Hoofdpijn & Chinese geneeskunde: deze remedies brengen verlichting

In Nederland hebben meer dan 3 miljoen mensen regelmatig hoofdpijn. Maar liefst één op de vijf volwassenen heeft hier minimaal een dag per week last van, en naar schatting hebben een half miljoen mensen zelfs meer dan 15 dagen per maand hoofdpijn. Dan wordt het chronisch genoemd. Acupuncturist Nathalie Kamp van House of Qi bespreekt hieronder de mogelijke oorzaken van hoofdpijn en legt uit waarom acupunctuur vaak een effectieve remedie is. 

Hoofdpijn: deze remedies uit de Chinese geneeskunde brengen verlichting

Nathalie: ‘Laat ik beginnen met het opnoemen van een aantal verschillende soorten hoofdpijn. De meest voorkomende typen heb ik onder elkaar gezet voor je.

Spanningshoofdpijn

Spanningshoofdpijn komt van alle vormen het meest voor. Mannen hebben er iets vaker last van dan vrouwen, met een piek tussen 30 en 39 jaar. De pijn wordt vaak omschreven als drukkend, het gevoel van een knellende band om je hoofd. Ook kan de pijn zeurend zijn en zitten je nek en schouders vaak vast.

Alcohol en hoofdpijn

Alcohol zorgt ervoor dat je nieren veel water gaan uitscheiden, waardoor je waterige urine uitplast. De verlaagde vloeistofdruk in de hersenen kan hoofdpijn geven. Alcohol heeft daarbij een vaatverwijdende werking. Wanneer het effect van alcohol afneemt vernauwen de vaten weer, vandaar de ‘katerhoofdpijn’. Daarnaast ontstaat bij de afbraak van alcohol de vorming van de giftige stof aceetaldehyde. Je lichaam breekt ook deze stof zo snel mogelijk af, maar als je veel drinkt heb je er toch relatief veel van in je lijf. De aceetaldehyde zorgt voor hoofdpijn en het trillerige gevoel. 

Migraine

Migraine kenmerkt zich door intense, bonkende hoofdpijn aan één kant van je hoofd. Het ontstaat in de hersenen, en is volgens studies een stoornis van het deel van de hersenen dat pijn verwerkt. Vrouwen hebben 3 keer vaker last van migraine dan mannen, vooral in de leeftijd van 25 en 50 jaar. Migraine kan getriggerd worden door honger en voeding zoals oude kazen, chocolade, zoute voeding en ook door cafeïne en alcohol. Bij vrouwen zijn hormoonschommelingen door de menstruatiecyclus of de pil vaak de boosdoener. Tijdens een migraine-aanval kun je misselijk worden en overgeven. Ook kun je extra gevoelig zijn voor prikkels zoals geluid, licht en geur en vlekken of lichtflitsen zien. Migraineaanvallen zijn vaak zo intens dat je in een stille, donkere ruimte moet gaan liggen.

Clusterhoofdpijn

Clusterhoofdpijn is relatief zeldzaam. Gelukkig maar, want het is een enorm hevige vorm van hoofdpijn, die in aanvallen (clusters) voorkomt. De pijn zit aan één kant van het hoofd, rond het oog. Er zijn meer mannen dan vrouwen met clusterhoofdpijn. 

Wanneer raadpleeg je de huisarts?

Neem contact op met je huisarts wanneer je wakker wordt van hoofdpijn of wanneer hoofdpijn gepaard gaat met koorts en een stijve nek. Ook bij veranderingen in gevoel of gezichtsvermogen, zwakte, verlies van coördinatievermogen of flauwvallen is het zaak om je huisarts te waarschuwen. Wanneer je zo vaak hoofdpijn hebt dat je er regelmatig pijnstillers voor slikt en het je dagelijkse activiteiten belemmert, is het ook raadzaam hulp te vragen. Je kunt daarnaast ook kiezen voor een therapeut binnen de complementaire en natuurlijke geneeskunde, zoals een acupuncturist.

Hoofdpijn en Chinese geneeskunde

Volgens de Chinese geneeskunde ligt er meestal een disbalans in je yin en yang energiestromen ten grondslag aan hoofdpijnklachten. In een gezond evenwicht bereikt helder yang het hoofd en circuleert het troebele yin naar beneden. Soms is de stroom van Qi in je systeem echter verstoord. Wanneer je bijvoorbeeld moe bent en je maakt je ergens druk over, kun je er knallende koppijn van krijgen. Volgens TCM (traditionele Chinese Geneeskunde) is er dan in verhouding te weinig yin om het yang te controleren. Zo’n knallende, bonkende pijn noem je een ‘volte-pijn’. Er zit echter een leegte van yin onder: het water (yin) kan het vuur (yang) niet koelen. Het kan ook zijn dat er te weinig yang energie is waardoor bepaalde meridianen het hoofd onvoldoende bereiken. De pijn is dan dof, een zogenaamde ‘leegte-pijn’.

Oorzaken

Mogelijke triggers van een disbalans in yin en yang zijn eigenlijk overal: denk aan het weer, straling, (bewerkte) voeding, medicatie, bacteriën en virussen en vermoeidheid. Je emoties en gedachten spelen ook een belangrijke rol in dit verhaal. Emoties beïnvloeden de richting en de kracht van de Qi stroom in je systeem, net zoals voeding en beweging kunnen doen. Als je emoties opkropt of juist sterke emotionele uitbarstingen hebt, kan je Qi stroom uit balans raken. Hieronder zie je wat voor effecten bepaalde emoties kunnen hebben op de stroom van Qi in je lichaam.

• Woede, frustratie en wrok kunnen leiden tot ‘Stijgend Lever Yang’ of ‘Levervuur’. Dit is de meest voorkomende emotionele oorzaak van hoofdpijn bij de slapen aan de zijkanten van het hoofd, het gebied van de galblaasmeridiaan, waarmee de levermeridiaan een nauwe relatie heeft.
• Piekeren veroorzaakt knopen in je Qi (levensenergie) en doet stagneren. Dit kan leiden tot een doffe hoofdpijn in het voorhoofd op boven op het hoofd.
• Verdriet put Qi uit, en de hoofdpijn zal dan een dof, leeg karakter hebben.
• Chronische angst put de energie van het niersysteem uit en veroorzaakt hoofdpijn in het hele hoofd.
• Schaamte is een emotie die niet standaard in de Chinese medische literatuur wordt benoemd. Het is naar binnen gericht en laat Qi stagneren, maar mogelijk ook zinken. De damp die dan kan ontstaan komt veel voor bij schaamte, mensen voelen zich ‘vies’, wat karakteristiek is voor damp. Het kan leiden tot chronische hoofdpijnen.

Leefstijltips uit de traditionele Chinese Geneeskunde

De volgende adviezen helpen je een disbalans in je Qi flow te vermijden:

• Drink voldoende water: dit bevordert de aan- en afvoer en voorkomt ongemerkte uitdroging en verandering van vloeistofdruk in je hoofd.
• Zorg voor een goede nachtrust: dit helpt je te ontladen en vult je energiereserves bij.
• Word je bewust of en welke voedingsstoffen en dranken je hoofdpijn triggeren, en kies voor iets anders.
• Word je bewust of je hoofdpijn krijgt na een ruzie, na stress voor een presentatie, of bij andere emoties die je voelt. Zorg voor jezelf wanneer je dit opmerkt; maak een wandeling, doe ademoefeningen, deel je gevoelens met iemand bij wie je je op je gemak voelt.

Acupunctuur en hoofdpijn

Acupunctuur kan ook veel verlichting geven bij hoofdpijn. Veel onderzoeken hebben zelfs al aangetoond dat acupunctuur vaak effectiever is dan medicatie in de behandeling van hoofdpijn. Acupunctuur reguleert de flow van Qi. Het kan je lichaam helpen om de bloed- en lymfecirculatie te bevorderen. Dit zorgt ervoor dat zuurstof en voedingsstoffen komen op de plek waar ze nodig zijn en afvalstoffen beter afgevoerd worden. De behandeling op zich doet al goed; de meeste mensen ontspannen zo diep dat ze in slaap vallen op mijn behandeltafel. Ik heb ook veel goede lange termijn resultaten gezien: aanvallen worden minder heftig, komen minder vaak voor of blijven zelfs uit.

Ademhalingsoefeningen

Hans Timmerman heeft de Epiphora adem ontwikkeld waarmee je circulatie in het hoofd kunt verbeteren. Veel mensen hebben spanning in hun nek en lopen licht voorover gebogen. Misschien zit je veel achter een computer of loop je een beetje gebogen omdat je zware borsten hebt, of spanning in je buik. Dan til je mogelijk met ronde schouders toch je hoofd op om recht vooruit te kijken, en ontstaat er een knik in je nek. Hierdoor kan de aan- en afvoer van bloed en lymfe naar je hoofd door de nek belemmerd worden. De Epiphora ademhaling (zie deze voorbeeld video) kan verlichting bieden: 

1. Trek je kin in waardoor je nek lang wordt. Zo open je die toegang voor de bloedtoevoer vanuit je nek naar je hoofd.
2. Draai je hoofd naar links en dan naar rechts. Kijk vooruit, en adem in  door je neus, en weer uit. Herhaal dit tien keer.
3. Maak een grote ‘ja-knik-beweging’. Adem in door je neus wanneer je je hoofd achterover beweegt, en adem uit wanneer je kin beweegt naar je borst. Herhaal dit tien keer. Zo bevorder je de afvoer vanuit het hoofd door de nek naar je torso. 

Acupressuur

Je kunt zelf thuis acupunctuurpunten stimuleren (bij jezelf en een ander) en daarmee de circulatie in, van en naar je hoofd verbeteren. Tegelijk zorgt het voor ontspanning. Je kunt 3 seconde lichte druk geven en dan los laten, of zachte ronddraaiende bewegingen maken (eerst met de klok mee en dan tegen de klok in). Ook kun je je huid als het ware omhoog duwen en loslaten, met meer of minder druk. Je kunt verschillende acupunctuurpunten stimuleren wanneer je hoofdpijn hebt of wilt voorkomen. Dit zijn een aantal van mijn favorieten. In deze video loop ik ze samen met Holistik’s Karlijn na.

1. 1. Bâhuì, ‘100 Meetings’: Het hoogste punt op je hoofd, het punt waar yin (voorzijde lichaam) en yang (achterzijde van je lichaam) samenkomen. Een prachtig punt om stress en negatieve spanning te laten gaan, alsof je een kurk van de fles haalt.
   2. Fēngchí, Poel van wind’: Aan de onderrand van je schedel, aan de buitenzijde van de grote nekspier vind je een ‘kuil’. Dit is een punt op de galblaasmeridiaan die over de hele zijkant van je hoofd loopt naar de buitenooghoek. Migraine is vaak te voelen in het verloop van deze meridiaan. Beweeg je duimen vanuit dit punt naar boven.  
   3. Jiaosun, ‘Minute Angle’: Ook hier ontmoeten verschillende yang-meridianen elkaar en kun je de Qi flow in met name de zijkant van je hoofd stimuleren en pijn verzachten. 
   4. Zanzhu, ‘Gathered Bambu’: Onder het begin van je wenkbrauw voel je in je oogkas een klein kuiltje. Dit is het 2e punt op de blaasmeridiaan die verder loopt via de bovenkant van je schedel over je rug en eindigt bij je kleine teen. Masseer met de toppen van je duimen. Maak zachte ronddraaiende bewegingen, of geef zacht druk. Je voelt direct spanning wegebben.
   5. Yintang, ‘Hall of Impression’: Dit punt helpt hoofdpijn in je voorhoofd verzachten. Het wordt veel gebruikt in de acupunctuur omdat het de geest helpt kalmeren bij stress en slapeloosheid.
   6. Hegu, ‘Joining Valley’: Dit punt op de dikke darm meridiaan is een ‘commandopunt’ en heeft een sterke werking op de Qi in het gezicht. Stimuleren van dit punt kan en mag gevoelig zijn. Knijp je duim en wijsvinger tegen elkaar zodat er een lijn ontstaat tussen beide. Daar waar deze eindigt geef je druk met de vinger van je andere hand. Het verlicht hoofdpijn en ook tandpijn, nekpijn, keelpijn. (Gebruik dit punt niet tijdens zwangerschap.)
   7. (VII)Yinlingquan, ‘Yin Mound Spring en QŪQUÁN, ‘Spring at the Crook’: Volgens de Balansmethode van Doctor Tan kun je hier gevoelige punten vinden aan de binnenzijde van knie, net er onder en net er boven. Masseer de punten. Dit balanceert de locatie waar je hoofdpijn voelt, zodat de stagnatie daar vaak direct oplost.

Guasha

Bij hoofdpijn is het belangrijk om de nek en hals te openen, hiervoor is Guasha erg geschikt. Dit is een eeuwenoud huis-, tuin- en keukenmiddel uit de Chinese geneeskunde waarmee je de beweging van Qi en bloed bevordert en afvalstoffen helpt af te voeren. Gua betekent schrapen, en ‘sha’ staat voor de paarse mini-bloeduitstortinkjes of ‘petechiën’ die verschijnen waar blokkades zijn. Deze worden door je lichaam opgeruimd, en zo worden toxines afgevoerd en ontstekingen opgeruimd. De sha verschijnt vooral wanneer gewerkt wordt op je lichaam, bijvoorbeeld je rug, om blokkades op te ruimen. Het strijken en schrapen doe je met een speciale Guasha tool zoals een steen van Jade of Rozenkwarts. Jade werkt verkoelend en harmoniserend, en Rozenkwarts helpt je bij het openstellen van je hart en stimuleert o.a. de vruchtbaarheid. Gebruik een (gezichts)olie zodat de steen pijnloos over je huid glijdt.

De Guasha techniek

Strijk met de steen bijna plat over de huid van beneden naar boven. Begin achter bij je nek en schraap langs de wervels tot aan je schedelbasis. Masseer dit punt. Vervolgens herhaal je deze streken naar voren.

1. 1. Begin bij de nekbasis en werk naar boven, masseer de onderrand schedel (herhaal 5x).
   2. Schraap over je schouder van buiten naar naar de onderrand schedel en masseer dit punt weer.
   3. Werk van je sleutelbeen richting onderzijde kaak/kin, masseer.
   4. Glijd van je kin over je onderkaak naar onderzijde jukbeen, masseer.

Tenslotte: om je kaakspieren te ontspannen: masseer met je knokkels over de spieren van je onderkaak richting je jukbeen. Veel mensen knarsetanden en klemmen hun kaken met hoofdpijn tot gevolg. Deze massage maakt die spieren los. Last van haarpijn? Ook dan kunnen ademoefeningen en Guasha helpen, omdat ze de bloedstroom naar en van je hoofd en hersenen verbeteren’.

Tip van onze lezers: migraine masker

Van onze lezers kregen we als tip om bij hoofdpijn en migraine een migraine masker te gebruiken voor natuurlijke pijnverlichting. Het masker laat geen licht door en werkt met warme of koude compressie. Leg het masker 20 seconden in de magnetron voor warme therapie. Voor koude therapie kun je het masker het best 2 uur in de vriezer leggen. Het masker richt zich direct op probleemgebieden zoals de zijkanten van je gezicht, de achterkant van jee nek, je voorhoofd en je ogen.

Voordelen van een migraine masker

• Optimale compressie – Een migraine masker zorgt voor rustgevende compressie om hoofdpijn of migraine te verlichten. Het masker sluit nauw om het hoofd aan waardoor je optimaal kunt ontspannen.
• Eenvoudig te gebruiken – De gel warmt snel op in de magnetron en voor koude therapie is het masker na 2 uur in de vriezer klaar voor gebruik.
• Geen last van vervelend licht – Licht wordt dankzij het masker geblokkeerd zodat je de gordijnen hoeft te sluiten.
• Werkt ook tegen puffy eyes – Dankzij de koudetherapie is een migraine masker ook ideaal om opgezwollen ogen te verhelpen