Draag je – net als veel andere volwassenen – een verwond innerlijk kind met je mee? Dan merk je af en toe dat je plotseling impulsief en emotioneel reageert. Ook heb je vaak moeite met gezonde grenzen stellen. Het ontbreekt je er volledig aan, of je stelt wat psychotherapeut Robert Jackman boze grenzen, extreme grenzen of bubbelgrenzen noemt. In zijn boek Waarom doe ik zo? vertelt hij je alles wat je moet weten over het verwonde innerlijke kind en de weg naar heling. Hieronder lichten we alvast wat van zijn wijsheid over (on)gezonde grenzen uit.
Verwond innerlijk kind & (on)gezonde grenzen: dit hebben ze met elkaar te maken
Moeite hebben met (gezonde) grenzen stellen is vaak het gevolg van een disfunctionele gezinssituatie in je kindertijd. Je wist toen niet, en hebt niet geleerd, hoe je op een gezonde emotionele manier op uitdagende situaties moest reageren. Leer je als volwassene niet alsnog om gezonde grenzen te stellen voor jezelf en anderen, dan:
- Wordt het moeilijk om vervullende relaties te hebben
- Voel je je waarschijnlijk onveilig in jezelf en in relatie met anderen
- Reageert je verwonde innerlijke kind waarschijnlijk vaak impulsief
- Voel je je verward, boos, hulpeloos, doodmoe, gestresst, gekwetst en/of minderwaardig zonder precies te weten waarom
- Raak je jezelf kwijt
- Ga je je verstrengelen met anderen
- Of lukt het je juist niet om de verbinding met mensen aan te gaan
- Kun je vast komen te zitten in een slachtofferrol
Ontbreekt het jou aan grenzen?
Misschien herken jij je meteen in bovenstaande punten. Twijfel je nog of jij te weinig grenzen hebt, stel jezelf dan de volgende vragen:
- Laat ik anderen over me heen lopen?
- Voel ik me minderwaardig
- Probeer ik andermans gedachten te lezen en vul ik die vaak in met verhalen gebaseerd op mijn eigen onzekerheden?
- Ben ik conflict vermijdend?
- Speel ik het slachtoffer?
- Voel ik me bang om buitengesloten te worden en bang om niet nodig te zijn?
- Wil ik het liefst weglopen omdat ik doodmoe ben van mijn pogingen om alles voor iedereen te doen?
- Zou ik willen dat anderen mijn gedachten konden lezen en gewoon wisten wat ik nodig heb?
- Zeg ik tegen mezelf: ‘Als ze van me hielden, zouden ze wel weten wat ik nodig heb?’
- Test ik anderen uit om te zien hoeveel ze van me houden?
- Probeer ik anderen op een indirecte manier te controleren?
Veroordeel jezelf niet als je op veel van bovenstaande vragen ‘ja’ antwoordt. De eerste stap richting heling is altijd bewustwording. Als je je bewust wordt van je patronen, kun je er de verantwoordelijkheid voor nemen en ze gaan helen.
Ongezonde grenzen
Mensen die moeite hebben met grenzen stellen stellen ze soms helemaal niet, maar vaak worden er (uiteindelijk) ongezonde grenzen gesteld. Robert Jackman onderscheidt daarin drie soorten: bubbelgrenzen, boze grenzen, en extreme grenzen.
- Bubbelgrenzen zijn sterk maar ook heel kwetsbaar. Als kind heb je door onveilige situaties een bubbel gecreëerd waarin je jezelf veilig probeerde te houden maar toch constant op je hoede was. Die draag je vaak mee je volwassen leven in en gaat een authentieke verbinding met jezelf en anderen in de weg staan. Je wilt wel verbinding maken met anderen, maar ze kunnen niet té dichtbij (in je bubbel) komen. Het gevolg is vaak een patroon van aantrekken en afstoten. Mensen met een bubbelgrens houden deze vaak in stand met ongezonde coping mechanismen zoals verslavingen. Ze kiezen ook vaak emotioneel onbeschikbare partners uit, met wie ze oude trauma’s (onbewust) opnieuw kunnen uitspelen.
- Extreme grenzen zijn heel rigide. Voorbeelden zijn: naar een ander land verhuizen om zo ver mogelijk bij iemand vandaan te zijn; iemand blokkeren of negeren; overal nee tegen zeggen; al je vrienden (ineens) buitensluiten. Vaak worden extreme grenzen gesteld vanuit boosheid of grote angst. Soms zijn extreme grenzen nodig en gezond. Maar, waarschuwt Jackman, zie ze als laatste redmiddel en stel ze slechts na zorgvuldige reflectie.
- De people pleasers onder ons zullen bekend zijn met boze grenzen. Die stel je wanneer je je gevoelens te lang hebt opgekropt en iets of iemand helemaal zat bent. Je gebruikt vervolgens de energie van de opgekropte emoties om je grens te rechtvaardigen. Hier is het impulsieve gewonde kind aan het roer, niet de verantwoordelijke volwassene. Waarschijnlijk heb je als kind niet geleerd hoe je gezond met boosheid en frustratie omgaat.
Tips om gezonde grenzen te stellen
Nogmaals: veroordeel jezelf niet als je beseft dat je nog wat te leren en helen hebt als het op gezonde grenzen aankomt. Zie het als een uitnodiging om aan de slag te gaan met dit belangrijke onderwerp. Het boek Waarom doe ik zo? kan je op weg helpen. Merk je dat je vastloopt, ga dan met een coach of therapeut aan de slag. Want gezonde grenzen vormen een essentieel onderdeel van een gezond, vervullend, veilig leven. Ze helpen je te ontdekken wie je bent en wat je wilt in je leven, en ze geven je gewonde innerlijke kind de kans om te rusten en helen. Hieronder alvast een paar tips.
- Het helpt als je de juiste woorden vindt om je gevoel met de ander te delen. Reflecteer dus rustig op wat je precies voelt voordat je het gesprek aangaat. Lukt het niet om een passend woord te vinden (zoals ‘gekwetst’), beschrijf je gevoel dan op een andere manier (‘ik voel een knoop in mijn maag’).
- Grenzen stellen voor jezelf is net zo belangrijk als grenzen stellen voor andere. Voorbeelden van ‘interne grenzen’ zijn: ‘Ik ga niet meer in op de kritiek van anderen.’ ‘Ik ga elke dag mediteren.’ ‘Ik ga niet schreeuwen, eisen of beschuldigen in conflicten met mijn partner.’
- Als je een ‘externe grens’ stelt, volg deze dan ook op. Bijvoorbeeld: ‘Ik voel me ongemakkelijk als je me aanraakt zonder toestemming te vragen. Ik wil graag dat je eerst bij me incheckt voordat je me aanraakt.’ Als de persoon in kwestie geen toestemming vraagt, is het aan jou om actie te ondernemen en de situatie of relatie te verlaten.
- Ga jezelf niet uitleggen of verontschuldigen. Bijvoorbeeld: ‘Ik plan volgende week geen sociale afspraken in omdat ik rust nodig heb. (Eventueel: Ik zie je graag in de week daarna, ben jij dan beschikbaar?)’ in plaats van ‘Sorry, ik voel me zo’n slechte vriendin, maar ik moet echt rusten, ik ben kapot, mijn werk vraagt zo veel van me. Ik kan volgende dus week niet afspreken, vind je dat erg?’…
- … ook niet (en dit is lastig!) als de ander een negatieve reactie laat zien. De reactie van de ander is van hen. Jij hebt alleen controle over jouw deel. Probeer zelf door de emoties heen te werken die het stellen van grenzen bij je oproepen. Laat het resultaat los. Hoe vaker je het doet, hoe makkelijker het wordt en hoe meer empowering het voelt.
Waarom doe ik zo?, €25 via Bol.com.
Meer lezen
Innerlijk kind helen: 7 waardevolle boekentips
Het innerlijke kind in je relatie: hoe jullie elkaars oude pijn oproepen én oplossen
Innerlijke kind: waarom een liefdevolle relatie met ‘je lagere zelf’ van levensbelang is
Innerlijke kind: aan deze 5 signalen merk je dat het vraagt om heling
Het helen van je innerlijke kind: deze 5 leefregels geven houvast
Emotionele verwaarlozing in je kindertijd: zó beïnvloedt het jouw partnerkeuze
Was jij vroeger het ‘onzichtbare kind’? Zo werkt het door in je volwassen leven
