Je huis is net zo persoonlijk als je lichaam. Het is eigenlijk een tweede levensschil om jouw ziel. Opruimen in je huis betekent dat je ook iets opruimt in je leven. Hoe je transitioneel opruimt en levensveranderende magie toelaat in je leven weet Huisluisteraar Joris van de Weerd. In dit artikel geeft hij een waardevolle verdieping op de inzichten van de Japanse opruimguru Marie Kondo en deelt hij 5 praktische tips.
Marie Kondo & de levensveranderde magie van je huis opruimen
Joris: minstens drie vriendinnen zijn al om. Opruimen #konmarie. Want dankzij de populaire Netflix serie Tidying up with Marie Kondo en het al even populaire boek ‘Opgeruimd!‘ (ook verkrijgbaar als luisterboek & ebook) zijn wereldwijd miljoenen mensen aan het opruimen geslagen. En de grote lenteschoonmaak van iedereen die nog volgt zal dit jaar een stuk makkelijker worden. Maar ook een stuk uitdagender. Want wie de serie goed bekijkt weet dat opruimen in je huis ook betekent dat je iets opruimt in je leven. En soms kan dat behoorlijk confronterend zijn.
Marie Kondo opruimen: wat opruimen écht met je doet
Met de losbarstende lente wordt een broodnodige motivatie voor een pittige opruimsessie automatisch door de natuur aangewakkerd. Kriebels. En ook de Netflix-serie laat goed zien dat opruimen in de basis vaak een vrij natuurlijke motivator heeft: twee mensen gaan samenwonen, er is een baby op komst, iemand is overleden, een familie moet kleiner gaan wonen, etc. Met andere woorden: het verleden moet plaatsmaken voor het heden en de toekomst.
Waardevol clutter
Maar wát ruim je nou precies op? We hebben het hier niet over het legen van de prullenbak en het ophangen van wat rondslingerende jassen. Dit gaat over een transitioneel soort van opruimen. Waarbij systematisch een andere manier van wonen en leven wordt gecreëerd. Marie Kondo heeft het in de serie vaak over ‘clutter’. Vrij vertaald zou dat ‘rommel’ of ’troep’ zijn. Maar hier schiet de Nederlandse taal een klein beetje tekort. Omdat deze vertalingen ook kunnen betekenen dat de spullen van weinig waarde zijn. Terwijl ‘clutter’ alleen iets zegt over de manier waarop de spullen ongeordend zijn. Dit onderscheid is essentieel bij een bewuste manier van opruimen.
Gevoelige snaren
Het eerste dat Marie Kondo dan ook doet is op zoek te gaan naar de persoonlijke waarde van elk afzonderlijke object. Meteen wordt duidelijk dat de gezinsleden ineens heel individueel reageren. Binnen een gezin, of in een relatie zie je dat iedereen z’n eigen spullen heeft. Maar vooral ook z’n eigen gevoelige snaren. Opruimen is dus heel persoonlijk. En met een beetje doorvragen krijg je tijdens het opruimen toegang tot nuttige, maar dieperliggende informatie. Want door het opruimen komt de persoonlijke bagage die zo mooi verborgen lag in de ‘clutter’ ineens letterlijk naar boven.
Marie Kondo methode
Marie hanteert een duidelijke methode. Vol tips & tricks. De belangrijkste daarbij is haar #sparkjoy. Maar opruimen gaat duidelijk niet alleen over het aanwakkeren van ‘joy’. Zelf had ik een stapel prachtige boeken in huis van een overleden vriend die illustrator was. Allemaal met opschrift, en op bijzondere momenten door hem aan mij cadeau gedaan. Dus ja in eerste instantie ‘joy’ als ik de boeken opsloeg, want het was een dierbare vriend die prachtige dingen maakte. Maar toch heb ik ze allemaal weggedaan. Want ik kwam er achter dat elke keer als die boeken onbewust in m’n blikveld kwamen er iets in mij getriggerd werd over het moment dat hij zelfmoord pleegde. Bewust opruimen kan nogal wat bij je losmaken. Andersom geldt het ook: het losmaken van bewustzijn kan nogal leiden tot opruimwoede! Voel maar eens voor jezelf dat wanneer je nieuwe inzichten hebt over je leven je automatisch dingen in huis wilt veranderen. Je kunt de klok er op gelijk zetten. Marie Kondo is in alle gevallen fantastisch voor alle tips bij het opruimen. En haar Netflix-serie is inspirerend. Praktisch, liefdevol, efficiënt, verrassend. Maar juist omdat opruimen veel meer is dan ruimte vrijmaken in je huis wil ik daarbij graag 5 verdiepingstips geven om jouw persoonlijke lenteschoonmaak écht voor jou persoonlijk te laten werken.
Marie Kondo stappenplan
- “Hallo, huis”
Marie begint altijd met een klein ritueeltje waarin ze zich voorstelt aan het huis. Hiermee, en doordat ze ‘haar zegen’ vraagt aan het huis, maakt ze letterlijk contact met de fundering van de gezinssituatie. Naar mijn idee gaat dit dan ook veel verder dan het uiten van respect. Het lijkt erop dat ze ‘het veld opent’ waar het opruimen over gaat. Ze verbindt zichzelf met de omgeving, waardoor de barrières tussen haar en de omgeving wegvallen. Deze barrières zijn bij bewoners automatisch al weg. Maar het is goed om een ‘samenwerking’ met je huis aan te gaan, en toch ook zo’n ritueel te doen voordat je gaat opruimen. Zo zal je open komen te staan voor meer dingen die je kunt zien in huis, maar vooral ook voor wat níet te zien is, maar wel te voelen!
Wanneer ik als consultant aan het werk ben doe ik zo’n momentje altijd in mezelf, en zo onopvallend mogelijk. Misschien omdat ik mijn cliënten niet wil vervreemden. Maar eigenlijk ben ik nu wel geïnspireerd om het ook openlijk en gezamenlijk met mijn cliënten te gaan doen.
- Optimalisme
“Oh nee, dat is niets voor mij die Marie Kondo! Zij zegt toch dat je zo’n heel kaal en leeg Japans huis moet hebben?” Nee, dat zegt ze niet. Maar veel mensen denken dat opruimen #konmarie gaat over het aannemen van een minimalistische levensstijl. En dus dat je alles weg moet doen. Dat is een misverstand. Als je kijkt naar het woord op-ruimen, dan betekent het letterlijk ‘de voorwaarde creëren dat het ruimte biedt’. En (persoonlijke) ruimte is een zeer rekbaar – en inderdaad ‘persoonlijk’ – begrip.
Ik heb cliënten die ontzettend veel spullen hebben, en ik juich toe dat ze al die spullen houden. Maar er zijn ook situaties waarin mensen het meest gelukkig worden van een bijna geheel leeg huis. Ik pleit niet voor minimalisme, maar voor optimalisme. Optimaal voor jou, dat is de kunst! Probeer voor jezelf precies die balans te vinden in het aantal spullen dat voor jou werkt. En leg daarbij aan jezelf uit waarom dat zo is! Wat doet het (niet) hebben van die spullen met je?
- Afscheiden en loslaten
Dit is een lastige. Vaak worden deze twee door elkaar gebruikt. Alsof op het moment dat je weet dat je iets niet meer wilt hebben daar ook alles mee beslist is. Helaas is dat vaak niet het geval. Een voorbeeld: er was een cliënt in Amsterdam met een extreem ‘overladen’ huis (om het netjes te zeggen). Toen we aan de slag gingen wist hij precies te zeggen wat ‘ie niet meer wilde hebben. Echt geen enkel probleem. Dit niet, dat niet, dit wel; het ging als een speer! Maar toen hij al die spullen naar buiten moest brengen brak het angstzweet (en erger) bij ‘m uit. En dus sleepte hij vuilniszakken vol afgedankte zaken weer terug naar binnen, om er toch weer item voor item nogmaals doorheen te gaan.
Scheiden en loslaten gaan over twee compleet verschillende dingen. Afscheiden gaat over de controle die je hebt bij het beslissen over wat is geweest. En loslaten gaat over de overgave aan wat gaat komen. Het eerste is heel actief, het tweede is extreem passief. Niet iedereen is even goed in beide zaken. Probeer voor jezelf te achterhalen waar jouw sterke en zwakke punten zitten.
- Thank you, stuff
Marie nodigt haar cliënten uit om bij elk voorwerp waar je afscheid van neemt even stil te staan met een eervol bedankje. De eerste keren wordt er wat lacherig op gereageerd, maar uiteindelijk zie je iedereen in de serie er positief op reageren. Want wat betekent het nou echt?
Met dankbaarheid geef je expressie aan het voordeel dat je (van een voorwerp) hebt ontvangen. Daar zit een bepaalde mate van afstand in tussen jou en het voorwerp of de persoon die je dankbaar bent. Bij een gele blouse die je nooit hebt gedragen voelt zo’n “Thank you” dus misschien een beetje raar. Maar misschien heeft deze blouse je het inzicht gekregen dat geel je echt niet goed staat, of dat je te vatbaar bent voor opdringerige verkopers. Dus je kunt altijd wel iets vinden om te zeggen: dankjewel-dure-blouse-die-ik-nooit-gedragen-heb.
Maar je kunt ook kijken naar een nuttige tegenhanger van dankbaarheid, en dat is ‘waardering’. Hierin schuilt juist veel meer verbinding met het voorwerp. Waardering gaat namelijk letterlijk over de waarde die jij toevoegt aan iets. Daarin zit geen afstand, maar juist eenheid. “Ik waardeer jou,” betekent dan ook dat je jouw waarde projecteert op, of toevoegt aan iemand. Voor spullen in huis die je jaren lang met liefde hebt gebruikt is het uiten van waardering misschien dus minstens zo belangrijk. Zo sta je ook eventjes stil bij jouw persoonlijke eigen invloed op de waardeontwikkeling van spullen! Jullie hebben samen een goede tijd gehad, waarbij jouw bijdrage ook in dit afscheid wordt meegenomen. Het verschil tussen dankbaarheid en waardering op je eigenwaarde zal je verbazen!
- Wat woont waar?
Nu je precies weet hoeveel, en welke spullen je in huis wilt kun je kijken welke plek alles krijgt. Marie Kondo heeft daar duidelijke regels voor. Ik raad aan ze allemaal te volgen. Zo laat ze duidelijk zien dat elke categorie een eigen in-house-house heeft. Spullen wonen ook, zeg maar. Maar voordat je haar tips klakkeloos overneemt, sta even stil bij je gevoel. Waarom stonden spullen op de plek waar ze niet hoorden? En wat deed dat met je? Wat doet de nieuwe plek met je? Voel je verschil? Kun je het benoemen? En als het helemaal niets doet, wat zegt dát dan? In je huis heeft alles informatie. Luister je hier naar, dan helpt dat je bij wat het leven je te zeggen heeft.
Hoe belangrijk het kan zijn om goed naar de informatie in je huis te luisteren illustreert dit praktijkvoorbeeld:
Een cliënt van middelbare leeftijd was al een tijdje verhuisd naar een nieuw huis. En hoewel alle dozen al lang waren uitgepakt voelde ze dat ze niet ‘over’ was. Op het eerste gezicht leek het een prima huis: nieuw, comfortabel, mooie meubelen. Goed ingericht, met smaak en stijl. Opgeruimd en netjes. En toch klopte er iets niet. Inzoomend zag je dat veel spullen niet ‘geland’ waren en niet op hun eigenlijke plek stonden. Meubels hadden bij nader inzien wat vreemde posities, kastjes waren onlogisch ingedeeld, de structuur van het huis had veel opmerkelijkheden, en bleek ook na de definitieve bouwtekeningen nog te zijn veranderd. Bovendien liepen de dagelijkse rituele bewegingen van de bewoners niet soepel, waren sommige kasten helemaal leeg, en anderen puilden juist uit. De bergruimten stonden vol met goed bruikbare spullen (vaak zelfs nog in de verpakking!), etc. etc. etc. Uiteindelijk bleek dat er in dat op het eerste gezicht prachtige en goed ingerichte huis echt heel veel gaande was.
Je zou dat allemaal prima recht kunnen trekken, maar er was een reden dat zij en haar gezin op deze manier in dit huis waren gaan wonen. In een diepgaand tafelgesprek werd al snel duidelijk dat veel aspecten van haar leven en dat van haar gezinsleden behoorlijk richtingloos leken. Alsof ze allemaal in een overgangsperiode waren. Zowel op het gebied van leef fase, als met werk, met gezondheid en zo nog een aantal zaken die ik om privacy redenen niet zal noemen.
Maar elk levensaspect van de bewoners had een eigen manier waarop het zich zichtbaar maakte in huis. Als je in zo’n huis alles een ‘juiste’ plek gaat geven, zonder dat de bewoners weten wat de achterliggende dynamiek is dan kunnen er twee dingen gebeuren. Óf alles is binnen een maand weer in de oude staat hervallen. Óf het triggert bij de bewoners zo veel onrust dat de problemen alleen maar erger worden. En dat de overgang veel minder soepel gaat dan dat zou kunnen!
WAT ZEGT JE HUIS?
Bewustzijn bij het opruimen is iets dat in de serie Tidying up with Marie Kondo vaak heel helder wordt aangestipt. Tegelijkertijd zie je ook dat er veel meer speelt dan je in zo’n aflevering kunt laten zien. Dat is logisch. Als je de boeken van Marie Kondo leest dan zal je ongetwijfeld geïnspireerd raken om je huis eens flink onder handen te nemen. Wanneer je dat doet, houd er dan rekening mee dat je automatisch ook (vaak onbewuste) delen van je leven onder handen neemt! Het helpt je om deze twee processen elkaar te laten versterken. Zo kun je de inzichten bij jouw persoonlijke ontwikkeling inzetten om een heerlijk opgeruimd huis te krijgen, maar ook je huis inzetten om je eigen ontwikkeling eens een behoorlijke schoonmaakbeurt te geven en je levensenergie te laten stromen!
