Eenzaamheid voelt nooit fijn, maar kan rondom de feestdagen – de tijd die voor velen in het teken staat van samenzijn – extra zwaar wegen. Als je je in deze periode eenzaam voelt is het verleidelijk om te denken dat je de enige bent. Overal zie je immers mensen in de weer met cadeaus, borrels, kerstkaarten en diners. Maar niets is minder waar. Want eenzaamheid ontstaat niet alleen als je onvrijwillig alleen bent tijdens de feestdagen. Het gevoel kan óók opspelen als je omringd bent door mensen met wie je je helemaal niet verbonden voelt, of als er oude familiewonden worden aangeraakt. Wat de reden ook is dat je je eenzaam voelt: je bent niet alleen. Hieronder vind je verzachtende tips.
Eenzaamheid rond de feestdagen: zo ga je ermee om
Korte momenten van eenzaamheid zijn te vergelijken met tijdelijke gevoelens van honger en dorst, zegt neurowetenschapper Julianne Holt-Lunstad. De behoefte aan menselijke connectie is namelijk een basisbehoefte: we hebben altijd verbinding nodig gehad om te overleven. Voel je je echter lange periodes eenzaam, dan is er meer aan de hand. Het kan helpen om te onderzoeken wat voor soort eenzaamheid je ervaart. Volgens de Amerikaanse arts Vivek Murthy zijn er namelijk 3 verschillende:
1. Intieme/emotionele eenzaamheid: Het verlangen naar een levenspartner, een diepe emotionele band die een bron van affectie en vertrouwen is.
2. Relationele/sociale eenzaamheid: De behoefte aan fijne vriendschappen en kennissen, die een bron van steun en plezier zijn.
3. Collectieve eenzaamheid: Het verlangen een gemeenschap of groep mensen te vinden met gelijksoortige interesses en waarden.
Omgaan met eenzaamheid rondom de feestdagen
Reflecteren op je eenzaamheid geeft zicht op de onderliggende behoeftes en verlangens. Misschien lukt het je om op basis daarvan een aantal voornemens voor het nieuwe jaar te formuleren. Hieronder vind je 5 tips om de eenzaamheid in deze periode nog wat verder te verzachten.
1. Vrijwilligerswerk
Onderzoek heeft laten zien dat vrijwilligerswerk een effectieve remedie is tegen stress, depressiviteit en gevoelens van eenzaamheid. Eenzaamheid trekt je aandacht naar binnen toe. Een gevoel van isolatie kan verstikkend zijn. Iets doen voor anderen draait je aandacht weer meer naar buiten. Het brengt verbinding en empowerment, omdat je het gevoel hebt dat je iets bijdraagt. Kijk eens of je wat werk kunt doen bij organisaties bij jou in de buurt. Kleine attente gebaren kunnen ook veel doen: vraag je buurvrouw of je haar met iets kan helpen, geef dakloze mensen iets extra’s, of schrijf een kaartje aan een verloren vriend(in).
2. Doe iets creatiefs
Onderzoek heeft laten zien dat mensen zich minder eenzaam voelen op dagen dat ze meer creatief waren dan gewoonlijk. Ook als ze de creatieve activiteit in hun eentje ondernamen. Haal je breinaalden of waterverf dus weer eens uit de kast of probeer iets nieuws. Vind je dit spannend? Het kan ook fijn zijn om je te omringen met andere mensen die creatief bezig zijn. Bezoek bijvoorbeeld een concert of theatervoorstelling.
3. Verander je interne verhaal
Een van de meest effectieve dingen die je kunt doen om los te breken van een negatief gevoel is je interne verhaal veranderen. Dit wordt ook wel reframing genoemd. Stap één is bewustwording: wat vertel jij jezelf op dit moment eigenlijk over je gevoel en omstandigheden? Deze gedachten bepalen voor een groot deel jouw gevoel, vaak zonder dat je het door hebt. Vervolgens ga je veranderingen aanbrengen in je verhaal. Probeer aan je nieuwe verhaal ook een element van dankbaarheid toe te voegen. Een voorbeeld: Je bent weg van je familie en mist jullie tradities. Oud verhaal: ‘Ik ben hier helemaal alleen, ik kan niks leuks maken van deze feestdagen, iedereen heeft het fijner dan ik.’ Nieuw verhaal: ‘Hoe veel andere mensen om mij heen zullen ook een familielid missen? En hoe veel mensen hebben helemaal geen familietradities om met liefde en warmte naar terug te kijken? Ik voel me dankbaar voor mijn herinneringen, ook al voel ik me nu eenzaam. Hoe kan ik elementen van mijn favoriete tradities verwerken in mijn eigen routine dit jaar?’
