Tantedag: dit is waarom jouw rol als tante zo ontzettend waardevol is

Veel vrouwen zijn betrokken tantes. Ze doen leuke dingen met neefjes en nichtjes en als de kinderen opgroeien, wordt een tante vaak een vertrouwenspersoon bij wie ze met vragen en problemen terecht kunnen. In de Verenigde Staten is 26 juli nationale Aunt and Uncle day. Volgens Lisette Schuitemaker – auteur van het boek Gelukkig zonder kinderen – verdienen ook Nederlandse tantes (en ooms!) een eigen dag. Hoogste tijd om hun onderbelichte rol in de spotlight te zetten!

Tantedag: dit is waarom jouw rol als tante zo waardevol is

Volgende week word ik 44. Een feestelijk moment, dat zeker. Maar ergens toch ook wel een beetje verdrietig. Want de kans dat ik ooit nog een kind op de wereld zal zetten wordt kleiner en kleiner. En hoewel dat mijn eigen keuze is (en dus geen medische oorzaak heeft) voelt het alsof ik definitief afscheid moet nemen van iets dat 80% van alle vrouwen wel overkomt: moeder worden. Maar tante ben ik wél en dat is een rol die ik met liefde vervul. Voor mijn twee nichtjes en neefje ga ik door het vuur. Net als duizenden andere tantes en ooms. Precies om die reden is het volgens Lisette Schuitemaker hoogste tijd dat Nederland een eigen feestdag krijgt voor tantes en ooms.

Extra volwassene

Lisette: ‘Elk kind zou een extra volwassene in z’n leven moeten hebben… Toen een van de vrouwen die ik voor mijn boek Gelukkig zonder kinderen interviewde dat zei, wist ik meteen dat ze de spijker op de kop sloeg. Vooral mensen die zelf geen kinderen hebben, spelen vaak een belangrijke rol in het leven van hun neefjes en nichtjes. Ze zoeken dat contact bewust op en hebben vaak ruimte voor nog wel meer kinderen.’

Welke kinderen heb jij in je leven?

Lisette: ‘Een Zwitserse vrouw die zonder aanwijsbare medische reden niet in verwachting raakte, ontdekte dat wanneer er één deur dichtvalt, er nog talloze open staan. ‘Mijn man en ik hebben het concept van wat we familie noemen uitgebreid. Behalve met onze eigen nichtjes en neefjes houden we contact met vier andere kinderen. We hebben elkaar beloofd dat we er echt voor ze zullen zijn. Het leven zit vol mogelijkheden. Je hoeft er alleen maar in te stappen.’ De vrouw die de hierboven geciteerde opmerking maakte, correspondeert in handgeschreven brieven met haar neefje die in het buitenland woont. Ook heeft ze vanuit de tijd dat ze lesgaf vriendschap gesloten met vijf jonge vrouwen die hun levensvragen graag bij haar en haar man op tafel leggen. Ik herken in haar beschrijving wat mijn eigen nichtje zei: ‘Jij bent als een extra ouder met wie ik wel kan praten, maar die me niet vertelt wat ik moet doen. Zolang als ik me kan herinneren, heb jij ons altijd serieus genomen.’

Thuiskomen in je eigen lichaam?

Download nu de gratis Mini Guide en ontvang tips van Karlijn, Evelyn & een team van experts. Download gratis mini-guide

Ineens sta je op een zijspoor

Lisette: ‘De rol van tante kan ook pijnlijk zijn, zoals een beeldend kunstenaar die zelf geen kinderen heeft onlangs ervaarde. Toen haar zus op late leeftijd alsnog een baby kreeg, was zij volkomen overdonderd door de reactie van haar ouders als pasgeboren grootouders. Al hun aandacht ging ineens uit naar het jonge gezin. Haar eigen status binnen de familie kelderde. Haar zus nam niet alleen de rol van trotse moeder in, maar liet merken dat ze zich ook belangrijker voelde dan zij die immers geen kinderen had. Ze had deze ontwikkeling niet voorzien en ze staat daar niet alleen in. Het kan een behoorlijk eenzame tijd zijn als je zus(sen) of broer(s) en ook je vrienden kinderen krijgen. Van de ene dag op de ander dag valt de focus van velen op het gezin. Van jou vraagt dat om meebewegen en kijken hoe je je nieuwe positie in gaat vullen.’

Kinderloze tantes hebben meer tijd

Lisette: ‘Sommigen van ons springen in als het gezin ze nodig heeft. Zo was een vrouw maandenlang een derde ouder binnen het gezin van haar broer toen die een ongeneeslijk ziek kindje kreeg. Met z’n drieën deden ze wat ze konden om de pijn voor de baby te verzachten en voor de andere twee kindjes te zorgen. Een andere vrouw meldde zich meteen als co-ouder aan toen haar oudere zusje een gehandicapt kind kreeg. Al ruim vijftien jaar brengt haar neef twee nachten per week bij haar door waardoor zij haar zusje ontlast. Een andere vrouw nam het kind van haar veel jongere zusje in huis en heeft hem inmiddels geadopteerd. ‘Ik heb geen moederlijk bot in mijn lijf,’ zegt ze, ‘maar je kunt niet altijd kiezen wat het leven je in de schoot werpt.’

Wetenschappelijk onderzoek naar rol van tantes

Lisette: ‘Een van de weinigen die wetenschappelijk onderzoek heeft gedaan naar de rol van tantes en ooms is Robert Milardo. Zelf groeide hij op in zo’n typisch Italiaans Amerikaans gezin met tantes en ooms in dezelfde buurt en iedereen die voortdurend bij elkaar over de vloer komt en zich overal mee bemoeit. Je moet er misschien niet aan denken, maar hij koesterde de dag dat zijn oom hem uit de heg plukte toen hij op zijn eerste fietstochtje was gevallen. Of de keren dat hij op hoge poten bij zijn tante aankwam met klachten over zijn ouders. Zij luisterde, erkende zijn gezichtspunt en verzekerde hem dat zijn ouders toch prima mensen waren. Gerustgesteld peddelde hij dan weer naar huis. Vanuit die dierbare herinneringen zette hij een onderzoek op naar de relaties tussen generaties. Zijn bevindingen waren dat ooms en tantes op vrijwel elk terrein van het persoonlijke en relationele bestaan als directe mentors fungeren voor hun neefjes en nichtjes. Hij ontdekte ook dat zulk mentorschap geen eenrichtingsverkeer is. De jongste generatie treedt net zo goed als zodanig op voor de oudere als andersom.’

Helpers van de ouders

Lisette: ‘Sommige tantes en ooms die hij interviewde zagen zichzelf als helpers van de ouders, als een derde partij met een neutralere blik of als surrogaatouder. De helft van hen had zelf geen kinderen. Met beide handen grepen ze de gelegenheid aan om tijd door te brengen met kinderen voor wie ze een rol konden spelen in de opvoeding. Tantes zonder kinderen lieten mij ook weten hoeveel plezier ze aan hun rol ontlenen. Ze hebben het over vriendschap met de kinderen of jonge volwassenen die ze al hun hele leven kennen. Ze zitten met de thee klaar als het leven besproken moet worden en vragen om advies bij het wisselen van provider. Naarmate de kinderen opgroeien, wordt de relatie gelijkwaardiger.’

Doen wij ook aan tantedag?

Lisette: ‘In Nederland vieren we in mei Moederdag en in juni Vaderdag. Kinderdag is het elke dag kreeg ik al van mijn ouders te horen. Maar ik weet zeker dat tantes en ooms het ook leuk zouden vinden als er op een vaste dag in het jaar stil werd gestaan bij de rol die zij vervullen.

Kijk voor meer info op lisetteschuitemaker.nl. Het boek Gelukkig zonder Kinderen van Lisette (€20) bestel je via Bol.com. 

Meer lezen van Lisette? Ze schreef deze 2 blogs voor Holistik:

– Gelukkig zijn zonder kinderen: dit zijn de levensfasen waar je dan doorheen gaat
– (On)gewenst kinderloos: zo ga je daarmee om op Moederdag