Als het gaat om seks kunnen we in de maatschappij een paradox aanwijzen. Enerzijds praten we steeds opener over het onderwerp. Anderzijds ontbreekt het de meeste mensen nog aan basiskennis over seks en seksualiteit, anatomie, en consent. Dat gebrek aan correcte en inclusieve informatie kan vergaande gevolgen hebben, ziet seksuoloog Chantelle Otten in haar praktijk. Om inclusieve seksuele voorlichting toegankelijker (en leuker!) te maken, schreef ze The Sex Ed You Never Had. Zie het als een papieren safe space waarin je de meest waardevolle feitjes en tips over seks en alles daaromheen leert. We gingen met Chantelle in gesprek over het belang van goede seksuele voorlichting en wat een ‘goed’ seksleven nou eigenlijk echt betekent.
Seksuoloog deelt: met deze tips til je je seksleven naar een hoger level
Wat bracht je ertoe ‘The sex ed you never had’ te schrijven?
‘Ik werd me ervan bewust dat ontzettend veel mensen geen toegang hebben tot begrijpelijke, inclusieve, correcte seksuele voorlichting. Het vormt echt een gat in onze ontwikkeling. Als seksuoloog zag ik daar ook de gevolgen van op individuele en collectieve schaal: verwarring, misvattingen, problemen tussen partners, mentale en fysieke gezondheidsproblemen… Ik zag dat er op verschillende niveaus in de maatschappij een grote (onbewuste) behoefte aan behapbare seksuele voorlichting was. The Sex Ed You Never Had is mijn antwoord daarop. Ik wilde inclusieve gesprekken over seks normaliseren, taboes doorbreken, sociale normen bevragen, mensen empoweren. Een veilige, oordeelloze plek creëren van waaruit mensen een reis konden gaan maken door hun eigen unieke seksualiteit.’
Waarom koos je ervoor naar Nederland te komen om je opleiding tot seksuoloog te volgen?
‘Ten eerste omdat ik een Nederlandse achtergrond heb. Bovendien is het gesprek rondom seks en het veld van seksuologie in Nederland meer progressief. Er zijn ook veel getalenteerde specialisten van wie ik wat kon leren. Uiteindelijk heb ik een stage doorlopen bij dr. Ingrid Pinas. Hands-on praktische ervaring opdoen was, mede door mijn ADHD, super belangrijk en waardevol voor me.’
In je boek heb je het uitgebreid over de menselijke anatomie en ook over de menstruatiecyclus. Waarom is kennis hierover een belangrijk onderdeel van goede seks?
‘Seks is verweven met ons lichaam in zijn geheel en alle systemen en processen die daarbij horen. Kennis van de menselijke anatomie helpt je met zorg en zelfvertrouwen met je eigen lichaam en dat van je partner om te gaan. Het helpt je ook om je verlangens en grenzen effectief te communiceren en vergroot de intimiteit tussen jou en je partner. De menstruatiecyclus beïnvloedt het libido, comfort tijdens seks, de emotionele verbinding… Je bewust zijn van de veranderingen in seksualiteit die de menstruatiecyclus met zich meebrengt helpt je bewuste keuzes te maken over je eigen seksualiteit of je partner te ondersteunen en begrijpen. Deze informatie gaat dus niet alleen om goede seks, het gaat over het creëren van gezonde, empathische, vervullende seksuele verbindingen met onszelf en anderen.’
Zie jij een link tussen fijne seks en een gezonde (pijnvrije?) menstruatie(cyclus)?
‘Jazeker. Goede seks, met open communicatie, consent en wederzijds plezier, draagt bij aan je algehele welzijn. En dat heeft weer een positieve invloed op je menstruatiecyclus. Seks en orgasmes kunnen bovendien menstruatiepijn verlichten, stress verminderen en je emotioneel meer in balans brengen. Onthoud wel dat iedereen anders is. Het belangrijkste is dat je ontdekt hoe jouw lichaam werkt en wat het nodig heeft.’
Als je niet gewend bent aan consent vragen aan je partner, hoe begin je het gesprek hierover?
‘Het kan in het begin even wennen zijn, maar praten over consent is een cruciaal onderdeel van een vervullend seksleven. Een aantal tips:
- Kies een goed moment uit. Begin het gesprek in een ontspannen, niet-seksuele setting.
- Wees direct en eerlijk. Zeg bijvoorbeeld iets als: ‘Ik heb nagedacht over onze relatie en besefte dat we het eigenlijk nooit over consent hebben. Ik wil er graag zeker van zijn dat we ons allebei zo fijn en veilig mogelijk voelen tijdens seks. Sta je ervoor open om samen dit onderwerp te verkennen?’
- Gebruik ik-statements. Dus niet ‘Jij vraagt nooit of ik wel oké met dingen ben’, maar ‘Ik zou het fijn vinden als we vaker met elkaar inchecken’.
- Stel je partner gerust. Laat hen weten dat je doel is om de intimiteit te verdiepen tussen jullie, niet om kritiek te leveren.
- Oefen met het vragen van consent met kleine dingen zoals knuffelen en zoenen. Dit kan je helpen het onderwerp te normaliseren in je relatie.
Onthoud dat consent aanhoudend, duidelijk en enthousiast moet zijn. Het gaat om meer dan ‘schade voorkomen’, het gaat om het creëren van respect, empathie en wederzijds genot in je relatie.’
Kun je wat vertellen over het acroniem FRIES in relatie tot consent?
‘FRIES is een handig acroniem dat je helpt de verschillende onderdelen van consent te begrijpen.
- F – freely given. Consent moet altijd zonder enige dwang, manipulatie of druk gegeven worden, uit vrije wil.
- R – reversible. Consent kan op elk moment ingetrokken worden, ook middenin een seksuele handeling. Als iemand een keer ja heeft gezegd betekent dat niet dat ze later geen nee kunnen zeggen.
- I – informed. Om consent te kunnen geven, heeft iemand alle informatie nodig over, in dit geval, de seksuele handeling, inclusief mogelijke risico’s en grenzen.
- E – enthusiastic. Consent moet nooit vaag zijn; het gaat over actief en enthousiast met iets instemmen, niet over passief iets toelaten.
- S – specific. Het is belangrijk dat iemand consent geeft voor elke seksuele handeling. Instemmen met een bepaalde seksuele activiteit betekent niet dat je met elke handeling instemt.
FRIES is een handige tool die je helpt je seksuele interacties respectvol, veilig en plezierig voor alle betrokkenen te houden.’
Heb je tips voor mensen die moeite hebben met het aangeven van grenzen tijdens/rondom seks?
‘Ja! Dit is een veelvoorkomende struggle maar je grenzen kunnen aangeven is een belangrijk onderdeel van gezonde seksualiteit. Deze tips kunnen helpen:
- Begin bij het cultiveren van zelfbewustzijn. Wat zijn je grenzen eigenlijk? Het is oké om rustig te tijd te nemen om deze te ontdekken. Onthoud dat al je grenzen valide zijn, ongeacht hoe ze eruit zien.
- Oefen met het uitspreken van je grenzen tegen jezelf. Dit kan het makkelijker maken om ze vervolgens met een ander te delen.
- Kies het juiste moment om een gesprek over je grenzen te beginnen. Doe dit het liefst in een ontspannen, niet-seksuele context.
- Blijf bij jezelf, frame je grenzen als persoonlijke behoeften. Bijvoorbeeld ‘Ik voel me comfortabeler wanneer…’
- Wees assertief, ga staan voor je grenzen.
- Het acroniem FRIES dat we net bespraken is ook van toepassing op je grenzen. Je kunt ze op elk moment veranderen, verduidelijken of opnieuw stellen.
Heb je erg veel moeite met het ontdekken en articuleren van je grenzen, bijvoorbeeld door ervaringen met trauma? Dan is het een goed idee om de hulp van een seksuoloog of psycholoog in te schakelen.’
Veel mensen hebben pas achteraf door dat er iets is gebeurd wat ze niet prettig vonden. Hoe zorg je dat je dit steeds eerder aanvoelt bij jezelf?
‘Achteraf beseffen dat je iets eigenlijk helemaal niet zo fijn vond kan verwarrend en stressvol zijn. Als je leert tijdens seksuele ervaringen meer geaard in je lichaam te blijven, zorg je ervoor dat je eerder doorhebt wat je wel of niet fijn vindt. Deze tips kunnen helpen:
- Oefen tijdens en buiten seks met mindfulness. Probeer tijdens seksuele ervaringen zo veel mogelijk aanwezig te blijven in het hier en nu. Als iets niet goed voelt, sta daar dan bij stil en maak het ook kenbaar.
- Vertrouw op je onderbuikgevoel. Als je je niet goed voelt, ook al weet je niet precies waarom, is het belangrijk om daar aandacht aan te besteden. Je intuïtie is een belangrijk kompas.
- Check in met jezelf. Vraag jezelf meerdere keren af of je de seksuele ervaring wel fijn vindt. En onthoud dat je op elk moment kunt stoppen als het antwoord op die vraag ‘nee’ is.
- Communiceer met je partner. Als iets goed voelt én als iets niet goed voelt.
- Reflecteer op ervaringen uit het verleden die je (achteraf) een oncomfortabel gevoel gaven. Wat waren de signalen dat er iets niet goed zat? Misschien kun je patronen herkennen en zo je eigen ongemak in de toekomst eerder signaleren.
- Zoek eventueel professionele hulp als je veel stress of angst rondom dit onderwerp ervaart en het moeilijk vindt om je grenzen aan te geven.
Het lijkt zo vanzelfsprekend, maar veel mensen (vooral vrouwen) vergeten dit onbewust vaak: je comfort, plezier en veiligheid staan altijd voorop in een seksuele ervaring.’
Heb je tips over geaard blijven in je eigen lichaam en tegelijk sensitief blijven voor de signalen van de ander?
‘Dit kan inderdaad best een uitdaging zijn. Een aantal tips:
- Oefen met mindfulness. Aanwezig zijn in het hier en nu helpt je verbonden te blijven met je eigen ervaring en je tegelijk af te stemmen op de signalen die je partner geeft.
- Check regelmatig in met je partner, bijvoorbeeld door te vragen: ‘Hoe voelt dit voor je?’ of ‘Is dit oké?’
- Let op je partners lichaamstaal: bewegingen, gezichtsuitdrukkingen en geluiden vertellen je belangrijke informatie over hun ervaring en genot.
- Doe tijdens de seks een body scan waarbij je de sensaties in je lichaam van top tot teen in je opneemt. Laat je bewustzijn op dezelfde manier over het lichaam van je partner gaan.
- Synchroniseer je ademhaling met die van je partner; dit kan een fijn ritme en een diepere verbinding creëren.
- Moedig je partner aan diens gevoelens en verlangens uit te spreken. Open communicatie creëert verbinding.
Het leren balanceren van zelfbewustzijn en je bewust zijn van je partner kan de intimiteit, de veiligheid en het seksuele genot tussen jullie enorm verdiepen.’
In je boek beschrijf je het brein als de belangrijkste erogene zone. Tell us more!
‘Ja! Ons brein is inderdaad onze belangrijkste erogene zone. Onze seksualiteit gaat namelijk niet alleen over fysieke ervaringen en reacties, maar is ook verweven met gedachten, emoties en percepties. Je brein creëert seksuele verlangens, fantasieën en de aantrekkingskracht die je voelt richting anderen. Het verwerkt ook de fysieke sensaties die je ervaart tijdens seks en vertaalt deze naar genot. Je brein is verantwoordelijk voor de gevoelens van intimiteit en verbinding met je (seks)partner die een seksuele ervaring zo veel fijner kunnen maken. Je hersenen kunnen echter óók een obstakel vormen als het aankomt op seksueel genot. Stress, angst, een negatief zelfbeeld of trauma kunnen je vermogen om te ontspannen en genieten flink ondermijnen. Daarom benadruk ik in mijn werk de rol van mentale gezondheid en zelf-acceptatie in een vervullend seksleven. Fysieke aanrakingen en sensaties ervaren en onderzoeken is belangrijk, maar goed voor je brein zorgen is misschien wel dé sleutel tot het vervullen van je seksuele potentieel.’
Welke klachten en problemen kom je het meest tegen in je praktijk?
‘In mijn praktijk kom ik van alles tegen. Een aantal van de meest voorkomende problemen zijn:
- Laag libido door bijvoorbeeld stress, relatieproblemen, ziekte of medicatie
- Problemen met het krijgen of behouden van een erectie
- Problemen met of zorgen over de timing van ejaculatie
- Pijn tijdens seks
- Moeite met het hebben van een orgasme
- Seksueel trauma
Als je worstelt met een van bovenstaande ervaringen kan ik je aanraden om eens met een seksuoloog te praten.’
Denk je dat de steeds toenemende openheid over seks bijdraagt aan mensen hun seksleven of soms ook afleidt?
‘Openheid over seks is enorm belangrijk. Het doorbreekt taboes, leert mensen over veilige seks met wederzijdse instemming, verspreidt kennis over seks en anatomie, en creëert acceptatie rondom verschillende seksuele ervaringen en identiteiten. Aan de andere kant kan die openheid soms ook afleiding of druk geven. De overweldigende hoeveelheid beschikbare informatie en representaties van seks in de media kunnen onrealistische verwachtingen creëren. We ontwikkelen ideeën over wat een ‘goed’ seksleven zou moeten inhouden. Dit kan prestatiedruk en een gevoel van ontevredenheid geven. Het belangrijkste is om te onthouden dat iedereens seksualiteit volledig uniek is en dat er geen universele definitie van een ‘goed’ seksleven is. Consent, respect en plezier zijn het belangrijkst. En onthoud ook dat het altijd oké is om professionele hulp in te schakelen als je je onzeker of overweldigd voelt.’
Hoe zie jij de ’toekomst van seks’ in een wereld die steeds verder digitaliseert?
‘Ten eerste zie ik allerlei veelbelovende mogelijkheden. Er zijn steeds meer waardevolle online workshops, podcasts, forums en andere informatiebronnen beschikbaar die ons leren over seks en seksualiteit. Met behulp van technologie kunnen we ook geografische grenzen overstijgen en contact maken met seksuologen, therapeuten en gemeenschappen over de hele wereld. En dan zijn er exciting innovaties zoals seksspeeltjes die op lange afstand bestuurd kunnen worden en virtual reality, die seksueel genot en intimiteit kunnen brengen zelfs als de partners fysiek ver van elkaar zijn. Natuurlijk zijn er ook allerlei uitdagingen te benoemen: porno bijvoorbeeld en de onrealistische verwachtingen die het met zich meebrengt. Kwesties van privacy en consent in virtuele omgevingen vragen ook zorgvuldige aandacht en regulatie. Het is enorm belangrijk dat we nog meer inzetten op toegankelijke seksuele voorlichting, respectvolle digitale omgangsregels en toereikende veiligheidsmaatregelen voor de online wereld. De uitdaging is om technologische mogelijkheden te balanceren met emotionele en ethische overwegingen.’
Tantra & sexual wellbeing e-book
Leer hoe je jouw lichaam op een liefdevolle manier gebruikt als instrument voor spirituele, seksuele en persoonlijke groei.Bestel e-book voor €9,95
