Soms lijken we drukker te zijn met overleven dan echt léven. We lopen tegen oude, vaak beperkende patronen aan en weten niet hoe deze te doorbreken. We zijn verstrikt geraakt in de hectiek van het leven. Gevoelens van angst, onzekerheid en boosheid beletten ons steeds meer. Ninouk Hehenkamp is trainer in persoonlijke ontwikkeling. In haar trainingen en coachingsessies helpt ze mensen in het doorbreken van deze belemmerende overtuigingen en beperkende patronen. Haar missie is om je te begeleiden in de sprong van ‘overleven naar leven’ of ‘van hoofd naar hart’. Dit is hoe ze dat doet.
Van overleven naar leven: zo laat je jouw levenslust weer stromen
In haar trainingen en coaching ziet Ninouk veel mensen die op een bepaalde manier tegen hun oude patronen aanlopen. ‘De perfectionisten die in een burn-out zitten, de pleasers die hun grenzen niet kunnen of durven aan te geven, de depressieven die niet weten wat ze zelf willen, de onkwetsbaren van wie de relatie alweer is stukgelopen. Allemaal kampen ze met gevoelens van angst, onzekerheid, schuld, schaamte, boosheid, of welk ander gevoel dan ook dat hen belet om voluit te leven’. Het is de kracht van Ninouk om mensen te helpen bij het doorbreken van hun belemmerende overtuigingen. Zelf heeft Ninouk ook het nodige moeten overwinnen om op haar pad te komen. ‘Achteraf kan ik zeggen dat mijn paniekaanvallen voor mij een groot geschenk zijn geweest. Daardoor mag ik nu doen waar mijn hart van aan gaat: mensen laten ervaren wie ze zijn als ze echt leven’.
Hoe zijn jouw paniekaanvallen aanleiding geweest om meer vanuit je hart te gaan leven?
Ninouk: ‘Toen ik acht jaar oud was, zijn mijn ouders gescheiden, waarna ik mijn vader nauwelijks meer heb gezien in mijn jeugd. Ogenschijnlijk deed het me allemaal niets. Dat was aan de buitenkant. Van binnen gebeurde er echter iets heel anders. Uit overleving ben ik mijn gevoel gaan uitschakelen. Ik had het besluit genomen dat niemand mij ooit nog zou kwetsen, dat ik niemand nodig had en dat ik gewoon stoer en sterk was. Deze rol beviel me lange tijd uitermate goed. Op mijn 18e kreeg ik – uit het niets en zonder te begrijpen waarom – heel erge hartkloppingen. Ik begon te zweten en te trillen en ik voelde complete paniek in mijn lijf. Dit was de eerste van vele paniekaanvallen, die ik vervolgens gedurende zes jaar lang heb gehad. Van het stoere, sterke en vrolijke meisje veranderde ik in een angstig, piekerend en alert persoon. Tegelijkertijd was ik ook nog druk bezig om naar de buitenwereld mijn oude rol van en stoer en sterk hoog te houden.
Innerlijke rust
Het moment dat ik me – na zes jaar vechten tegen mezelf – overgaf aan mijn angstige gevoel, gebeurde er iets wonderbaarlijks: de paniek maakte plaats voor een diepe innerlijke rust en vrede in mezelf. Daarnaast voelde ik één ding heel sterk: ik wil leren hoe ik andere mensen kan helpen om te dealen met de gevoelens die ze tegenkomen. Of het nou boosheid, angst, stress, depressie, leegte of wat dan ook is; de strijd van het vechten tegen je eigen gevoel kende ik zo goed. Ik wist ook wat een hel het kan zijn om zo tegen jezelf te vechten.’
Wat zijn de oorzaken van het in de ‘overlevingsstand staan’?
Ninouk: ‘Ieder mens wordt geboren met alle gevoelens in zich; zowel gevoelens die prettig zijn als uiterst pijnlijke of lastige gevoelens. Dat is nou eenmaal het leven. Dit is goed te zien bij jonge kinderen. Het ene moment kan een kind heel blij en tevreden zijn, maar dit gevoel kan acuut omslaan in boosheid of verdriet. En twee tellen later kan dat laatste gevoel ook weer helemaal over zijn. Een kind staat nog volledig in contact met alle gevoelens die er in het lijf spelen en het handelt ook vanuit deze gevoelens. Zo denkt een kind er niet bij na dat het mogelijk een beetje ongepast is dat het op de vloer van de supermarkt aan het krijsen en stampvoeten is, omdat het geen ijsje mag.’
Waarom is het zo belangrijk om deze emoties laten stromen?
Ninouk: ‘Doordat het kind alle emoties ongecensureerd kan voelen en toelaten, kan de energie in het lijf ook vol stromen. Dat zorgt er dan ook voor dat een kind zo veel energie heeft en het de levenslust vol kan ervaren. In onze kinderjaren gaan we echter ervaren dat bepaalde gevoelens ‘not done’ zijn, te pijnlijk zijn of afgestraft worden. We leren hoe we ons het beste kunnen verhouden in het gezin of de leefsituatie en we gaan een bepaalde rol aannemen. Zo ontwikkelt ieder mens een ego, dat ook heel lang uiterst functioneel kan zijn en waar we grote talenten door kunnen ontwikkelen.’
Betekent ‘weer gaan leven’ dat alle gevoelens welkom zijn?
Ninouk: ‘Doordat we ervaren dat niet alle gevoelens even welkom zijn, leren we langzaamaan onze eigen gevoelens te censureren of weg te stoppen. We nemen bepaalde overlevingsstrategieën aan, die op dat moment behulpzaam of noodzakelijk zijn. Zo proberen we bijvoorbeeld steeds de controle te houden, we gaan uit contact met onszelf of anderen, we gaan pleasen, ontwikkelen een verslaving, we gaan onszelf groter of kleiner maken, en zo zijn er nog tal van andere overlevingsmechanismes die we onszelf aanleren. Maar welke strategie we ook toepassen, het zijn eigenlijk allemaal manieren om bepaalde (negatieve) gevoelens maar niet te hoeven voelen. Deze overlevingspatronen slaan zich op in je lijf. Zolang we ons er niet bewust van zijn, blijven we deze patronen voortzetten, ook al zijn deze patronen helemaal niet meer behulpzaam. Het gevolg is dat we langzaam uit contact gaan met ons lijf en we een een ego ontwikkelen die ons hoofd heeft bedacht. Dus ja, zodra je weer gaat voelen, neemt je levenslust uiteindelijk toe.’
Waarin verschilt ‘overleven’ van ‘leven’?
Ninouk: ‘Overleven betekent eigenlijk dat we niet meer vol in contact staan met onszelf, maar (vaak onbewust en onbedoeld) in een overlevingsstrategie zijn geschoten. Zodra we gaan overleven, voelt het vaak dat we als het ware geleefd worden door situaties of personen, waardoor we niet meer echt in contact staan met onszelf en het gevoel hebben dat we ons moeten aanpassen, moeten vechten, of ons machteloos voelen over de situatie. Werkelijk leven wil eigenlijk zeggen dat je vol jezelf laat zien en dat je trouw bent aan wat je van binnen voelt. Dit kan in eerste instantie uitermate spannend zijn. We zijn dit immers ooit – en niet voor niets – gaan verstoppen voor onszelf (en daarmee dus ook voor anderen). Wat je echter ook merkt, is dat zodra mensen weer echt in contact gaan met zichzelf er ook heel veel energie gaat stromen. Klachten verminderen, contacten worden diepgaander en precies hier groeit het gevoel van eigenwaarde en levensgeluk.’
Hoe signaleer je bij jezelf of je in de overlevingsstand staat?
Ninouk: ‘Op het moment dat je leeft vanuit je ego, zal de energie in je lijf niet vrij kunnen stromen. Dit kan lange tijd goed gaan. Maar naarmate we ouder worden, zal het lijf steeds meer signalen afgeven omdat we niet meer luisteren naar ons gevoel. Signalen die vaak voorkomen zijn:
- stress
- spanning
- slaapproblemen
- piekeren
- ziektes of aandoeningen
- depressieve gevoelens
- vermoeidheid
- negativiteit
- sleur of moeizame relaties
- niet weten wat je wilt
- onzekerheid
- gevoel niet echt te leven
Het zijn allemaal signalen van het lijf dat we ergens zijn afgedwaald van ons werkelijke gevoel. Het lijf vraagt je als het ware om weer te gaan luisteren, zodat de energie weer vrij kan stromen.’
Is er een oefening waarmee je leert switchen tussen overleven en leven?
Ninouk: ‘Een mooie oefening om samen te doen met je partner of een goede vriend of vriendin is de volgende:
Ga tegenover elkaar zitten en kijk elkaar 3 minuten in de ogen zonder te praten. Merk wat het doet in je lijf, welke gedachtes je krijgt en wat je neiging is. Neem het allemaal waar, zonder hier iets mee te doen en zonder het te veroordelen.
Na 5 minuten begint persoon (A) in 5 minuten te vertellen wat er speelt van binnen. Alle gedachtes, behoeftes, angsten, frustraties, neigingen etc. Persoon (B) doet niets anders dan luisteren met open hart en merkt wat het doet van binnen. Weet dat dit alles zegt over de ander en kijk of je kunt toestaan wat er speelt bij de ander en wat het doet met jou. Na 5 minuten draaien de rollen om. Bespreek na hoe het voor beiden was dat alles er even mocht zijn, terwijl jullie in contact waren met elkaar.’
Waarin is jullie training ‘Van overleven naar leven’ onderscheidend?
Ninouk: ‘Samen met Edward de Boer geef ik al een aantal jaar de training ‘van Overleven naar Leven’ op Buitenplaats de Hoorneboeg in Hilversum. Dit is een prachtige locatie midden in de natuur. De training is een ervaringsgerichte training met grote impact. Het laat jou ervaren wat jouw overlevingsmechanismen zijn en hoe je deze stap voor stap kunt loslaten. In een training van vijf dagen gedurende drie maanden laten we je door, middel van veel lichaamsgerichte oefeningen, kijken naar wie jij in essentie bent. Je ervaart waarin jij jezelf onbewust belemmert en we laten je beseffen dat je keuzes hebt in je gedrag, zodat je weer kunt voelen hoe het is om écht te leven. Onderscheidend zijn:
- training van 5 dagen gedurende 3 maanden met grote impact
- training gericht op alle lagen: mentaal, fysiek, energetisch en spiritueel
- twee trainers die elkaar aanvullen
- veel lichaamsgerichte oefeningen
- veel plezier en muziek op een prachtige locatie in de natuur
De eerstvolgende training ‘van Overleven naar Leven’ start op 3 april 2023, aanmelden kan bij Ninouk via deze link.
