In de traditionele Chinese geneeskunde (TCM) worden organen niet alleen beoordeeld op hun fysieke functie, maar ook op hun energetische kwaliteit. Daarbij worden ze onderverdeeld in Yin- en Yang-organen. Deze tweedeling vormt de basis voor het begrijpen van gezondheid, ziekte en balans in het lichaam. Zeker in een overgangsperiode als de nazomer – waarin de energie verschuift van buiten (yang) naar binnen (yin) – is inzicht in dit systeem bijzonder waardevol.
Yin & Yang: wat de Chinese geneeskunde zegt over je organen
De organen in het menselijk lichaam worden in de Chinese geneeskunde geclassificeerd als Yin of Yang. Yin-organen zijn je ‘vaste’ organen: lever, hart, milt, longen en nieren. Ze hebben een opbouwende en voedende functie, slaan energie op en zijn relatief stabiel, maar ook kwetsbaar. Yang-organen daarentegen zijn de ‘holle’ organen, zoals de maag, dunne darm, dikke darm, blaas en galblaas. Zij zijn verantwoordelijk voor de verwerking en uitscheiding van stoffen. Hun aard is actiegericht en veranderlijk.
Basisenergie
Ziekte van een Yin-orgaan wordt binnen de TCM doorgaans als ernstiger beschouwd dan die van een Yang-orgaan. De reden hiervoor is dat Yin-organen de basisenergie van je lichaam vertegenwoordigen. Als bijvoorbeeld de nierenergie uitgeput raakt – een veelvoorkomend beeld bij chronische vermoeidheid – kunnen ook andere Yin-organen verzwakken, met diepgaande gevolgen voor lichaam én geest.
Een tijd van overgang: van Yang naar Yin
De nazomer wordt binnen de Chinese geneeskunde gezien als een apart, vijfde seizoen. De nazomer markeert de overgang van de actieve, Yang-georiënteerde zomer naar de meer introspectieve Yin-energie van de herfst. Dit is het moment om je energie terug te trekken uit de buitenwereld en meer te focussen op rust, reflectie en verzorging van je binnenwereld. En dus van je Yin-organen.
Preventieve benadering
Volgens professor Keiko Daidoji, hoogleraar oosterse geneeskunde aan de Kyoto University of Health and Welfare, ligt de kracht van de traditionele Chinese benadering in het preventieve karakter ervan: “Waar de westerse geneeskunde vaak pas ingrijpt bij klachten, is de Chinese benadering gericht op het in evenwicht houden van energie vóórdat ziekte ontstaat. De balans tussen Yin en Yang is hierbij essentieel. Zeker in seizoensovergangen zoals de herfst, waarin het immuunsysteem kwetsbaarder is, speelt Yin-verzorging een sleutelrol.”
Teveel yang
In een maatschappij waarin snelheid, presteren en ‘altijd aan staan’ de norm zijn, is het Yang-principe sterk vertegenwoordigd. We werken veel, sporten intensief en nemen weinig tijd voor echte rust. Hoewel deze Yang-energie ons helpt om dingen gedaan te krijgen, kan een teveel ervan leiden tot uitputting van Yin. Denk aan slapeloosheid, verminderde weerstand of burn-outklachten.
Teveel yin
Omgekeerd kan een overmaat aan Yin, bijvoorbeeld door te weinig beweging, een passieve levensstijl of emotionele stagnatie, leiden tot een verzwakte Yang-kracht. Je voelt je dan lusteloos, koud of somber. Het gaat erom dat beide energieën in verhouding blijven: activiteit én herstel, actie én rust.
Signalen van disbalans
De Chinese geneeskunde leert dat symptomen zoals chronische vermoeidheid, spijsverteringsklachten, kortademigheid of emotionele instabiliteit kunnen wijzen op een verstoorde balans tussen Yin en Yang. Omdat de Yin-organen fundamenteel zijn voor regeneratie en stabiliteit, vraagt vooral de nazomer om een hernieuwde aandacht voor deze kant van ons energiesysteem.
Praktische tips:
-
Eet verwarmend, maar niet te pittig: vermijd bijvoorbeeld te veel rauwkost en kies voor gestoofde groenten of milde soepen.
-
Neem tijd voor rustmomenten zonder schermen: een korte wandeling, meditatie of ademhalingsoefening kan de overgang naar de Yin-periode ondersteunen.
-
Respecteer je grenzen: structureer je dag met ruimte voor herstel, zeker na een drukke zomer.
-
Laat los wat je niet meer dient: de herfst nodigt uit tot loslaten, net zoals de bomen hun bladeren laten vallen.
Terug naar je natuurlijke ritme
In een tijd waarin we veel van onszelf vragen, kan het eeuwenoude model van Yin en Yang ons helpen herinneren aan iets fundamenteels: gezondheid is geen constante staat van perfectie, maar het vermogen om telkens opnieuw terug te keren naar evenwicht. Juist in de nazomer en herfst is het moment daar om te vertragen, op te laden en ons lichaam te geven wat het nodig heeft. Of zoals professor Daidoji het treffend samenvat: “Wie leert leven volgens het ritme van de natuur, ontdekt dat gezondheid vooral een kwestie is van meebewegen.”
