Het is een misverstand te denken dat alle HSP’s rustige en introverte mensen zijn. Er zijn verschillende typen hoogsensitive personen: de introverte HSP, extraverte HSP en de High Sensation Seeking (HSS). Life coach Annet de Zwart is gespecialiseerd in het werken met hoogsensitieve personen en geeft opheldering over de verschillende typen HSP.
Hoogsensitief: in welk van de 3 typen HSP’s herken jij jezelf?
Laten we voordat we inzoomen op de 3 verschillende typen HSP’s eerst kijken naar de overeenkomsten tussen hooggevoelige mensen. De basis van hooggevoeligheid wordt samengevat in het acroniem ‘DOES’. Deze term is bedacht door de Amerikaanse psychologe Elaine Aron, zij heeft hooggevoeligheid een naam gegeven en er veel onderzoek naar gedaan. De D staat voor Diepte van verwerking, de O staat voor Overprikkelbaarheid, de E staat voor Emotionele intensiteit en de S verwijst naar Sensorische gevoeligheid. Dit zijn 4 basiskenmerken die een hooggevoelig persoon altijd in meer of mindere mate ervaart.
Diepte van verwerking
Annet: ‘De diepte van verwerking betekent dat HSP mensen een intensere waarneming hebben van allerlei nuances en details beleven uit hun omgeving. Praktisch gezien betekent dit dat iemand over letterlijk alles nadenkt, allerlei bijzaken en mogelijke gevolgen overweegt en dit allerlei gedachten, gevoelens, indrukken, lichamelijke sensaties en herinneringen kan oproepen. Door deze diepte van verwerking is het een logisch gevolg dat je eerder overprikkeling ervaart. Al die indrukken, gevoelens en gedachten kosten meer tijd om te verwerken en de emoties die dit oproept zijn vaak intens (emotionele intensiteit) waardoor er meer stress ontstaat, zeker als er te weinig ontspanning tegenover staat.
Sensorische gevoeligheid
Sensorische gevoeligheid zie je terug in gevoelig zijn voor bijvoorbeeld licht, geluiden, smaken en wat alle andere zintuigen kunnen oproepen. Dus bijvoorbeeld last hebben van labels in kleren, gevoeliger zijn voor medicijnen, alcohol of cafeïne.
70% hoogsensitieve mensen is introvert
Ongeveer 70% van alle HSP’s is introvert. Dat betekent dat ze hun tijd graag rustig doorbrengen, liever niet op een zaterdagmiddag de stad ingaan en drukke festivals en mensenmassa’s vermijden. Ze vinden het simpelweg niet fijn om in grote groepen mensen te vertoeven. Echter, zo’n 30% van alle HSP’s is extravert. Deze HSP’s houden van gezelschap, hebben een actief sociaal leven, zijn snel verveeld en hebben een grote behoefte aan meer prikkels. Het probleem waar deze mensen tegen aanlopen is dat ze aan de ene kant graag in het gezelschap zijn en zeer open zijn. Anderzijds ervaren ze tegelijkertijd door hun diepte van verwerking snel een overprikkeling waardoor ze sneller moe worden en rust nodig hebben. De balans is daarom voor een extraverte HSP moeilijker om te vinden omdat er altijd een innerlijke strijd is tussen rust nemen en een grote hoeveelheid prikkels willen ervaren. Vaak is het zo dat de jonge extraverte HSP graag naar festivals en muziekconcerten gaat en zich daar helemaal uit kan leven. Ook zullen ze vaker een volle agenda hebben met afspraken omdat ze graag in gezelschap zijn. Ze zullen liever samen iets doen dan alleen. Daarna zullen ze echter, net als de introverte HSP, vermoeid en overprikkeld zijn en tijd nodig hebben om alles te verwerken doordat ze het leven zo intens beleven.
Introvert gedrag vanuit opvoeding
Soms is het lastig voor een HSP om dit patroon te herkennen. Maar weet je eenmaal van jezelf dat je HSP én extravert bent dan is het makkelijker om een balans te vinden. Ben je een langere tijd overprikkeld, dan trekt een HSP zich terug of raakt zelfs overspannen en zal meer introvert gedrag vertonen. Ook als een extraverte HSP in een negatieve omgeving werkt of leeft kan hij/zij gereserveerder worden en meer teruggetrokken zijn waardoor deze persoon eerder introvert overkomt. Ook kan introvert gedrag vanuit de opvoeding ontstaan omdat het kind zich niet begrepen voelt en zich zo steeds meer terugtrekt.
De ‘juiste’ mensen
Het grote verschil tussen een extraverte persoon die niet HSP is en een extraverte HSP? Dat de HSP niet in élk gezelschap floreert. Zij zullen ook liever niet op een zaterdagmiddag gaan shoppen, maar eerder naar een festival gaan wat hen persoonlijk aanspreekt. Het soort gezelschap is hier de sleutel; van de ‘juiste’ mensen krijgt de extraverte HSP energie, dit in tegenstelling tot de introverte HSP die in elk groot gezelschap vermoeid raakt. Als de extraverte HSP te veel thuis zit – en dus te veel rust krijgt – zullen ze rusteloos worden of zelfs ongemotiveerd en depressief. Het kan daarom zinvol zijn om te weten wat jouw voorkeur heeft, omdat er anders al gauw problemen ontstaan doordat je bepaald gedrag onderdrukt of niet erkend.
High Sensation Seeking & hoogsensitiviteit
Daarnaast is er nog een kenmerk dat veel invloed heeft op iemands hooggevoeligheid. Zo blijkt ongeveer 10% van alle HSP’s ‘High Sensation Seeking’. Iemand die HSS is wil graag nieuwe dingen beleven en is altijd op zoek naar nieuwe uitdagingen en ervaringen. Het betekent niet gelijk dat je de hele dag wil bungee jumpen of parachute springen, maar wel spannende en nieuwe dingen wil beleven. Zo zullen ze een film niet voor een tweede keer bekijken, een boek nog een keer lezen of twee keer naar dezelfde plek op vakantie gaan. De HSS vind dagelijkse sleur niet fijn en wil het liefst elke dag verandering. De hooggevoelige High Sensation Seeker doorgrond wel de risico’s beter van de spannende activiteiten dan een niet hooggevoelig persoon voordat ze zich er in storten. De diepte van verwerking zorgt ervoor dat alles van te voren uitermate goed wordt voorbereid zodat eventuele risico’s beperkt blijven.
HSS en introvert of extravert zijn
Het maakt bij een HSS persoon en de uitwerking daarvan in iemands karakter zeker uit of je introvert of extravert bent. Het kan namelijk allebei. De extraverte HSS zal zich sneller ergens vol overgave instorten, terwijl de introverte HSS toch iets rustigere activiteiten uitzoekt die goed alleen of met z’n tweeën te doen zijn (bergbeklimmen bijvoorbeeld). Zo kunnen er dus verschillende invloeden zijn op jouw hooggevoeligheid waardoor de uitwerking bij iedereen anders is. Het kan zinvol zijn om van beide kenmerken te weten wat jouw voorkeur heeft. Gelukkig zijn er online veel testen te vinden. Hoe meer je weet wat jouw natuurlijke voorkeur is, hoe beter je een leven kunt creëren dat bij jou past. Het tegenovergestelde is een leven dat minder bij je past waarin je jezelf onderdrukt en vroeg of laat problemen ervaart. Of je introvert of extrovert bent kun je ontdekken door bijvoorbeeld een Myers Briggs persoonlijkheidstest te doen en voor HSS heeft Elaine Aron een test op haar website staan‘.
Kom thuis in je lichaam meditatiepakket
- 60 minuten geleide meditaties voor een liefdevolle relatie met je lijf
- Ingesproken door holistisch therapeut Suze Retera
- Inclusief 30 pagina dik dossier + mini podcast
