Hormoonverstorende stoffen, in het Engels Endocrine Disrupting Chemicals (EDCs) zijn chemische stofjes die we dagelijks binnen kunnen krijgen via bijvoorbeeld voeding, cosmetica en plastic verpakkingen. Het zijn stofjes waarvan in een laboratoriumonderzoek is gebleken dat ze de werking van menselijke hormonen kunnen imiteren of juist blokkeren. Als je veel van deze stoffen binnenkrijgt, kan dat je hormoonbalans dus flink verstoren. Gynaecoloog en leefstijl deskundige Ginny Chamorro vertelt je meer over EDCs en hoe je blootstelling er aan kunt beperken.
Hormoonverstorende stoffen: zo beperk je jouw blootstelling eraan
Ginny: ‘Dokter, ligt het aan mijn hormonen? Die vraag krijg ik zo vaak in de spreekkamer. Als je bedenkt dat we wel rond de honderd verschillende hormonen hebben met uiteenlopende effecten, dan is het antwoord vaak ja. Eerst even terug naar de basis, wat zijn hormonen eigenlijk?
Boodschapperstofjes
Hormonen zijn stofjes die je lichaam zelf aanmaakt en die via de bloedbaan de organen en weefsels aansturen om allerlei lichaamsfuncties te regelen. Je kan het zien als soort boodschapperstofjes. Ze zijn betrokken bij verschillende processen en functies in je lichaam zoals onder andere voortplanting, groei en ontwikkeling, spijsvertering, vetopslag, gedrag, gevoel, en emoties. Een paar voorbeelden: Ghreline, een hongerhormoon, die ik maar al te goed ken na een nachtdienst. Wat kan ik dan heerlijk eten als ik thuiskom! Oxytocine, het stressverlagende, verbindende knuffelhormoon, dat we zo lekker kunnen aanmaken na een heerlijke knuffel of kletsen met vriendinnen. Of het oestrogeen, het op en top vrouwelijke hormoon dat ons aantrekkelijk, zorgzaam en vruchtbaar maakt.
Hormoonverstorende stoffen
Dagelijks krijgen we via voeding, cosmetica en plastic verpakkingen een flinke dosis chemische stoffen binnen. En die kunnen invloed hebben op onze hormoonbalans. Endocrine disrupting chemicals, kortweg EDCs, is hun naam in het Engels. Dit zijn dus stoffen waarvan in laboratoriumonderzoek is gebleken dat ze de werking van menselijke hormonen kunnen imiteren of juist blokkeren. Deze stoffen komen ons lichaam dus binnen via de huid, de luchtwegen of de voeding. Als je je hiervan bewust bent heb je wat mij betreft al een hele belangrijke eerste stap gemaakt.
Voorbeelden van hormoonverstorende stoffen
Een voorbeeld van zo’n stof: parabenen. Deze stofjes wordt toegevoegd aan voedingsmiddelen in verband met hun antimicrobiële werking, en aan cosmetica om de houdbaarheid van de producten te verlengen. Of bisfenol A (BPA) dat aan de binnenkant van bijvoorbeeld een blikje tonijn kan zitten zodat er geen roest in je tonijn komt. (Het is niet verplicht om op producten te zetten dat er bisfenol A in zit. Er komen steeds meer producten waarin geen bisfenol A meer zit en vaak zet de fabrikant dat dan wel op de verpakking. Het is wel onduidelijk welke stof de fabrikant in plaats van bisfenol A heeft gebruikt.)
Oestrogeen
Er lijken aanwijzingen te zijn dat deze hormoonverstorende stoffen onder andere stoornissen geven van je oestrogeenwerking. Dit is een belangrijk hormoon voor de vruchtbaarheid van een vrouw, en in je menstruatiecyclus speelt het een grote rol. Het zal je dus niet verbazen dat er in sommige studies een verband wordt gevonden tussen een verstoorde oestrogeenwerking en onvruchtbaarheid, PCOS en vervroegde pubertijd. Hormoonverstorende stoffen laten ook een verband zien met obesitas, wat helaas alleen maar aan het toenemen is. Zwangere vrouwen die mij advies vragen maken zich zorgen als ze lezen dat die hormoonverstorende stoffen de placenta kunnen passeren en een relatie hebben met obesitas en het ontstaan van suikerziekte bij hun kindje. Hier wordt volop onderzoek naar gedaan, en dat is maar goed ook.
Een praktijkervaring
Laatst had ik een vrouw in mijn praktijk die kinderwens had maar geen eisprong. Zij bleek PCOS te hebben en liep bij een fertiliteitscentrum waar ze zouden gaan starten met hormoonbehandelingen. Maar haar expliciete vraag aan mij was wat zij er zelf aan kon doen. Zij heeft haar voeding aangepakt: minder suikers en meer verse ingredienten in plaats van de pakjes en blikjes die standaard in haar voorraadkast stonden. Maar ze heeft ook haar verzorgingsproducten onder de loop genomen. Ze heeft bijvoorbeeld gekeken dat er alleen maar gecertificeerde conserveringsmiddelen in zitten die goedgekeurd zijn voor het gebruik in voedingsmiddelen. Zo vertel ik het vrouwen ook altijd… Wat je kan eten kan je ook op je lijf smeren ;-). Het is vaak een eyeopener als ik vertel dat je huid zoveel stoffen opneemt die vervolgens in je lichaam terecht komen. Ook je hoofdhuid! Deze dame heeft zonder hormoonbehandelingen haar eisprong teruggekregen. Dit is natuurlijk door een combinatie van allerlei factoren gelukt, maar het verminderen van hormoonverstorende stoffen kan daar zeker aan bijgedragen hebben.
Tips
In Denemarken krijgt de zwangere vrouw uitgebreide voorlichting over hormoonverstorende stoffen. Vooralsnog is dat er in Nederland nog niet, maar wat ik in ieder geval elke vrouw (zwanger of niet) die ernaar informeert meegeef is:
- Was je groente en fruit goed en eet bij voorkeur biologisch.
- Gebruik geen magnetron met plastic bakjes die je opwarmt.
- Eet zo min mogelijk uit blik en zo min mogelijk ‘pakjes en zakjes’ maar lekker vers en biologisch. Volgens het RIVM zijn parabenen in levensmiddelen ook te herkennen aan de E-nummers E214-E219.
- Gebruik voor warme dranken glas, porselein of staal, en geen plastic.
- Voor verzorgingsproducten: lees de labels en ga voor phthalates free, BPA free en parabeen free.
- Kies liever voor cosmetische producten uit de EU, die lopen namelijk voor in het verbieden van ingrediënten.
- Alles wat je mag eten kan je ook op je huid smeren.
- Ga niet uitgebreid een ongeventileerd babykamertje verven tijdens je zwangerschap!
Hormoonverstorende stoffen krijg je nou eenmaal binnen, het gaat er voornamelijk om dat dit ‘met mate’ gebeurt. Je hiervan bewust worden is al een hele grote stap. Neem signalen van je lijf altijd serieus zodat je erger voorkomt!
MEER LEZEN VAN GINNY?
1. Endometriose: gynaecoloog Ginny legt uit waarom het steeds meer vrouwen treft
2. Progesteron: aan deze symptomen merk je of dit “Zen-hormoon” uit balans is
3. Gynaecoloog legt uit: déze hormonen maken afvallen tijdens de lockdown extra moeilijk
4. Miskraam: waardevolle inzichten van een gynaecoloog over iets dat veel vrouwen overkomt
5. Gynaecoloog legt uit: dit wil jouw lichaam je vertellen bij een cyclusstoornis
Roots Meditatiepakket & Dossier
Wijze lessen van o.a. Els van Steijn over de belangrijkste missie van je leven: het helen van (oude) pijn uit de familielijnBestel nu!
