De laatste jaren is er steeds meer aandacht voor de gezondheid van ons microbioom – een complex ecosysteem van biljoenen bacteriën, schimmels en andere micro-organismen die in ons spijsverteringsstelsel leven. Maar wat veel mensen zich niet realiseren, is dat het niet alleen de bacteriën zelf zijn die invloed hebben op onze gezondheid, maar óók de stoffen die deze bacteriën produceren. Deze stoffen, bekend als postbiotica, spelen een cruciale rol in het handhaven van een gezond darmmicrobioom en het ondersteunen van ons algehele welzijn. Apotheker en voedingsdeskundige Doortje Böhm praat je bij.
De rol van postbiotica voor een goede darmgezondheid
Het microbioom verwijst naar de verzameling micro-organismen die in en op ons lichaam leven, waarbij het darmmicrobioom een van de belangrijkste en meest onderzochte is. Dit complexe ecosysteem helpt ons bij de spijsvertering, de productie van vitamines, en speelt een sleutelrol in ons immuunsysteem. Een verstoord microbioom – vaak aangeduid als dysbiose – wordt in verband gebracht met verschillende gezondheidsproblemen zoals inflammatoire darmziekten, obesitas en zelfs stemmingsstoornissen zoals depressie.
Wat zijn postbiotica?
Terwijl de termen “prebiotica” en “probiotica” vaak worden gebruikt in discussies over darmgezondheid, zijn postbiotica minder bekend, maar minstens zo belangrijk! Postbiotica zijn de bioactieve stoffen die worden geproduceerd door bacteriën wanneer ze vezels en andere voedingsstoffen fermenteren. De meest bekende postibiotica zijn de korte-keten vetzuren, zoals butyraat en propionaat. Ook antimicrobiële eiwitten met ontstekingsremmende effecten die worden geproduceerd door bacteriën behoren tot de categorie postbiotica.
Stabiel bijproduct
Het verschil tussen postbiotica en probiotica is dat het geen levende bacteriën zijn. In plaats daarvan zijn het de producten en bijproducten van bacteriële activiteit, wat betekent dat ze stabieler zijn en makkelijker kunnen worden verwerkt in supplementen of voedselproducten. Daarnaast werken postbiotica direct in op de darmwand, waar ze barrièrefuncties kunnen versterken, ontstekingen kunnen verminderen en zelfs kunnen helpen bij het herstel van een beschadigde darmwand.
De voordelen van postbiotica
Postbiotica kennen verschillende potentiële gezondheidsvoordelen, en wetenschappelijk onderzoek naar hun effecten is veelbelovend. Enkele van de meest onderzochte voordelen zijn:
- Ondersteuning van het immuunsysteem: Postbiotica kunnen de productie van ontstekingsremmende cytokinen stimuleren, wat helpt om ontstekingen in het lichaam te verminderen en het immuunsysteem in balans te brengen.
- Verbetering van de darmgezondheid: De meest bekende postbiotica (korte-keten vetzuren, zoals butyraat), kunnen de darmwand versterken en helpen bij het herstellen van de integriteit van de darmbarrière, wat belangrijk is voor het voorkomen van aandoeningen zoals het lekkende darm-syndroom (beter bekend als: leaky gut).
- Metabolisme en gewichtsbeheersing: Er is bewijs dat postbiotica kunnen bijdragen aan een gezond metabolisme door het bevorderen van de vetverbranding en het reguleren van bloedsuikerspiegels.
Toekomstig onderzoek en toepassingen
Hoewel postbiotica nog relatief nieuw zijn in de wereld van voedingssupplementen en darmgezondheid, groeit de interesse snel. Veel van het huidige onderzoek richt zich op het identificeren van de meest effectieve postbiotische stoffen en hun toepassingen bij aandoeningen zoals prikkelbaredarmsyndroom (PDS), obesitas en allergieën.
Onderdeel van holistische gezondheid
Het microbioom is essentieel voor onze gezondheid, en de opkomst van postbiotica laat zien dat het niet alleen gaat om welke bacteriën we binnenkrijgen, maar ook om wat deze bacteriën produceren. Postbiotica bieden een veelbelovende nieuwe manier om onze darmgezondheid te ondersteunen, met effecten die verder reiken dan alleen de darmen. De wetenschap achter deze stoffen groeit snel, en daarmee zullen de effecten van zowel pro- als postbiotica een plek krijgen in het volledige plaatje van holistische gezondheid.
Over Doortje Böhm
Doortje Böhm is apotheker, promovenda op het gebied van darmbacteriën, gecertificeerd voedingsdeskundige en plantaardig chef- kok. Ze combineert haar wetenschappelijke expertise met haar passie voor voeding om mensen te helpen hun gezondheid te verbeteren via de kracht van het microbioom. Doortje biedt ook consulten aan waarbij ze samen met cliënten werkt aan het optimaliseren van darmgezondheid door middel van voeding en levensstijl. Haar missie is om voeding als preventief medicijn te gebruiken en zo een holistische benadering van gezondheid te bevorderen
Voor wie meer wil weten, raad ik aan om verder te lezen in de wetenschappelijke literatuur over dit fascinerende onderwerp. Een aantal interessante studies zijn:
- “Ma L, Tu H, Chen T. Postbiotics in Human Health: A Narrative Review. Nutrients. 2023 Jan
6;15(2):291. Gepubliceerd in Nutrients - Shi, Jialu, et al. “Gut microbiome modulation by probiotics, prebiotics, synbiotics and
postbiotics: A novel strategy in food allergy prevention and treatment.” Critical Reviews in
Food Science and Nutrition 64.17 (2024): 5984-6000. - Ozma MA, Abbasi A, Akrami S, Lahouty M, Shahbazi N, Ganbarov K, Pagliano P, Sabahi S,
Köse Ş, Yousefi M, Dao S, Asgharzadeh M, Hosseini H, Kafil HS. Postbiotics as the key
mediators of the gut microbiota-host interactions. Infez Med. 2022 Jun 1;30(2):180-193
