Wellicht heb je weleens van minerale oliën gehoord. Ze klinken helaas gezonder dan ze zijn. Gezondheidsexperts adviseren zelfs om deze stoffen helemaal te vermijden in je voedsel en verzorginsproducten. Foodwatch is een kritische organisatie zonder winstoogmerk, die opkomt voor jouw recht als consument op eerlijk, veilig en gezond eten. Onlangs zijn in verschillende Europese supermarkten de schappen met Knorr bouillonblokjes leeggehaald. Dit om consumenten te beschermen tegen de gevaarlijke aangetroffen minerale olie in de producten. Deze minerale oliën zijn namelijk waarschijnlijk kankerverwekkend. Wat zijn minerale oliën? Waar zitten ze zoal in, en kunnen ze kwaad? Juglen Zwaan van aHealthylife vertelt het je hieronder.
Minerale olie: zó kan het een bedreiging vormen voor je gezondheid
Juglen: ‘De term ‘minerale oliën’ is een verzamelnaam voor mengsels van geraffineerde vloeibare koolwaterstoffen. Deze stoffen zijn weer opgebouwd uit koolstof- en waterstofatomen, die worden gewonnen uit petroleum, ook wel bekend als fossiele olie of aardolie. De ruwe olie wordt vanuit de bodem gewonnen en vervolgens in raffinaderijen gezuiverd tot verschillende soorten brandstof. Voorbeelden hiervan zijn diesel, benzine, LPG en kerosine. Na dit zuiveren blijft er een soort stroop over, die rijk is aan verschillende minerale oliën. Dit kan weer verder geraffineerd worden tot een specifieke soort minerale olie.
Weer terug in balans komen?
Download nu de gratis Mini Guide & ontvang Karlijn's persoonlijke tipsDownload gratis mini-guide
Wat is het probleem?
Er zijn twee schadelijke groepen minerale olie: MOSH (Mineral Oil Saturated Hydrocarbon: verzadigde koolwaterstoffen uit minerale olie) en MOAH (Mineral Oil Aromatic Hydrocarbons: aromatische koolwaterstoffen uit minerale olie). De eerste groep zou leverschade kunnen veroorzaken en de tweede groep kanker. MOAH’s kunnen PAK’s bevatten (polycyclische aromatische koolwaterstoffen), die als kankerverwekkend bekend staan.
Waar zit allemaal minerale olie in?
Foodwatch liet onlangs 152 producten uit de supermarkt in Oostenrijk, België, Frankrijk, Duitsland en Nederland testen door twee onafhankelijke laboratoriums. Hierbij bleek één op de acht geteste voedingsproducten te zijn verontreinigd met giftige minerale oliën. De verontreinigingsniveaus bij dit onderzoek liepen uiteen van 0,63 tot wel 82 mg/kg. Een uit Nederland afkomstige Knorr groentebouillon bleek 36 mg/kg aan MOAH te bevatten. Maar ook de Quaker cruesli chocola voor kinderen bleek besmet met 1,4 mg/kg. Dit is het derde onderzoek van Foodwatch naar minerale oliën in ons voedsel. In vorige testen werd al MOAH aangetroffen in verschillende babymelkproducten van Nestlé, Danone en Novalac. Volgens Foodwatch zitten minerale oliën niet alleen in babyvoeding en bouillonblokjes, maar zijn ze ook regelmatig te vinden in chocoladepasta en broodspreads. Volgens een rapport van het RIVM zijn de grootste bronnen van minerale olie in onze voeding banket, suikergoed, pasta, ijs, desserts, maar ook kruiden en groenten.
Cosmetica
Minerale oliën komen ook veelvuldig voor in verzorgingsproducten voor de huid, maar ook in cosmetica. Handcrème en lippenbalsem bevatten in veel gevallen minerale oliën. Op cosmetica staat bij de ingrediënten nooit dat er MOSH of MOAH in zit, maar meestal is het te vinden onder benamingen als cera microcristallina, gehydrogeneerde microcrystalline wax, ceresin, mineral oil, ozokerite of paraffinum (liquidum). Minerale oliën zijn goedkoop, lang houdbaar en geven weinig allergische reacties. Een ideaal ingrediënt voor fabrikanten dus. Soms worden de producten met dit soort ingrediënten aangeprezen als ‘hydraterend’. Deze term is in feite misleidend, want ze brengen helemaal geen vocht in de huid; ze zorgen ervoor dat het van nature aanwezige vocht minder snel verdampt. Vaseline, in feite petrolatum, is een voorbeeld van een veelgebruikte minerale olie. Ook paraffine, dat de basis vormt voor de wel bekende kaarsjes genaamd waxinelichtjes, is een minerale olie.
Hoe komt minerale olie in ons voedsel?
Volgens Foodwatch kan ons voedsel verontreinigd raken door de machines en procedures tijdens de oogst. Deze machines bevatten vaak smeerolie. Ook stationair draaiende vrachtwagens of trekkers kunnen tijdens de productie minerale oliën afgeven aan ons voedsel. Het RIVM meldt dat ook kartonnen verpakkingen van voedsel, dus van rijst, hagelslag en ontbijtgranen, een bron van minerale oliën kunnen zijn. Deze verpakkingen worden vaak gemaakt van gerecycled materiaal en kunnen daardoor vervuild zijn. De minerale oliën kunnen dan afkomstig zijn van de inktresten of glansmiddelen op gerecycled papier en karton. Ook vlees en eieren kunnen ermee besmet zijn, doordat diervoeding soms minerale oliën bevat.
Zowel het RIVM als oudere studies melden ook dat sommige groenten en fruit worden voorzien van een ’prachtig’ glimmend laagje, dat bestaat uit minerale olie. Volgens onderzoekers gaat het vaak om citrusfruit, maar ook om pompoen, knolraap, zoete aardappel en aubergine. Ook cacao, rijst en noten kunnen minerale oliën bevatten als ze in vervuilde juten zakken zijn vervoerd. Sommige juten zakken worden met onzuivere oliën behandeld. Officieel is dit niet toegestaan volgens de Nederlandse wetgeving, maar toch worden er regelmatig residuen op dit soort producten gemeten. Granen worden soms ook behandeld met minerale oliën, zodat ze tijdens de opslag minder stof afgeven.
Moeten we ons zorgen maken?
Volgens de smeermiddelenindustrie overdrijft Foodwatch en is het een storm in een glas water. Toch zegt toxicoloog Chiel Jonker in De Consumentengids dat kanker kan ontstaan bij één mutatie in het DNA, en dat kan beginnen met één molecuul. Hij zegt dat het slim is om de aromatische minerale oliën zoveel mogelijk te vermijden.
Wat te doen?
De hoeveelheden minerale olie die via verpakkingen ons voedsel in lekken, lijken volgens voorlopige metingen laag. Een groter probleem vormt de minerale olie die tijdens het productieproces in ons voedsel komt. Wat dat betreft, is het verstandig om geraffineerd voedsel zoveel mogelijk links te laten liggen. Het is goed dat Foodwatch hier aandacht aan besteedt, want dit houdt de politiek en producenten scherp. Hoewel het niet onderzocht is, zou het kunnen dat er bij biologische producten minder risico is op besmetting. De regels zijn bij biologische producten een stuk strenger en het gebruik van synthetische stoffen is daar verboden.
Minerale olie in cosmetica
Vooral minerale oliën in cosmetica lijken een bedreiging voor onze gezondheid. Producten die gezuiverde paraffine bevatten zijn niet kankerverwekkend, maar veel producten zijn vaak niet gezuiverd; die vormen een risico. Vooral bij lippenbalsem kun je zo grote hoeveelheden minerale olie binnenkrijgen. Ook wanneer er meerdere soorten verzorgingsproducten worden gecombineerd loopt het risico op blootstelling aan te veel onzuivere minerale oliën op. Het beste kan daarom gekozen worden voor producten met natuurlijke oliën, zoals plantaardige glycerine, kokosolie, jojobaolie, arganolie, avocado-olie, olijfolie of shea-boter. Bijenwas is voor een lippenbalsem ook een prima vervanger van minerale oliën. Een andere optie is om te kiezen voor verzorgingsproducten op waterbasis. Het mooiste zou zijn als producenten voor natuurlijke drukinkt en plantaardige smeermiddelen zouden kiezen, dan is het risico op besmetting het kleinst. Waarschijnlijk zal dit nog wel even op zich laten wachten.’ Kijk voor meer info op ahealthylife.nl.
Meer lezen van Juglen op Holistik:
1. Health junkie Juglen Zwaan over hoe (on)gevaarlijk zout nu eigenlijk is
2. Dit is waarom stilzitten zo ongezond is voor kinderen
3. Goedkoop gezond eten: health junkie Juglen Zwaan deelt zijn 15 beste low-budget tips
4. Wetenschap bewijst: met deze voeding top 10 houd je jouw huid mooi op latere leeftijd
Weer terug in balans komen?
Download nu de gratis Mini Guide & ontvang Karlijn's persoonlijke tipsDownload gratis mini-guide
