Je lichaam onthoudt alles: zo breng je angst en oud zeer liefdevol aan het licht

Angstige emoties kunnen zo overweldigend zijn dat je het liefst meteen voor ze op de vlucht slaat. Of je laat je er anderzijds juist helemaal door meeslepen door eindeloos te gaan piekeren over wat er mogelijk kan gebeuren. Beide reacties zijn een gemiste kans zegt Ninouk Hehenkamp, coach/trainer op het gebied van Emotioneel Lichaamswerk. Elke emotie, en dus ook angst, heeft namelijk een functie en vertelt je een verhaal. Eerder schreef ze voor Holistik over ‘Je trouwt met je trauma: over de lessen die we leren van onze partners‘ en ‘Je grenzen aangeven: dé sleutel tot meer (zelf)liefde‘.

Je lichaam onthoudt alles: zo breng je angst en oud zeer liefdevol aan het licht

Ninouk: ‘Op het moment dat je je angstig voelt, probeert je lijf je te beschermen tegen mogelijk gevaar. Soms zijn deze angsten uiterst effectief, bijvoorbeeld als je in een donkere steeg loopt en er plotseling een bedreigend persoon achter je aanloopt. De angst maakt je alert en zorg ervoor dat je in de overleefstand gaat en je zo adequaat mogelijk kunt reageren op deze situatie.

Overleefstand

Het kan echter ook zo zijn dat de angst die je hebt je juist op een negatieve manier beïnvloedt. Je voelt bijvoorbeeld angst om te spreken in het openbaar, waardoor je juist gaat stotteren. Of je voelt angst om ziek te worden en je blijft je maar zorgen maken. Ook al is deze angst niet reëel, de angst zorgt er wel voor dat je in de overleefstand gaat door te bevriezen, vechten of te vluchten. Ook al kan je rationeel wel bedenken dat je je niet moeten aanstellen of dat je het moeten loslaten, vaak voelt dit als een bijna onmogelijke klus. We verzanden in eindeloos piekeren en proberen controle te krijgen om de angst te kunnen bedwingen.

Zo zijn veel mensen hun angsten tegengekomen door de coronacrisis. Angst voor ziekte of de dood, angst voor financiële problemen, angst voor naasten, voor de toekomst… We zitten allemaal in onzekerheid en weten simpelweg niet wanneer de situatie zal veranderen. Bovendien kunnen we onze angst ook niet meer bedekken door een avondje naar de kroeg of spontaan een weekendje weg te gaan. We worden geconfronteerd met onze angsten en worden daarom bijna gedwongen om met de angst in gesprek te gaan. Ondanks dat dit heel spannend en onzeker voelt, is het ook een grote kans om via je lijf weer in contact te komen met onverwerkte gebeurtenissen uit je eigen leven om ze een plek te kunnen geven.

Je gevoelens toelaten

Ieder gevoel wil gevoeld worden voordat het kan verdwijnen. Ze willen je hun verhaal vertellen. Angsten die je in het hier en nu tegenkomt, vertellen je vaak iets over een gebeurtenis uit het verleden die je nog niet hebt verwerkt. Je hoofd koppelt onbewust ervaringen in het hier en nu aan een oude ervaring en probeert je te beschermen tegen mogelijk gevaar. Je gaat in overlevingsstand, fight or flight modus. En precies die overleefstand maakt het knap lastig om aanwezig te blijven in het hier en nu. Toch is het juist cruciaal om steeds weer te luisteren naar wat dit gevoel te vertellen heeft.

Blijf aanwezig in je lijf

Laatst had ik een cliënt die mij vertelde over de verlatingsangst die ze voelde zodra haar partner een weekend wegging. Op het moment dat hij ‘bijna’ vertrok, veranderde ze in een persoon die ze zelf niet eens herkende. Ze ging ruzie zoeken, smeekte als een klein kind of hij bleef, of dreigde dat ze misschien maar uit elkaar moesten gaan. Dit wilde ze zelf ook helemaal niet, maar op de een of andere manier lukte het haar niet zich anders te gedragen. Aangezien angsten gevoeld willen worden, vroeg ik wat ze voelde in haar lijf als ze zich voorstelde dat haar partner bijna zou vertrekken. Ik vroeg haar aanwezig te blijven bij de overweldigende emoties. Ze gaf aan dat haar maag verkrampt was en ze moeite had met ademen.

Je lichaam herinnert zich alles

Ik vroeg mijn cliënt om in contact te blijven met deze gevoelens. Dus met haar volle aandacht aanwezig te blijven bij deze fysieke sensaties. Ook al herinneren we ons verreweg de meeste ervaringen uit ons leven niet meer bewust, ons lijf herinnert zich alles nog. Ik vroeg haar – terwijl ze met haar aandacht bij dit gevoel bleef – wanneer ze deze gevoelens eerder had ervaren in haar leven. Haar hoofd hoefde dit niet te bedenken, ze hoefde alleen maar in haar lijf te voelen. Het was even stil. Toen vertelde mijn cliënt dat er opeens herinneringen omhoog kwamen van haar vader die was vertrokken op zakenreis toen ze 10 jaar was. Tijdens deze reis had haar vader een hersenbloeding gekregen die hij overleefde. Echter was zijn brein dusdanig beschadigd dat ze haar sterke, beschermende vader was verloren. Vanaf dat moment was ze geen kind meer van haar vader, maar was haar vader haar kind geworden.

Diep verdriet

Door in contact met haar lijf te blijven, veranderde de spanning in een diep verdriet. Ze kon ervaren hoe haar verlatingsangst een dekmantel was geweest voor de pijn van vroeger. Ze had belangrijke stappen gezet in het proces van doorvoelen. Ze was helemaal afgedaald naar de wortel van haar angst, waardoor die overweldigende verlatingsangst in haar relatie haar minder verblindde. Naarmate haar proces vorderde, merkte ze dat het steeds makkelijker werd om haar partner te laten gaan.

Antwoord vinden in jezelf

Het zijn vaak de crisissen die ons in contact brengen met precies die gevoelens die we zo lang hebben weggestopt. We worden gedwongen om het antwoord niet buiten onszelf te zoeken, maar binnenin. Vraag jezelf eens af wat jouw uitdaging is in deze coronacrisis… Welk gevoel kom jij nu tegen en wat wil dit gevoel jou vertellen? Probeer het gesprek eens aan te gaan en zie waar je belandt.

OEFENING OM MET JE ANGST OM TE GAAN

Ondanks dat alles in je lijf en je hoofd zal proberen om weg te bewegen van de angst, ligt de oplossing juist in de tegenovergestelde beweging ‘go where the fear is’.  Met deze oefening kom je daarbij:

1. Bedenk eens waar je eigenlijk het meest bang voor bent.
2. Vraag jezelf af als je hier aan denkt wat het allerergste is wat er zou kunnen gebeuren…
3. In gedachten maak je nu een film van die situatie en je stelt je voor dat het allerergste gaat gebeuren.
4. Voel wat dat doet in je lijf. Wat voor een gevoel roept het op? Ga naar dat gevoel in je lijf en maak het zo mogelijk nog erger en heet dit gevoel welkom.
5. Voel dat je langzaam kleiner wordt en terwijl je bij je gevoel blijft merk je op of er spontaan herinneringen omhoog komen.
6. Word je bewust van deze herinneringen en sta toe wat dit in je lijf doet. Je hoeft niets meer te doen dan alleen maar aanwezig te blijven in je lijf.

Het kan zijn dat er geen herinneringen omhoog komen. Ook dan hoef je niets anders te doen dan het gevoel in je lijf toe te staan. Ondanks dat er mogelijk gedachtes opkomen die je proberen van de angst af te laten bewegen, kijk of het lukt om steeds weer bij je fysieke sensaties te blijven en toe te staan dat dit gevoel er mag zijn. Weet dat de gevoelens zullen zakken als ze er echt mogen zijn en dat dit vaak ook tijd kost. Hoe meer je je gevoel kunt verwelkomen, hoe sneller je innerlijke rust gaat ervaren.