakte of verveling. Een bijna onverzadigbare craving diep van binnen die altijd weer terugkomt, hoeveel je ook eet. In dit artikel legt Body Confidence coach Anita Mulderij uit hoe je zielshonger herkent. Ook vertelt zij welke gevolgen het heeft voor je eetgedrag en gewicht, en wat je kunt doen om een gezonde relatie te krijgen met eten.
Zielshonger en je relatie met eten
Laten we eerst kijken naar de symptomen waaraan je zielshonger kunt herkennen:
- Gezondheidsproblemen zoals overgewicht, weinig energie, slecht slapen, continu overprikkeld zijn, depressieve gevoelens.
- Je bent totaal gestopt met ruimte maken voor jou en je bent altijd druk.
- Je maakt ontbijt en eten voor iedereen en vergeet zelf te eten.
- Je probeert elke week opnieuw strikt een dieet te volgen.
- Er is geen aandacht en liefde voor jezelf, je hebt geen self-care routine.
- Je weet niet meer wie je bent zonder je kinderen.
- Je voelt je regelmatig leeg, mat, gevoelloos. Soms is het even weg maar het keert altijd weer terug.
- Je hebt veel drang naar online shoppen, ongezond eten en hebt alcohol nodig om ‘alles even los te laten’.
- Op vakantie of als je bezig bent met dingen waar je blij van wordt heb je geen behoefte aan ongezond eten. Maar zodra je thuis weer in je normale ritme zit komt de behoefte om te snaaien weer continu op.
- Je hebt een verstoorde relatie met eten en bent er bijna altijd obsessief mee bezig.
- Je weet niet meer hoe het is om zo lang in bed te liggen als jij wilt. Om jouw eigen ritme te bepalen.
- Je weet niet meer hoe het is om spontaan iets te doen, zonder structuur, zonder tijd, zonder je ergens druk om te maken.
- Je weet je niet meer wie je bent, wat jouw behoeften zijn en waar je blij van wordt.
- Je voelt je ontevreden, verward, lamgeslagen en weet niet meer wat je moet doen.
Hoe ontstaat zielshonger?
Zielshonger ontstaat bij de meeste mensen doordat ze zich aanpassen aan hun familie, partner, werk of de maatschappij. Het kan al in de kinder- of pubertijd ontstaan, maar ook op latere leeftijd. Je hebt misschien zelf al ervaren hoe makkelijk het is om je mee te laten voeren door de orde van de dag en de snelheid van de maatschappij. Werken, kinderen, eten, het huis in orde maken, wassen, slapen… voor je het weet is er weer een week voorbij. Als je er niet bewust voor kiest om je eigen tempo te bepalen en bewust je dagen in te delen ben je altijd druk. Als gevolg hiervan kan het zijn dat je te weinig levendigheid en plezier ervaart en vastzit in bepaalde routines. Veel cliënten die ik spreek staan constant aan en laten werk, familie en sociale contacten altijd voorgaan op hun eigen behoeften.
Eeuwige honger
Deze cliënten ervaren als gevolg van hun (onbewuste) overprikkeling gezondheidsklachten zoals overgewicht, slaapproblemen, depressieve gevoelens en een gebrek aan energie. Ook omschrijven ze vaak een gevoel van leegte: dat is de zielshonger. Zielshonger vertelt je dat je ziel naar iets verlangt. Wat dat is kan voor iedereen anders zijn. Het kan diepe verbinding zijn met anderen, echt contact, maar ook passie, joy, ontspanning, avontuur, plezier en excitement voor het leven. Alles wat je als mens zou mogen ervaren! Het is fascinerend om te zien hoeveel mensen zich onverzadigd voelen in deze wereld waarin zo veel mogelijk is.
Leegte opvullen
Veel mensen proberen die leegte op te vullen met online shoppen, alcohol, maar vooral met eten (chocolade, koekjes, chips…). Daardoor ontstaat een verstoorde relatie met eten. Eten helpt namelijk even, maar hoeveel je ook eet, die ‘honger’ komt altijd weer terug. Die onverzadigbare honger heeft namelijk niets met eten of fysieke honger te maken. Het is een teken dat je ziel hongerig is. Dat je niet het pad bewandelt dat bij je ziel past.
De gevolgen van zielshonger op jouw eetgedrag
Als je zielshonger hebt is de kans dus groot dat je relatie met eten verstoord raakt. Je gaat bijvoorbeeld emotie-eten omdat je niet in verbinding staat met je ware gevoelens. Je kunt voedselobsessies krijgen, overeten, en jezelf allerlei restricties en regels rondom eten gaan opleggen. Vaak ontstaat door zielshonger overgewicht. Je raakt dan gefixeerd op je gewicht en wilt afvallen, terwijl dit eigenlijk niet je échte behoefte is. Zeker als je denkt dat je pas goed genoeg bent of gelukkig mag zijn als je afvalt heeft dat meestal te maken met jezelf op een diepe laag niet goed genoeg vinden, niet mogen zijn wie jij bent.
Naast zielshonger zijn andere mogelijke onderliggende oorzaken van een verstoorde relatie met eten:
- Een laag zelfvertrouwen
- Gevoelens van niet goed genoeg zijn
- Angst, paniek
- Hongerig voor zoveel meer in het leven maar niet weten hoe je daar moet komen, machteloosheid.
Eten als opvulling
Als je struggles met eten symptomen zijn van een dieperliggend probleem gaat het aanpassen van je eetpatroon nooit blijvende verandering geven. Misschien lukt het diëten niet en ben je gaan denken dat je gebrek aan discipline het probleem is. Maar in werkelijkheid is het je zielshonger, gebrek aan eigenwaarde, of een andere diepere oorzaak. Als je je zielshonger niet aankijkt kun je dus moeilijk een gezondere leefstijl krijgen. En bovendien kan het zijn dat eten je enige tijdelijke bron van plezier en verzadiging wordt. Zo kunnen koekjes de vervanging zijn voor het bedekken van je emoties en het verwerken van alle prikkels van de dag. Taart voor self-care, omdat je het verdiend hebt na een drukke week en helpt alcohol om alles een beetje los te kunnen laten en te kunnen ontspannen.Voor een hongerige ziel is voedsel een obsessie maar voor een verzadigde ziel is voedsel gewoon eten.
Hoe kun je je ziel voeden?
Stop dus met (crash)diëten en kijk liever naar hoe je je ziel kunt voeden. Daarbij is het vooral belangrijk dat je weer gaat ontdekken waar je plezier uit haalt in het leven, waar je blij van wordt, wat jou voedt. De volgende stappen kunnen je daarbij helpen.
1. Zelfonderzoek naar jouw behoeften
Stel jezelf vragen: Wat is belangrijk voor je? Wat zijn jouw behoeften? Ben je vroeger als kind ontmoet in je behoeften? Hoe voorzie jij jezelf in je behoeften nu, erken jij de behoeften die je hebt en maak er er ruimte voor deze te vervullen? Hoe doe je dat? Waar word jij blij van? Schrijf dit allemaal op. Blijf schrijven tot je niets meer weet.
2. Doorbreek je routines
Doe jij altijd alles op een bepaalde manier in een bepaald tempo? Ga je 4 keer per week sporten, eet je elke dag hetzelfde etc? Doorbreek dit en doe eens een paar weken dingen anders om te onderzoeken wat er gebeurt.
3. Stel gezonde grenzen voor jezelf
Zet jij altijd de behoeften van anderen boven die van jezelf? Begin met jezelf belangrijk maken door jouw behoeften te erkennen en nee te zeggen tegen wat daar niet bij past. Door nee te zeggen creëer je ruimte voor jou!
4. Ga aan de slag met je fysieke honger
Wat heb jij nodig om jezelf fysiek gezien te voeden? Wat geeft jou een verzadigd gevoel, welk eten vind je heerlijk en geeft jou voor een aantal uren energie nadat je het gegeten hebt? Waar word je blij van om te maken? Leer hoe fijn het is om goed voor jezelf te zorgen en jezelf te voeden met eten waar je lichaam blij van wordt.
5. Ga uit je comfortzone
Maak een lijst met dingen die jij leuk vindt om te doen en plan elke week iets in waar jij blij van wordt. Doe een aantal keer iets dat je leuk lijkt wat buiten je comfort zone ligt.
6. Zorg dat je je mind rustig maakt
Dit kun je doen door meditatie, ademen, maar ook door beweging, dansen, massage, lichaamswerk, schilderen, de natuur in gaan. Er zijn veel tools beschikbaar die je daarbij kunnen helpen. Voel wat jij daarin nodig hebt. Dit artikel over verschillende soorten rust kan je daarbij helpen.