Twijfel: zo gebruik je een periode van ‘niet weten’ in je voordeel

Twijfel je over een belangrijke koerswijziging in je leven? Dan is je eerste reactie wellicht om zo snel mogelijk een keuze te willen maken. Het ‘niet weten’ voelt immers onzeker. Uit je onderbuik en hart borrelen verlangens op, en je hoofd weegt ondertussen de voor- en nadelen af. Stoppen met die baan? Je partner verlaten voor een nieuwe vlam? Vooral bij grote levensvragen kan het je gaan duizelen. Stiekem is er waarschijnlijk een deel in jou dat alles bij het oude wil houden, want dat is bekend terrein. Coach Wendy Hobbelink adviseert om een periode van ‘niet weten’ juist te zien als noodzakelijke ‘suddertijd’ voor je ziel. Durf je je er aan over te geven, dan zul je zien dat er vanzelf nieuwe perspectieven ontstaan. We gingen er over met Wendy in gesprek. 

Twijfel: zo gebruik je de fase van ‘niet weten’ als noodzakelijke incubatietijd

Wendy: ‘Vaak start een nieuwe cliënt die bij me komt zijn/haar coachvraag met ‘ik weet niet…’, met daaronder het verlangen om het antwoord wél te weten. ‘Ik weet niet of ik echt uit de verf kom in mijn werk. Ik weet niet wat ik na dit project moet gaan doen, of mijn relatie nog echt goed zit, hoe ik goed bij mezelf kan blijven.’ In die fase van niet weten kun je verdwalen in een bos van mogelijke keuzes, hard gaan werken ter afleiding. Of volhouden dat alles gewoon goed gaat. Of je kiest ervoor om je kano recht op de rivier van vertrouwen te zetten, die in ons allemaal stroomt. Je houdt je peddel stevig vast en peddelt ook door als je obstakels tegenkomt en het ongemakkelijk voelt dat je het even niet weet. Dit blijkt voor veel cliënten een avontuurlijk pad, waarbij ze op een natuurlijke manier hun eigen antwoorden vinden. Als je de vraag aandacht geeft en de controle loslaat komen de antwoorden júist vaak vanzelf op.’

Hoe komt het dat de moderne mens vaak moeite heeft met verblijven in het ongewisse?

Wendy: ‘Het lijkt wel alsof we niet alleen individueel maar ook collectief in het ‘niet weten’ zitten, en worden uitgenodigd om op een andere manier naar de wereld te kijken. De oude manier is dat we ‘het niet weten’ proberen te begrijpen of te controleren. De nieuwe, andere manier van omgaan met ‘niet weten’ is dat we ermee meestromen, ons er niet tegen verzetten. Het leren zien als een natuurlijke fase die ook weer voorbijgaat. Deep down weet je dat de stroom je ergens brengt, ook al weet je vooraf niet waar. Dan leef je vanuit nieuwsgierigheid in plaats van controle, dan neem je het moment zoals het is, of het nu leuk is of niet. Dan leer je steeds meer vanuit vertrouwen je eigen weg te volgen en je antwoorden op je eigen tempo te vinden.

Hemel voor de ziel

Dit niet weten is vaak een hel voor ons ego, die alles wil controleren en recht van A naar B wil. Maar het is een hemel voor onze ziel. Onze ziel gaat niet recht van A naar B. Ze meandert, zoekt haar eigen stroom en vindt onderweg de antwoorden. Terwijl je dobbert op het niet-weten, kan het juist heilzaam zijn om over je vraag te mijmeren, spontane antwoorden te laten opkomen en je te laven aan nieuwe energie en vergezichten. Dan komt er aan de horizon vanzelf een fris nieuw antwoord op over wat je met je baan of relatie moet doen. Misschien een ander antwoord dan je verwachtte, maar wel een antwoord dat van binnenuit komt en waarbij je weet wat je te doen staat.’

Is dit anders ten opzichte van vroeger of had men hier toen ook al last van?

Wendy: ‘Vroeger waren er minder opties om uit te kiezen, lieten we ons meer leiden vanuit wat anderen van ons verwachtten. Het leven leek een stuk overzichtelijker. Maar leidden we toen echt onze eigen levens? Authentiek leven betekent in mijn ogen ook vertrouwd worden met het niet weten. Hoe meer je leeft vanuit vertrouwen in plaats van controle, hoe rijker de bodem is voor creativiteit en eigenheid. Dan kun je het leven zomaar als een groot avontuur gaan ervaren. Zoals ik dat zelf ontdekte toen ik reisde in Nieuw Zeeland (zie mijn boek ‘Grenzeloos vrij’) na het verbreken van een lange relatie en het achterlaten van huis en werk. Ik reisde een paar maanden door niemandsland van niet weten naar niet weten, wat soms verre van gemakkelijk was. Maar ik reisde ook door het land waar Maori’s en reuzenvarens me herinnerden aan mijn innerlijke natuur. En waar ik ontdekte dat we vrij zijn om het niet te hoeven weten en toch diep te vertrouwen. Daar leerde ik om elke dag te leven vanuit nieuwsgierigheid en ontstonden de mooiste avonturen.’

Welke (angstige) gevoelens kunnen de overhand krijgen als je in het ongewisse verkeerd?

Wendy: ‘Natuurlijk kun je je af en toe onzeker voelen als je het niet weet, en gaan twijfelen of het antwoord op je vraag wel komt. Of je gaat je stiekem vergelijken met anderen die het zogenaamd wél weten of succesvoller lijken te zijn. Het belangrijkste is dat je niet te lang in je somberheid blijft hangen. En dat je innerlijke criticus je niet wijs gaat maken dat je alle antwoorden allang zou moeten hebben. Deze criticus is een kant van jou, niet wie je ten diepste bent. Houd je kano dus stevig op de rivier van vertrouwen en deal ermee. Luister rustig naar je zelfkritiek en beslis wat er echt van waar is, en peddel door. In plaats van te lang te sippen, probeer te zeggen: ‘Ik ben benieuwd wat er na deze bocht op de rivier tevoorschijn komt.’ En soms vraag je een vriend of coach om even in hun eigen bootje naast je mee te peddelen.’

Hoe voorkom je dat het ‘niet weten’ stilstand of achteruitgang wordt?

Wendy: ‘Niet weten betekent niet dat je niets kan doen! Praat erover, durf vanuit kwetsbaarheid te zeggen ‘ik weet het even niet’ en vraag om steun. Of ga de stilte in, ga een bos in of banjer langs de zee. Zet je lievelingsmuziek op of ga naar een concert. Of als het je past, let eens op je dromen en kijk of je ziel je een ingeving influistert. Zoek bewust soms afleiding. Ruim die kast op, maak de tuin of het balkon schoon en maak ruimte voor iets nieuws. Neem onderweg kleine inzichten en ideetjes serieus. Ga niet als een kip zonder kop solliciteren op banen terwijl je nog niet echt weet wat je zoekt. Ga niet 1,2,3 weg bij een partner omdat je verliefd bent op een ander, maar onderzoek eerst wat die ander voor je spiegelt en wat je misschien mist in je relatie en durf dat te bespreken. Onderneem pas actie als je deep down weet dat het niet meer klopt om in die oude baan of bij die relatie te blijven. De fase van niet weten is een soort noodzakelijke incubatietijd. Vergelijk het maar met de natuur. In de winter lijkt er weinig te gebeuren, maar een ecoloog vertelde me dat er volop activiteit is in de bosbodem met bodemdiertjes en zwamvlokken, waardoor er in het voorjaar weer van alles kan ontluiken. Hoe mooi en hoopvol is dat!’

Wat kan helpen om de juiste beslissing te maken?

Wendy: ‘Maak je informatiebronnen sprankelend wakker: je hoofd, hart en buik. Laat je hoofd zijn zegje doen, luister gewoon wat er langskomt. Onderzoek je gedachtes op waarheid, zodat je oude programmeringen los kunt laten. Luister ook naar je buik wat je pijn doet of wat er kriebelt aan nieuwe impulsen. Voel je spanning als je eraan denkt met je baan te stoppen? Vlinders als je aan dat nieuwe contact denkt? En laat je hart spreken: waar verlang je naar of wat maakt je verdrietig? Let ook op seintjes onderweg. Misschien kom je iemand tegen die precies het werk doet dat jij zou willen, of luister je naar een podcast die je aantrekt en hoor je exact wat je nodig hebt. Het vraagt moed om naar ál je bronnen te luisteren en daar het antwoord uit op te laten komen. Blijf heel dicht bij jezelf, wees nieuwsgierig, dan komt vanzelf je antwoord. Dat zie ik nu al 25 jaar met inmiddels een paar duizend cliënten in coachings en retraites. En ja, elke keer weer ben ik nog verwonderd over de schoonheid en kracht van zo’n proces.’

Wil je nog een laatste wijze raad meegeven?

Wendy: ‘Word dikke maatjes met vertrouwen, omarm je innerlijke controleur en leef vanuit nieuwsgierigheid. Alsof alles een wonder is in plaats van vertrouwd en bekend. Niet weten is natuurlijk. In Nieuw Zeeland keek ik uren naar de golven in de zee. Geen golf weet vooraf hoe die komt aanrollen op het strand, ze stromen vol overgave en gaan dan weer op in de zee. Golf, na golf, na golf… Alles komt en gaat, de golf, een gedachte, een baan, relaties. En zo ook het niet weten.’

Over Wendy Hobbelink

Wendy is sr. coach/trainer in Personal Leadership en de auteur van Grenzeloos vrij. Naast online (executive) coaching en coaching in haar praktijk in Noordwijk, verzorgt ze wandel-coachingsessies in de buurt van Noordwijk aan Zee. Kijk voor meer informatie op wendyhobbelink.com of neem contact met Wendy op via LinkedIn.

Meer lezen van Wendy

1. De magie van overgave: zo brengt het je op plekken waar je anders niet zou komen
2. Vrijheid: het zit in ons allemaal, maar we kijken er gewoon overheen.
3. Ego: zo ga je leven vanuit je ziel in plaats van je valse zelf