In haar bestseller Erotische Intelligentie onderzoekt Esther Perel hoe ontrouw mensen en hun relaties beïnvloedt. Waar er vroeger een taboe op scheiden lag, word je nu al snel gek aangekeken als je bij je partner blijft nadat deze is vreemdgegaan. Tegelijkertijd hebben meer mensen affaires dan ooit tevoren. Betekent dit dat monogamie niet langer houdbaar is? Esther Perel vindt van niet. Ze pleit er alleen voor om ontrouw niet als ultiem verraad te zien, maar als potentiële brandstof voor een nieuw begin. Hieronder lees je meer over Perels visie.
Esther Perel: waarom ontrouw niet het einde van je relatie hoeft te betekenen
Er wordt vaak gedacht: als iemand vreemdgaat, zit er óf iets niet goed in haar relatie, óf is er met hemzelf iets mis. Esther Perel benadrukt dat beide aannames vaak niet kloppen. In haar praktijk heeft ze talloze mensen gezien die tientallen jaren trouw waren en eigenlijk niet begrijpen waarom ze plotseling te ver gingen. Mensen die zielsveel van hun partner houden en gelukkig met hun relatie zijn, maar toch een affaire hebben. Hoe kan dat? Wat dreef deze mensen?
De zoektocht naar een nieuwe ik
In veel therapiesessies die Perel heeft geleid bleek de bedriegende partner niet zozeer op zoek te zijn naar een ander als wel naar zichzelf. Soms was het een verloren zelf die werd gemist, soms een ‘ik’ die nooit echt was verkend. De partner die vreemdgaat wordt vaak voor een deel aangetrokken door de ander, maar blijft vooral verleid door de kanten van hem- of haarzelf die tevoorschijn komen. Avontuurlijkheid, spontaniteit of lichtzinnigheid bijvoorbeeld. Als kind ben je vrij om verschillende rollen te spelen, maar als je volwassen bent is één rol vaak dominant. En dat is voor veel mensen benauwend. Vooral als je het gevoel hebt dat je die rol niet helemaal zelf gekozen hebt.
Twee kanten
Volgens Esther Perel is het belangrijk dat de partners niet alleen eventuele problemen in hun relatie de schuld geven, maar ook hun binnenwereld onder de loep nemen. De affaire moet van twee kanten worden onderzocht. Hoe moeilijk dat ook kan zijn, vooral voor de persoon die bedrogen is.
De lijnen openen
Dat het voor de bedriegende partner helend kan zijn om deze ervaring te delen is begrijpelijk. Maar misschien vraag je je af hoe de bedrogen partner hier in hemelsnaam mee geholpen wordt. Tenslotte is zijn of haar vertrouwen beschadigd en helpt het weinig als blijkt dat de ander gewoon op zoek was naar zichzelf. Toch ziet Perel in de praktijk vaak dat de bedrogen partner deze kans met beide handen aangrijpt en óók losbreekt over zijn of haar verborgen verlangens. Dat gebeurt natuurlijk in de eerste instantie vaak vanuit verdriet en verwijt. Maar als beide partners de lijnen open houden kan er ruimte ontstaan voor een nieuwe eerlijkheid. Perel kent veel voorbeelden van partners die na ontrouw de meest open, eerlijke én inspirerende gesprekken hadden die ze ooit hadden gehad. Alles wat onderdrukt was, kan nu aan het licht komen. En volgens Perel moet de transformatieve kracht van zo’n cleanse niet worden onderschat.
Een bredere definitie van bedrog
In zulke rauwe gesprekken kunnen ook andere vormen van bedrog ter sprake komen, die misschien wel net zo veel schade hebben aangericht als het ontrouw. Denk aan minachting, verschillende vormen van geweld, verwaarlozing. Hoewel Perel benadrukt dat vreemdgaan absoluut niet goed te praten is, is ze van mening dat andere vormen van bedrog óók niet genegeerd mogen worden. Soms ontdekt ze dat het slachtoffer van het bedrog, niet het slachtoffer van het huwelijk was. In een crisis die ontstaat wanneer een affaire aan het licht komt, komt vaak de ‘bedrog-balans’ van een relatie in beeld.
Nieuwe orde
Als de partners bereid zijn dit soort belangrijke gesprekken te voeren (al dan niet in de spreekkamer van een therapeut), kan er volgens Perel uit de wanorde een nieuwe orde ontstaan. De partners kunnen hun verwachtingen herdefiniëren en hun verborgen verlangens onthullen. Maar: wordt dan op magische wijze de schade van de affaire hersteld?
Herstellen van bedrog
Het antwoord is nee. Zelfs al besluiten de betrokken partners een ’tweede huwelijk’ met elkaar in te gaan na het bedrog, dan alsnog moeten ze zorgvuldig aandacht aan heling besteden. Esther Perel stelt dat de partner die is vreemdgegaan de verantwoordelijkheid heeft om schuld te erkennen en berouw te tonen. De spijt hoeft niet eens per se over de affaire zelf te gaan, maar wél over het kwetsen van de ander. Verder kan degene die ontrouw is geweest het onderwerp maar beter niet als de pest vermijden, maar juist blijven aankaarten. Deze partner is nu de ‘bewaarder’ van de veiligheid in de relatie. Zo herinnert hij of zij de ander eraan dat de misstap niet zomaar wordt vergeten wordt de ander verlicht van zijn/haar ‘obsessie’ ermee.
Slik je nieuwsgierigheid in
Esther Perel raadt de bedrogen partner aan dingen te doen die hem of haar gelukkig maken en zelfvertrouwen geven. Omring je met mensen van wie je houdt, doe dingen waar je goed in bent, wees lief voor jezelf. Natuurlijk kun je van je partner verwachten dat hij/zij jou opnieuw het gevoel geeft dat je goed genoeg bent. Maar zoek niet alleen waardering in je relatie.
Vragen stellen
Verder is het volgens Perel uiterst belangrijk (hoe moeilijk het waarschijnlijk ook is) om geen vragen te stellen als: Wanneer was het? Waar deden jullie het? Was hij beter in bed dan ik? Hoe ziet ze eruit? Dit zijn vragen waar je eigenlijk het antwoord niet op wilt. De antwoorden ervan zullen je alleen maar slapeloze nachten gaan bezorgen. Vraag in plaats hiervan: Wat voor gevoel gaf de affaire je? Wat kon je daar ervaren of uitdrukken wat hier geen plek heeft? Hoe voelde je je als je thuis kwam? Wat is het in ons dat je (nu extra) waardeert?
Nieuw! Trauma & je lichaam pakket
Herkennen, helen en voorkomen met trauma-expert Suze Retera. Nu voor slechts €29,95
Meer lezen van Esther Perel?
Esther Perel: zó belangrijk zijn rituelen voor een liefdevolle relatie
Esther Perel over monogamie als een bewuste keuze
Esther Perel: met deze gouden tips haal je het meeste uit een eerste date
