In zijn grote werk Ethica schreef de Griekse filosoof Aristoteles al meer dan 2000 jaar geleden over het belang van gezonde relaties in een mensenleven. Een mens is niet gemaakt om alleen de wereld te bewandelen. Vriendschap is daarom iets dat elk mens zou moeten koesteren. Maar niet elke vriendschap berust op dezelfde pilaren. Dat hoeft ook niet. Juist door het onderscheid tussen verschillende vriendschappen te zien, kun je ze allemaal op een andere manier waarderen. Toch springt één soort vriendschap er voor Aristoteles uit…
Er zijn 3 vormen van vriendschap en déze is het meest vervullend
Waar Plato suggereerde dat vriendschappen ontstaan om een leegte op te vullen, zag Aristoteles het anders. Vriendschap rust op een welwillendheid (goodwill) die tussen de vrienden bestaat. Maar de reden die ten grondslag ligt aan die welwillendheid, verschilt volgens Aristoteles. Hierop baseerde hij 2000 jaar geleden zijn 3 typen vriendschap. En het bijzondere is dat ze nu nog altijd actueel zijn.
1. Vriendschap gebaseerd op nut
Ten eerste zijn er ‘nuttige’ vriendschappen. Jullie helpen elkaar als buren, collega’s, studiegenoten of vrienden met een andere gemeenschappelijke basis. Als die basis wegvalt, houdt vaak ook de vriendschap op. Er komt dan weer een andere voor in de plaats. In dit soort vriendschappen gaat het daarom meer om het persoonlijke voordeel dat je uit de relatie haalt, dan om wie je vriend(in) is. Bewust of onbewust, is dat persoonlijke voordeel ook voornamelijk wat je aan de relatie gebonden houdt. Hetzelfde geldt dan vaak voor de ander, waardoor de vriendschap in balans blijft. Het is niet zo dat je de ander geen fijn persoon vindt, hier ligt gewoon niet de essentie van de relatie. Dit type vriendschap is volgens Aristoteles imperfect, omdat het gebaseerd is op iets fragiels. Zo’n relatie kan makkelijk breken en doet dat vaak uiteindelijk ook. Aristoteles schrijft deze vriendschappen vooral toe aan ouderen, die volgens hem eerder geneigd zijn om een relatie op basis van ‘winst’ aan te gaan.
2. Vriendschap gebaseerd op plezier
Deze relatie draait eveneens niet om een authentieke verbinding tussen twee personen. Het gaat om het plezier dat je samen beleeft. Vaak zijn dit vrienden met wie je vooral één ding veel doet: sporten, uitgaan, naar de film of wandelen. Soms draaien deze contacten bijvoorbeeld om jullie gedeelde gevoel voor humor, maar vaak is er op z’n minst één gemeenschappelijke interesse die jullie bindt. Dit type vriendschap is, wederom, volgens Aristoteles imperfect. Hij associeert het vooral met jonge mensen, omdat zij vaker geleid worden door emoties en hun behoefte aan plezier. En dat is ook meteen een reden waarom ook deze vriendschappen vaak uiteindelijk weer ophouden. Je interesses veranderen. En vooral als je jong, bent wil je nog weleens compleet op iets uitgekeken raken (uitgaan, bijvoorbeeld). Zo zijn vriendschappen gebaseerd op plezier eigenlijk net zo fragiel als nuttige vriendschappen.
3. ‘Goede’ vriendschappen
Aristoteles beschouwde de bovenstaande twee soorten vriendschap niet als ‘slecht’. Hij vond dan ook dat ze niet helemaal vermeden moesten worden. Wél wilde hij benadrukken dat er veel meer is als het om vriendschap gaat. Dat brengt ons bij het volgende type. Deze ‘goede’ vriendschappen zijn volgens de bekende filosoof the real deal. Het is een pure verbinding tussen twee pure mensen. Omdat de relatie rust op de karakters van de vrienden, is de vriendschap veel stabieler dan de vorige twee types. Deze vrienden zijn niet alleen nuttig, niet alleen leuk, maar ook goed voor elkaar. Ze wensen de ander oprecht het beste en helpen elkaar de beste versie van zichzelf te worden. Zo’n relatie moet zich geleidelijk verdiepen, vaak kan ze alleen dan duurzaam zijn. Volgens Aristoteles duurt deze vriendschap voor zo lang de vrienden een goed mens zijn, en deugd is een permanente kwaliteit. Met andere woorden: dit zijn vrienden voor het leven.
Duurzame verbinding
Deze 3 categorieën liggen natuurlijk niet vast: je relatie met een vriend(in) kan veranderen. Of van een andere soort blijken te zijn dan je aanvankelijk dacht. Maar die duurzame verbinding tussen twee mensen die Aristoteles (terecht) zo op waarde schat, laat zich niet makkelijk uitwissen. Bovendien is ze zeldzaam en iets om te koesteren.
Kom thuis in je lichaam meditatiepakket
- 60 minuten geleide meditaties voor een liefdevolle relatie met je lijf
- Ingesproken door holistisch therapeut Suze Retera
- Inclusief 30 pagina dik dossier + mini podcast
