Tegenwoordig raken we onze smartphone vaker aan dan onze partner. Daarnaast groeit het aantal eenpersoonshuishoudens en daarmee ook gevoelens van eenzaamheid. Ook blijken apps als WhatsApp en Instagram helaas weinig verbindend te werken. Fysieke aanraking daarentegen, precies datgene wat mist in de digitale wereld, heeft een dergelijk heilzaam effect wél. Niet alleen bij eenzaamheid, maar bij een scala aan andere klachten. In het boek Huidhonger leggen Bruno Müller-Oerlinghausen en Gabriele Kiebgis uit waarom fysiek contact een primaire levensbehoefte is. We delen 3 van hun bevindingen die laten zien waarom aanraking zo heilzaam werkt.
Huidhonger: dit is hoe we elkaar ‘repareren’ door aanraking
De tastzin is het eerste zintuig dat bij een embryo tot ontwikkeling komt. Al na negen weken is de foetus in staat te reageren op verschillende tastprikkels. En de tastzin is het enige zintuig dat niet zomaar ‘uitgezet’ kan worden: je knijpt je neus dicht, doet oordopjes in je oren of sluit je ogen, maar je huid blijft alert. Van nature is de mens dus hypergevoelig voor aanraking. Niet gek dat dit zo helend (en aan de andere kant ook traumatiserend!) werkt. De drie belangrijkste heilzame effecten van aanraking hebben we voor je op een rijtje gezet.
1. Aanraking verbindt je met anderen
Müller-Oerlinghausen en Kiebgis schrijven over een onderzoek waarbij er aan studenten met een romantische relatie werd gevraagd wat zij als belangrijkste factor voor het voortbestaan van hun relatie zagen. Veel van hen noemden in de eerste plaats lichamelijke aanraking. Daarnaast bleek uit een ander onderzoek dat als partners elkaars hand vasthielden, dit experimenteel opgewekte pijnprikkels terugbracht en de hersenactiviteit van de partners vrijwel synchroon liet lopen. Fysiek contact werkt dus sterk verbindend, en zeker niet alleen tussen romantische partners. Een stevige knuffel bijvoorbeeld kan net zo goed het welzijn van de betrokken personen verbeteren. In Huidhonger lees je: ‘Door elkaar een knuffel te geven ‘repareren’ we elkaar.’ Een omhelzing zorgt ervoor dat je gelukshormonen aanmaakt en je je lekkerder in je vel voelt. Maar ook subtiele aanrakingen doen ertoe: vaak zijn ze een natuurlijke manier van communiceren. Zo kunnen ze ervoor zorgen dat je je minder geïsoleerd voelt en meer geaccepteerd of geaard in je sociale omgeving.
Lichamelijk contact tussen ouders en kind
Ook tussen ouder en kind is lichamelijk contact van groot belang. Stimulering van de huid speelt een grote rol in de ontwikkeling van het kind en versterkt ook het immuunsysteem. Het is dus een positieve ontwikkeling dat in onze westerse cultuur steeds meer ouders hun kindje in een doek tegen zich aan dragen. Zowel bij baby en ouders neemt het hormoon oxytocine toe door lichamelijk contact. Dat creëert een gelukkig gevoel en zorgt er ook vaak voor dat de baby beter drinkt aan de borst van de moeder.
2. Aanraking verlaagt je stresslevel
Aanraking werkt stressverlagend. Bij een Amerikaans onderzoek werden stellen gedurende vier weken aangemoedigd elkaar actief aan te raken. De laboratoriumwaarden die hun stressniveau aangaven waren aanzienlijk lager dan bij stellen die de opdracht niet hadden gekregen. Daarnaast blijkt ook uit onderzoek dat wederzijdse lichamelijke aandacht en liefdevolle aanraking een positief effect hebben op het aantal alledaagse gezondheidsklachten.
3. Aanraking verbindt je met jouzelf
Volgens Müller-Oerlinghausen en Kiebgis raken we onszelf in de eerste plaats aan om zeker te weten dat we er nog zijn. Dat we inderdaad nog (in) ons eigen lichaam zijn. Tegenwoordig is die verbinding met ons lijf echter vaak nogal troebel. Er staat van alles in de weg: chemicaliën, technologie, overproductiviteit… We worden langzaam getransformeerd in altijd beschikbare, maakbare lichamen. Maar dat hoeft niet te betekenen dat het hier gaat om onomkeerbare ontwikkelingen die buiten onze macht liggen. Elke dag kun je wat doen om je actief te verbinden met je lijf. Al is het maar vijf minuutjes. Masseer je huid met natuurlijke oliën, druk je duimen in je voetzolen na een werkdag, of adem een aantal keer diep in en uit met één hand op je buik en één op je borst.
Massage
Naast aanraking van jezelf, kan ook aanraking van een ander erg helend zijn. Bijvoorbeeld in de vorm van een professionele massage. Een massage kan goed de harmonie tussen je binnen- en buitenwereld herstellen, ook wel je coherentiegevoel genoemd. Müller-Oerlinghausen en Kiebgis schrijven dat een intact coherentiegevoel essentieel is voor lichamelijke en emotionele gezondheid. En dat coherentiegevoel begint bij het gevoel goed geaard te zijn in jouw eigen lichaam en in verbinding te staan met je tastzin.
Niet alle aanraking is hetzelfde
In de klassieke massage worden 5 verschillende massagerepen gebruikt, die met meer of minder kracht worden toegepast. Misschien kun je ze voorzichtig toepassen bij jezelf (of een ander) of je herkent ze tijdens een professionele massage. Voor de technieken wordt doorgaans de Franse term gebruikt.
- Effleurage: Zachte, strijkende beweging die zich vooral richt op de huid en het oppervlakkige bindweefsel eronder. Deze greep wordt vaak als ontspannend ervaren.
- Pétrissage: Dit is een knedende massagegreep die spanningen in de spieren of het bindweefsel kan verlichten. Deze techniek verbetert de doorbloeding en zuurstoftoevoer.
- Tapotement: Alle kloppende en tikkende massagegrepen vallen hieronder. De bewegingen zijn kort en komen in de vorm van lichte ‘slagen’. Ze bevorderen de doorbloeding en werken in op het spierweefsel, waar ze een stimulerend en activerend effect hebben.
- Frictie: Met cirkelvormige, wrijvende bewegingen kan opgehoopte spanning effectief losgemaakt worden. Omdat hij vrij krachtig is, wordt hij voorzichtig en alleen met mate ingezet.
- Vibratie: Hieronder vallen alle onderbroken of ’trillende’ grepen. Het effect van de opgewekte trilling reikt tot diep in de weefsellagen en zelfs tot in de binnenste organen. Deze greep werkt ontspannend and maakt opgehoopte spierspanning los.
Naast de ‘standaard’ massagetechnieken (in het Westen) zijn er natuurlijk allerlei massagetechnieken die weliswaar vaak buiten de zorgverzekering vallen, maar wél heel effectief kunnen zijn. Denk aan een Ayurvedische massage, Californische massage of Thaise massage of Hawaïaanse tempelmassage. Hoe dan ook is het een goed idee om jezelf of een ander binnenkort eens een massage, stevige knuffel of andere liefdevolle fysieke aandacht cadeau te doen. Huidhonger, Bruno Müller-Oerlinghausen en Gabriele Kiebgis, €23,50 verkrijgbaar via Bol.com.
