Als je een lange tijd gestresst bent, kun je geestelijk uitgeput raken. Daar komen nare fysieke en mentale symptomen bij kijken. Ook kan je gedrag veranderen en kan het moeilijk worden om normaal te functioneren op je werk of in je privéleven. Wat dit verhaal lastig maakt is dat geestelijke uitputting in onze maatschappij redelijk genormaliseerd is. Dat maakt het extra belangrijk om goed te waken over jouw mentale batterij.
Geestelijke uitputting: zo laad jij jouw mentale batterij weer op
We weten allemaal dat stress bij het leven hoort. Sterker nog, je hebt je ‘stresshormonen’ zoals cortisol en adrenaline hard nodig om je dagelijkse taken te kunnen doen. Ook moet je er op kunnen vertrouwen dat deze hormonen adequaat reageren als er gevaar dreigt zoals een auto die plots uit het niets opduikt. Er ontstaat echter een probleem als stresshormonen chronisch de overhand hebben in je lichaam. Daardoor raken je lichaam en geest uiteindelijk uitgeput.
Fysieke klachten
Fysiek kan geestelijke uitputting leiden tot klachten als:
- Hoofdpijn
- Buikklachten
- Vage pijnklachten
- Veranderingen in je eetlust en gewicht
- Slapeloosheid
- Verlaagde weerstand
Mentale en emotionele klachten
Op mentaal en emotioneel gebied kun je de volgende symptomen ervaren:
- Apathie of juist overweldiging
- Somberheid
- Concentratieproblemen
- Gebrek aan motivatie
- Cynisme of pessimisme
- Constant tegen dingen op zien
Oorzaak van geestelijke uitputting
Geestelijke uitputting en burn-out klachten worden vaak gelinkt aan chronische werkgerelateerde stress. Maar het is belangrijk om je te realiseren dat alle soorten chronische stress tot uitputting kunnen leiden. Uitputting kan bijvoorbeeld óók ontstaan door langdurige zorg voor/het verlies van een dierbare, het krijgen van een baby, een verhuizing of verbouwing, aanhoudende financiële stress en tijdens het verwerken van een trauma.
Genormaliseerd
Het probleem is dat geestelijke uitputting in onze westerse samenleving eigenlijk steeds meer is genormaliseerd. We zijn het gewoon gaan vinden dat we altijd maar druk zijn, dat we alles tegelijk willen doen en elke dag tijd te kort komen. Sterker nog, veel mensen voelen zich ongemakkelijk en onproductief als ze even niks om handen hebben. En dat ongemakkelijke gevoel speelt vaak door als je toch even tijd maakt voor jezelf. Rusttijd wordt al snel een kans om op Instagram te laten zien wat voor leuke selfcare routines je hebt samengesteld voor jezelf. Heel leuk en leerzaam voor anderen, maar jij bent nog steeds online. Voor je het weet worden zelfs je rustmomenten ‘moetjes’ op je to do lijst.
Luister naar jezelf, niemand anders
Om dat te voorkomen is het in de allereerste plaats belangrijk dat jij opnieuw naar jezelf leert te luisteren. Jij weet het beste wat je lichaam en geest nodig hebben. Je selfcare routine hoeft er niet mooi uit te zien, hoeft door niemand goedgekeurd te worden en hoeft ook niet ‘logisch’ te zijn. De enige manier waarop je écht op zult laden is als je jezelf durft te geven wat jij nodig hebt. Zie de onderstaande 3 tips dan ook vooral als voorzichtige suggesties en een uitnodiging om te onderzoeken hoe jouw lichaam en geest erop reageren.
1. Ademhaling
Je ademhaling is een soort magische tool je die altijd en overal tot je beschikking hebt. Maak daar gebruik van! Het simpelste wat je kunt doen om lief te zijn voor je lichaam is een aantal keer per dag stoppen waar je mee bezig bent om heel diep adem te halen. Zet een paar minuten per dag apart om te zitten en op je ademhaling te letten. Focus op de beweging van je borstkas of je buik of doe een bodyscan waarbij je steeds naar een bepaald lichaamsdeel toe ademt. Zo ga je ook steeds beter voelen waar er spanning vastzit in je lichaam en kun je steeds beter horen wat je lijf je vertelt.
2. Las een pauze in
Je kunt hoog of laag springen: als je uitgeput bent heb je rust en hersteltijd nodig. Het zal lang niet voor iedereen mogelijk zijn om de oorzaak van de stress helemaal te verwijderen. Maar probeer op z’n minst een pauze voor jezelf in te lassen. Een paar dagen reserveren om helemaal in de rustmodus te komen werkt vaak beter dan steeds tussendoor even te ‘moeten’ ontspannen van jezelf. Het is niet voor niets dat veel mensen op vakantie vaak eerst nog veel vermoeider worden en dan pas opknappen. Durf afspraken af te zeggen (zonder sorry te zeggen!), laat je elektronische apparaten zo veel mogelijk links liggen en vul je dag met helende activiteiten zoals wandelen in de natuur, mediteren of een fijne massage.
3. Dankbaarheid
Geestelijke uitputting kan heel wat negatieve gedachtes door je hoofd doen razen. Eén van de beste remedies is dankbaarheid. Onderzoek laat zien dat mensen die actief dankbaarheid beoefenen minder vaak ziek zijn, minder stress hebben, tevredener zijn met hun relaties, beter slapen en zich gelukkiger voelen. Houd een speciaal boekje bij waarin je elke dag een aantal dingen noteert waar je oprecht dankbaar voor bent. Dat kunnen dingen zo klein zijn als je kopje thee in de ochtend. Probeer vervolgens elke dag meer van deze dingen in je routine te brengen.
Bonustip: Deep Sleep olie
De Ayurveda kent verschillende waardevolle kruiden die de nachtrust kunnen bevorderen. In de Asmi Deep Sleep Oil zijn in de aardende basis van sesam- en amandelolie waardevolle Ayurvedische kruiden zoals Jatamansi en Night Jasmine verwerkt. Druppel voor het slapengaan een beetje olie in je handpalm en verwarm deze tussen je handen. Masseer in op je voeten, voorhoofd, slapen en kaak gedurende 3-5 minuten. Breng aan het einde van deze kleine massage je handen voor je gezicht en adem diep het rustgevende aroma van de kruiden in. En dan kun je zo op één oor vertrekken naar dromenland… Deep Sleep olie, verkrijgbaar in de Holistik webshop, €29,00.
