Mag ik dit wel of niet eten? Is dit goed of slecht? Als holistisch voedingscoach kom ik vaak cliënten tegen die hier de hele dag mee bezig zijn. Deze continue stem in het hoofd maakt onzeker en kost bakken met energie. De gedachten worden ook op mij geprojecteerd, mensen eten bepaalde dingen wel of niet omdat ze denken dat ik er iets van vind zodra ze bij mij een traject volgen. Ik probeer me hier echter ver vandaan te houden. Veroordeel jij wat je eet?
Food judgement: zo leer je eten zonder oordeel in 3 stappen
Vanuit de stroming intuïtief eten wordt food judgement ook wel de interne voedsel politie genoemd. We hebben daar bewust of onbewust allemaal mee te maken omdat we hiermee geconditioneerd zijn. Als je veel op dieet geweest bent kan dit echter extreme vormen aannemen. Deze gedachten vertellen je dat je “goed” bent als je weinig calorieën binnenkrijgt en “slecht” als je een snack eet of een koekje. Het zijn de dieetregels die diep in je brein opgeslagen zijn, die een oordeel hebben over jouw voedselkeuzes. Zowel over de dingen die je eet, als niet eet.
Voedsel politie
Het is belangrijk om er even bij stil te staan dat deze oordelen er niet waren toen je geboren werd en een kind was. Bij sommige mensen is de aanwezigheid van deze stemmen de norm geworden. Ze ontwikkelen zich door de jaren heen door het volgen van diëten, het lezen van tijdschriften, social media en door wat je meekrijgt van je familie en vrienden. De voedsel politie heeft allerlei regels bedacht waar je eetgedrag door veroordeeld kan worden zoals:
- Een banaan kan je niet eten, die bevat teveel koolhydraten.
- Je hebt vandaag al een ei gegeten, dat kan morgen niet nogmaals dan krijg je een te hoog cholesterolgehalte.
- Ik weet dat je honger hebt, maar het is nog geen tijd om te eten.
- Je hebt teveel gegeten, morgen eet je geen ontbijt.
- Die snack was niet gezond, je kunt morgen maar beter extra lang naar de sportschool gaan.
- Je hebt zo gezond gegeten de hele dag, je hebt dat stuk chocolade nu wel verdiend.
Interne versus externe voedselregels
Het lijkt misschien niet zo erg om deze regels aan te houden en dat hoeft het ook niet te zijn als jij duidelijk een keuze maakt over wat jij wel of niet wilt eten omdat je je ergens beter of minder goed bij voelt.
Maar voor sommige mensen kunnen deze regels schadelijk zijn omdat ze door externe factoren bepaald worden en niet van binnen komen. Door deze regels te volgen kan het zo zijn dat je continu negeert wat je zelf voelt en dat is niet gezond.
Ook als je niet op dieet bent, is de kans groot dat je dit doet omdat je beïnvloedt bent door de maatschappelijke normen die heersen. De meeste mensen herkennen zich hier wel in maar als je blij bent met je lichaam en autoriteit hebt over de keuzes die jij maakt voor jezelf is het geen probleem en kost het geen energie.
Als je hier echter continu mee bezig bent en je laat leiden door allerlei van buitenaf opgelegde regels kan eten altijd een vervelende twist hebben. Het is moeilijk om er vrijuit van te genieten, gewoon omdat het heerlijk smaakt. Er zit altijd een oordeel aan die je het gevoel geeft dat je succesvol bent of faalt. Als je groente eet ben je “goed” en als je koek eet ben je “slecht”. De regels die door deze voedsel politie (de dieet industrie) opgesteld worden kunnen daarmee ook een trigger zijn naar destructief eetgedrag zoals eetbuien en ‘alles of niets’ eten. Als je het toch al slecht hebt gedaan door dat koekje, kun je net zo goed de rest van het pak ook leeg eten en de hele dag ongezond eten.
Jezelf bevrijden van Food judgement
Als je hier last van hebt, weet dat het niet normaal is en mogelijk is om weer rust te ervaren in je hoofd en je vrij te voelen als je eet. Jij mag zelf bepalen welke voeding voor jou goed voelt in je lijf en wat niet en dat kan van dag tot dag verschillen. In je cyclus bijvoorbeeld kunnen bepaalde voedingsmiddelen op het ene moment wel prettig voelen en op het andere moment niet. Hoeveelheden maken ook een verschil, dus van chocolade kunnen een paar blokjes misschien heerlijk zijn, maar van een hele reep kan het zijn dat je hart sneller gaat kloppen, je een energiedip krijgt of je niet kunt slapen.
Het gaat over de switch maken van denken naar voelen. Hoe voel je je bij en na het eten van iets? Smaakt het lekker? Geeft het een verzadigd gevoel, kun je er een paar uur op vooruit? Blijft je buik rustig? Op die manier afstemmen met je lichaam is
een heel ander uitgangspunt dan dieetregels volgen of zo min mogelijk eten.
Als je voedselkeuzes maakt voor je gezondheid, en je daarna schuldig voelt als je toch bepaalde voeding wel eet of juist verdrietig voelt over het feit dat je bepaald voedsel niet eet, dan is dat een teken dat de voedsel politie nog steeds actief is. Jij mag echt zelf leren keuzes maken en daar helemaal achter gaan staan.
Wanneer je merkt dat er meer rust in je hoofd komt en je niet meer zoveel judgement hebt over wat je eet, kun je gaan ontdekken wat echt goed voelt voor jou en je gezondheid om te eten.
Van oordeel naar onderzoek
Ik werk in mijn praktijk met bloedtesten waar bijvoorbeeld ook energetische intoleranties, verstoringen en gevoeligheden gemeten worden. Mensen kunnen in dat geval aan de hand van de uitslag ook een “ik mag dit of dat niet meer eten” gevoel
krijgen als blijkt dat ze gevoelig zijn voor bepaalde voeding.
12-14 uur per dag niet eten
Ook zijn er een aantal richtlijnen waar ik graag mee werk omdat de ervaring leert dat ze veel kunnen doen voor je gezondheid, zoals 12-14 uur per dag niet eten. De meeste mensen ervaren dit als prettig, de richtlijnen geven houvast en zijn voor je lichaam waardevol omdat ze klachten verminderen. Zo stabiliseert langere tijd niet eten bijvoorbeeld je bloedsuikerspiegel waardoor de behoefte aan suiker minder wordt, je stabieler energie krijgt en meer uitgerust wakker wordt.
Liefdevolle keuze
Als food judgment nog erg actief is dan kan het volgen van deze richtlijnen uitdagend zijn en nog meer regels en restricties wil ik natuurlijk juist voorkomen. Daarom werk ik graag met voeding suggesties die ik door neem met mijn cliënten. Ik geef suggesties en samen onderzoeken we bij welke zij een ‘ja’ voelen om mee aan de slag te gaan. Ik nodig ze
vervolgens uit om te gaan experimenteren om te ontdekken wat het voor ze doet. Ontdekken ze dat ze meer energie krijgen? Is de buik rustiger? De stoelgang soepeler? De gemoedstoestand beter? Zit kleding lekkerder? Dan zijn dat tekenen vanuit het lichaam dat deze suggestie het waard is om te integreren. Vanuit daar kan een liefdevolle keuze gemaakt worden zonder judgement om bepaalde voedingsmiddelen bijvoorbeeld uit de basis van je voedingspatroon te halen. Gewoon omdat het fijner voelt voor je lichaam. Als die basis in balans is, dan zal je van een uitstapje naar wat minder gezonde voeding hier of daar niet zoveel merken en kun je daar dus ook rustig van genieten.
Stappenplan om jezelf te bevrijden van foodjudgement
Deze 3 stappen kun je zetten om de voedsel politie in je hoofd uit te verminderen:
1. Leer observeren zonder oordelen
Dit is een erg waardevolle skill om te ontwikkelen. Het helpt om een tijdje een dagboekje bij te houden. Je kunt daarin benoemen wat er is gebeurd, bijvoorbeeld:
– Ik was een snack vergeten mee te nemen naar mijn werk dus om 4 uur had ik enorme trek.
– Ik heb mijn lunch zo snel opgegeten dat ik geen idee heb hoe het heeft gesmaakt.
– Ik zat erg vol na het diner en werd een half uur daarna zo moe dat ik op de bank moest gaan liggen.
Deze manier van observeren leert je focussen op je gedrag en wat eten met je doet, hoe het voelt. Dat is het tegenovergestelde van het bijhouden van eten in bijvoorbeeld een app waar de focus ligt op macro’s en calorieën. Met die focus blijf je eten vanuit je hoofd.
Probeer toe te voegen aan het dagboekje of je verzadigd bent van een maaltijd, als je honger hebt, hoe je energie levels zijn, je gemoedstoestand en de sensaties die je ervaart in je lichaam.
2. Reframe je gedachten patronen
Word je bewust van alle restricties en regels die in je hoofd zitten. Schrijf ze eens allemaal op. Ontdek of je veel van onderstaande woorden gebruikt:
- Goed/ Slecht
- Dit mag ik wel/niet
- Dit kan ik beter wel/ niet eten of drinken
- Ik heb teveel/ te weinig gegeten
- Dit moet ik van mezelf
- Wat stom dat ik dat weer niet heb gedaan
Kijk waar je de gedachten kunt Reframen naar realistisch gedrag. Dat betekent heel bewust voor andere woorden kiezen:
- “Ik kies ervoor om te eten als ik honger heb.”
- “Ik wil graag sporten omdat dat fijn voelt voor mijn lichaam.”
- “Het is oke om een extra snack te eten.”
Als je merkt dat je erg in je hoofd zit en dat je onzeker maakt is dat oke, veroordeel het niet. Probeer op die momenten contact te maken met een positieve affirmatie en die bijvoorbeeld op je telefoon te zetten of op plekken in je huis te hangen. Twee mooie affirmaties zijn bijvoorbeeld:
- “Ik zit in een proces om nieuw gedrag te leren, ik doe het goed.”
- “Ik ben aan het leren om mezelf te vertrouwen met voedsel.”
3. Focus op het proces niet op het resultaat
Als je veel gedieet hebt, ben je waarschijnlijk gewend om een hyperfocus te hebben op het resultaat. Een stap “buiten het boekje” kan direct je judgement triggeren en ervoor zorgen dat je je gefaald voelt met als risico overeten.
Je leren focussen op het proces in plaats van het resultaat geeft ongelooflijk veel vrijheid en maakt het ook leuk. Concentreer je op continue verandering en het leerproces. Wat leer je ervan als je een pak koekjes eet voordat je gaat slapen? Slaap je dan lekker en sta je uitgerust op of niet? En wil je het dan morgen weer of liever niet?
Dit geeft je ook ruimte om “fouten” te kunnen maken en leert je om gaan met up’s en down’s. Het maakt je weerbaar en flexibel en dat geeft ontzettend veel zelfvertrouwen.
Een mooi voorbeeld is: “Ik eet drie grote maaltijden per dag, waardoor ik misschien wat aan de volle kant zit na het eten ervan maar daardoor heb ik de verdere dag geen behoefte aan snacks en dat voelt fijn”, of “ik eet direct na het eten een stukje chocolade, omdat ik weet dat ik er dan de verdere avond geen behoefte meer aan heb.”
Schrijf elke dag 1 ding in je boekje waar je dankbaar voor bent of trots op bent en vier alle klein stapjes die je zet, zo creëer je langzaam maar zeker een gezonde relatie met eten.
Meer lezen van Anita Mulderij
Constant moe? 7 natuurlijke manieren om op te laden
Afvallen na je 40e? 5 gouden tips van een coach
Hoogsensitief? Dan past deze voeding bij jou
Schommelingen in je gewicht, hoe ga je er mee om?
