Je excuses aanbieden: het klinkt ontzettend simpel en we strooien het woord ‘sorry’ vaak met gemak rond. Toch komt er heel wat kijken bij een effectieve, oprechte verontschuldiging. Klinisch psycholoog en auteur Harriet Lerner was te gast op de podcast van Brené Brown, waar de twee diep in de wetenschap achter spijtbetuigingen doken. Samen bespraken ze 9 essentiële ingrediënten van een oprechte verontschuldiging. Hieronder nemen we ze met je door. Spoiler alert: je ego krijgt geen plekje op het podium in dit verhaal.
De kunst van het sorry zeggen: 9 essentiële ingrediënten van een oprechte verontschuldiging
Een effectieve, oprechte verontschuldiging heeft ontzettend veel kracht, zegt Harriet Lerner. Deze kan:
- De gekwetste persoon een gevoel van opluchting en troost geven en hen helpen hun wrok, woede en pijn over de situatie los te laten.
- De ander helpen niet obsessief (meer) te gaan piekeren over jouw fout en de effecten daarvan; dit geeft hen een bevrijdend gevoel.
- De ander helpen zich weer veilig en gesteund te voelen in de relatie, wetende dat jij bereid bent je verantwoordelijkheid te nemen en iets geeft om hun gevoelens.
- De realiteit van de ander valideren. Je zegt eigenlijk: ja, je ziet het goed, je hebt gelijk, ik zat inderdaad fout en ik heb je gekwetst. Ik wil dat je weet dat ik dit niet nog eens zal doen of zeggen.
- Je eigen emotionele volwassenheid en innerlijke kracht versterken.
- Intimiteit in een relatie herstellen/verbeteren.
Genoeg reden dus om nét even wat meer moeite in je verontschuldiging te steken dan een gemompeld ‘sorry’. Doe met de onderstaande 9 tips van Harriet Lerner vooral je voordeel.
Roots Meditatiepakket & Dossier
Wijze lessen van o.a. Els van Steijn over de belangrijkste missie van je leven: het helen van (oude) pijn uit de familielijnBestel nu!
1. Laat de ‘maar’ achterwege
De meest gemaakte fout die mensen maken wanneer ze sorry zeggen is hun verontschuldigen opvolgen met een ‘maar’. Niet doen! Zo ontkracht je je woorden eigenlijk meteen. Na een ‘maar’ volgt vaak een smoesje, een rechtvaardiging van je gedrag of kritiek op de ander. En dat komt de geloofwaardigheid van je verontschuldiging niet ten goede. We weten het, het kan heel verleidelijk zijn om je volledige zegje te willen doen. Maar als iets je oprecht spijt is het een stuk productiever om je kritiek of jouw kant van het verhaal eventueel voor een later gesprek te bewaren.
2. Focus op jouw acties, niet op de reactie van de ander
Vergelijk deze twee zinnen met elkaar: ‘Het spijt me dat je je gekwetst voelde toen ik je confronteerde op het feestje.’ En: ‘Het spijt met dat ik je op die manier confronteerde op het feestje.’ Welke voelt meer als een oprechte excuses? Right. Focus op je eigen acties en niet op het gevoel van de ander, alleen zo laat je zien dat je verantwoordelijkheid neemt en je meent wat je zegt.
3. Laat zien dat je de schade wilt herstellen
Deze tip is soms makkelijk toe te passen, bijvoorbeeld als je iemands sjaal verliest. Dan bied je gewoon aan om een nieuwe te kopen. Soms is de ‘reparatie’ minder voor de hand liggend, bijvoorbeeld als iemand een ander iets over je heeft verteld wat niet waar is. Een cruciaal onderdeel van de verontschuldiging van deze persoon zou in dit geval iets zijn als: ‘Ik zorg ervoor dat ik mijn opmerking zo snel mogelijk rechtzet en de waarheid vertel.’
4. Overdrijf niet
Harriet Lerner benadrukt dat het niet productief is om te overdrijven met je verontschuldiging. Dus: je hoeft niet 10 keer sorry te zeggen, een bos bloemen te kopen en te beloven dat jij voor de rest van het jaar het eten betaalt. Deze overdaad tast zelfs de geloofwaardigheid van je verontschuldiging aan. Vooral vrouwen hebben de neiging te snel en vaak sorry te zeggen en soms bijvoorbeeld ook heel emotioneel te worden als ze hun excuses aanbieden. Maar op die manier vestig je eigenlijk de aandacht juist op jezelf, omdat de ander steeds moet zeggen: ‘nee nee, het is oké’ of je moet troosten. Niet wat je wilt als iets je oprecht spijt.
5. Bied je excuses aan voor jouw aandeel
Deze is tricky, vooral als jouw aandeel in een conflict (volgens jou) heel klein is. Probeer dan toch je excuses aan te bieden voor die 10% waar jij je verantwoordelijk voor voelt. Raak niet verstrikt in een discussie over wat wiens schuld is. Als je (constructieve) kritiek hebt die je echt nog met de ander wilt delen, bewaar deze dan voor een later moment. Perfecte oefening in het opzij zetten van je ego, dit! En eis vervolgens ook niet van de ander dat ze ook sorry zeggen voor hun aandeel. Een verontschuldiging kun je niet afdwingen. Ga voor je eigen gemoedsrust, be the bigger person en vertrouw erop dat dingen zich zo het beste zullen ontvouwen.
6. Verander je gedrag
Je verontschuldiging betekent niet zoveel als je binnen no time weer hetzelfde gedrag vertoont. Zorg dus dat je je gedrag matcht met je woorden.
7. Gebruik je verontschuldiging nooit om iemand te mond te snoeren
Een verontschuldiging kan heel snel toxic worden als ‘ie wordt ingezet om iemand de mond te snoeren. Het is geen goed idee om iets te zeggen als ‘ik heb al 5 keer sorry gezegd, dus hou er nu maar over op’. Jij kunt niet bepalen hoe lang iemand met iets blijft zitten. Snel je excuses aanbieden zodat de ander ophoudt met ‘zeuren’ is evenmin een goed plan. Als je merkt dat je geen ruimte hebt om iemands kritiek aan te horen en oprecht je excuses aan te bieden, vraag dan of jullie het gesprek op een later moment opnieuw kunnen oppakken.
8. Hou je verontschuldiging voor je als deze de ander (nog meer) pijn zal doen
Het kan zijn dat iemand geen contact met je wil omdat je hen hebt gekwetst. Het is belangrijk dat je deze wens respecteert en je de ander verontschuldiging niet opdringt. Zelfs al zit jij met jeukende handen thuis en kun je de zaak onmogelijk laten rusten. Het belangrijkste is niet dat jij nu je zegje kunt doen, maar dat je respect toont voor de grenzen van de ander.
9. Eis niets van de ander
Als je oprecht je excuses aanbiedt, kun je niet tegelijk iets eisen van de persoon die je hebt gekwetst. Je kunt geen vergeving afdwingen of verwachten dat ze er zich meteen overheen zetten en weer mee overgaat op de orde van de dag. Vraag iemand ook niet om overhaast te reageren op je verontschuldiging. Geef hen de tijd er even op te broeden en rustig te bepalen hoe ze verder gaan. Het beste dat jij kunt doen is je beste, meest volwassen zelf zijn en erop vertrouwen dat de ander daar passend op zal reageren.
Roots Meditatiepakket & Dossier
Wijze lessen van o.a. Els van Steijn over de belangrijkste missie van je leven: het helen van (oude) pijn uit de familielijnBestel nu!
