Voor veel mensen is grenzen stellen ingewikkeld. Hoe weet je überhaupt waar je grenzen liggen, en hoe benoem je ze vervolgens? En wat doe je als jijzelf of een ander je grenzen overschrijdt? Over deze belangrijke vragen gaat het boek Tot hier en niet verder van Rolf Sellin. Zie dit boek als een complete gids als het gaat om grenzen aanvoelen, stellen en opvolgen. Waar je begint? Bij een stevig lichaamsbewustzijn. Dat is volgens Sellin de belangrijkste voorwaarde voor gezonde grenzen. Hoe dat zit lees je hieronder.
Grenzen stellen: dit is waarom je lichaamsbewustzijn het belangrijkste startpunt is
Je kunt geen grenzen stellen als je niet weet wat je grenzen zijn. Maar hoe kom je erachter waar jouw grenzen liggen? Dat klinkt misschien makkelijk, maar is voor veel mensen aardig complex. Want om te weten waar jouw grenzen liggen heb je een goed ontwikkeld lichaamsbewustzijn nodig. En laat dat nou precies zijn waar het bij veel mensen aan schort. Vooral in de moderne tijd, waar velen leven als wandelende hoofden.
Verbroken verbinding
Veel van ons weten niet (meer) goed hoe we de signalen van ons lichaam moeten horen en interpreteren. Die haperende verbinding met ons lichaam kan verschillende oorzaken hebben. Denk aan:
- Trauma. Trauma kan onder andere leiden tot dissociatie en hyperwaakzaamheid, wat het moeilijk maakt om signalen van je lichaam te ontvangen en interpreteren. Als je vermoedt dat je last hebt van onverwerkt trauma, schakel dan een traumatherapeut in.
- Afwijzing van het lichaam: je vindt het bijvoorbeeld niet mooi, niet goed, of vies.
- Je opvoeding en conditionering. Je hebt bijvoorbeeld geleerd dat je niet te veel aandacht moet besteden aan je emoties en lichaamssensaties en vooral heel hard door moet werken.
- Verlatingsangst of aanpassingsgedrag: je hebt jezelf aangeleerd meer met anderen bezig te zijn dan met jezelf.
Het onderwerp grenzen vliegen we dan ook vaak liever cognitief aan: we denken dat we met ons hoofd kunnen bepalen wat onze grenzen (moeten) zijn. Maar je gedachten zijn niet je beste kompas in dit verhaal. Ze worden namelijk voor een heel groot deel beïnvloed door normen, eisen, verwachtingen en opvattingen uit de buitenwereld. En invloeden van buitenaf kunnen jou niet de weg wijzen naar jouw unieke, authentieke grenzen. Dat kan alleen je lichaam.
Obstakels in het lichaamsbewustzijn
Je lijf kan je precies vertellen wanneer jij of een ander over jouw grenzen gaat. Bijvoorbeeld in de vorm van een druk op je borst, hartkloppingen of een steek in je buik. Jouw lichaam weet of je nog in de ‘groene zone’ zit, waar je kunt leren en groeien. Daarom is je lichaamsbewustzijn versterken de allerbelangrijkste eerste stap in het stellen van gezonde grenzen, zegt Rolf Sellin. Dit proces zal er voor iedereen net anders uit zien en kost vooral ook tijd. Toch kom je waarschijnlijk niet verder op jouw reis naar een leven met gezonde grenzen als je niet oefent met je lichaamsbewustzijn. In Tot hier en niet verder vind je verschillende oefeningen waar je mee aan de slag kunt. Hieronder vind je alvast een voorproefje.
1. Centreren
Je kunt op elk moment van de dag oefenen met je lichaamsbewustzijn door te centreren of gronden. Gronden kun je bijvoorbeeld doen door zachtjes met je vingertoppen op je lichaam te kloppen. Begin bij je hoofd en beweeg je vingers langzaam naar beneden. In plaats van kloppen kun je je lichaam ook zachtjes masseren of zachtjes hummen. Word je in dit proces bewust van de sensaties in elk deel van je lichaam. Het is ook fijn om je handen op je onderbuik te laten rusten en daar warmte te cultiveren. Voel hoe deze warmte zich door je lichaam spreidt en hoe je ademhaling zich verdiept. Als je dagelijks een simpele grondingsoefening doet zul je merken dat je steeds meer vanuit jouw centrum leeft. En vanuit jouw centrum kun je contact maken met jouw authentieke behoeften en grenzen.
2. Reflecteren
Naast centreren kan reflecteren je ook helpen bij het verstevigen van je lichaamsbewustzijn. Haal je eens een situatie voor de geest waarin jijzelf of een ander over je grenzen ging.
- Wat voelde je in je lichaam? Welke fysieke sensaties kan je je herinneren?
- Wat ging er door je hoofd?
- Welke emoties ontstonden er?
- Wat voor impulsen kwamen er op?
- Hoe voelde je je net voordat je grenzen werden overschrijden en hoe voelde je je erna?
- Kun je andere situaties bedenken waarbij deze ervaringen ook opspeelden?
Sta bewust stil bij deze reflecties en neem je voor om de signalen die je nu hebt ontdekt steeds vroeger te gaan herkennen. Bewustwording is stap één. Hoe beter dit gaat, hoe makkelijker het ook zal worden om naar deze signalen te gaan handelen en goed voor jezelf te gaan zorgen. Leg de lat niet meteen te hoog voor jezelf. Je bewust worden van wat je lichaam je de hele dag door vertelt is al een hele prestatie, vooral in de huidige maatschappij.
