Iemand met misofonie reageert op bepaalde geluiden met fysieke- en emotionele stress. Je kunt je voorstellen dat misofonie je dagelijkse leven behoorlijk kan belemmeren. Geluid is immers overal. Wanneer iemand specifieke geluiden niet goed kan filteren en verdragen, levert dit uitdagende situaties op. Nog lastiger wordt het wanneer iemand ook hoogsensitief is, en dus alle prikkels moeilijker verwerkt. Marianne de Kuyper is zelf hoogsensitief en heeft misofonie en praat je bij over hoe het voelt om hypergevoelig te reageren op geluid.
Misofonie: wat te doen als je allergisch bent voor geluid?
Marianne: ‘Men gebruikt voor misofonie meestal de letterlijke vertaling, namelijk ‘haat van geluid’. Mensen zoals ik met misofonie reageren inderdaad heftig op bepaalde geluiden, maar we hebben geen hekel aan alle geluiden. Sommige geluiden kalmeren mij juist en zet ik in als tool wanneer ik overprikkeld ben. De term Selective Sound Sensitivity Syndrome oftewel selectieve geluidsgevoeligheidssyndroom vind ik daarom beter. Van mij mag het nóg korter: gewoon ‘geluidsgevoeligheid’.
Heftige reactie op geluid
Ik zelf kan soms heel geïrriteerd raken door bepaalde visuele prikkels en geluiden. Dit leidt tot frustratie en woede en tot paniek als ik weg wil van het geluid, maar dat niet kan. Denk aan reizen per vliegtuig of het openbaar vervoer, of tijdens een overleg, etentje of voorstelling. De geluiden die stressvol zijn voor mij, zijn bijna overal. Zelfs het lezen erover of het zien van beelden die de geluiden uitbeelden, kunnen een trigger zijn. Mijn brein reageert erop alsof er een leeuw in de kamer staat. Ik benoem de geluiden hier daarom bewust ook niet.
Verschil misofonie en hoogsensitiviteit
Misofonie of hoogsensitief, wat is nu het verschil? Over hoogsensitiviteit zegt men dat je ermee geboren wordt. Over misofonie zou ik zeggen dat je het ‘hebt’ en dat je er mogelijk wat aan kunt doen. Wanneer je hoogsensitief bent, kan het verwerken van alle prikkels en geluiden om je heen ook overweldigend zijn. In dat opzicht lijkt het op misofonie. Maar bij misofonie reageert je lichaam heftig op bepaalde geluiden en reageer je vanuit je overlevingsmechanisme. Je lichaam maakt zich klaar om te vechten, vluchten of bevriezen. Bij hoogsensitiviteit reageer je naar mijn mening pas zo heftig wanneer je niet op tijd rust hebt genomen en te lang te veel prikkels te verwerken hebt gekregen. Bij misofonie is de reactie direct merkbaar iedere keer wanneer er een trigger is.
Wat is de oorzaak van misofonie?
De meningen over de oorzaken van misofonie zijn verdeeld, maar een interessante theorie is dat het een aangeleerde reactie is. Een stressvolle of traumatische gebeurtenis in het verleden zou ervoor gezorgd hebben dat iemand de geluiden die op dat moment ook aanwezig waren, gelinkt heeft aan die specifieke gebeurtenis. Wanneer iemand nu geluiden hoort die lijken op geluiden die er toen waren, geeft dat telkens een soortgelijke stressreactie.
Zijn er behandelingen voor misofonie?
Is misofonie te helen? Het korte antwoord is: experimenteer. Iedereen is anders. Misschien is er een behandeling die het kan wegnemen, maar ik geloof meer in dagelijks zelfzorg om je zenuwstelsel tot rust te laten komen. Ik heb zelf veel behandelingen geprobeerd; van meer mainstream therapieën zoals cognitieve gedragstherapie tot alternatieve behandelingen zoals acupunctuur en Somatic Experiencing. Ook nam ik twee keer de medicijnplant ‘Iboga’.
Helen van geluidsgevoeligheid
Ik deed dit alles om te achterhalen waarom ik deze geluidsgevoeligheid ‘heb’ en ik hoopte dat het me zou helen. Echter is het er nog altijd. De misofonie hoort blijkbaar bij me en gaat wellicht nooit meer weg. Ik probeer te accepteren dat het er is en misschien wel met een reden, die ik overigens nog niet volkomen begrijp. Daarom ben ik me juist ook gaan afvragen hoe het me helpt. Ik realiseerde me toen dat mijn geluidsgevoeligheid ervoor zorgt dat ik doe wat nodig is om me in het dagelijkse leven beter en veiliger te voelen.
Berg op Mallorca
Mijn geluidsgevoeligheid is een signaal van mijn lichaam om me te beschermen. Wanneer ik overprikkeld raak, weet ik dat een plek, persoon of onderwerp op dat moment niet goed is voor me. Zo kwam ik bijvoorbeeld tot het inzicht dat in Amsterdam blijven wonen, waar ik zelfs thuis niet tot rust kan komen, me niet gelukkiger ging maken. Ik woon nu op een berg op het eiland Mallorca en ben omringd door de natuur. Hier kan mijn zenuwstelsel tot rust komen. Verder werk ik vanuit huis als freelance coach en help ik tieners en volwassenen omgaan met hun hoogsensitiviteit en gevoeligheid voor geluiden.
Rekening houden met misofonie
De reactie op visuele prikkels en geluiden lijkt voor de omgeving van iemand met misofonie vaak niet in verhouding te staan met wat er gebeurt. Opmerkingen als ‘word maar weerbaarder’, ‘sluit je er gewoon voor af’ of ‘zet je er overheen’ zijn op dat moment niet behulpzaam en haalbaar. Help de persoon met misofonie eerst tot rust te komen. Creëer een veilige omgeving waarin het oké is om last te hebben van geluid. Weet je niet wat je kan doen? Vraag het aan de persoon wanneer die zich weer kalm voelt, luister ernaar en help een volgende keer daar waar je kunt. Als ik zelf last krijg van visuele prikkels of geluiden wanneer ik bijvoorbeeld met mijn man aan tafel zit, vraag ik hem even te stoppen. We veranderen het onderwerp en ik adem een paar keer goed door. Wanneer ik voel dat ik fysiek weer tot rust kom, gaan we pas weer door met het gesprek en onze maaltijd.
Meer weten?
Neem contact op met Marianne de Kuyper, Omgaan met geluid
