Eén op de vijf werknemers heeft last van burn-outklachten. Dat zijn 1,6 miljoen mensen. In 2021 hadden nog 1,3 miljoen werknemers hiermee te maken. Ook het aantal jongeren dat met een burn-out te maken heeft is nog nooit zo hoog geweest. Het is dus een serieus probleem binnen onze westerse samenleving. De hoogste tijd voor extra aandacht voor mentale gezondheid. Wij vroegen Marjolein Burgers, burn-out en rouwexpert, hoe je de connectie met je lichaam herstelt. Wil je meer weten over deze razend belangrijke connectie? Houd zondagavond 1 september dan vrij. Op die dag geeft Marjolein een live webinar en krijg je antwoord op de vraag hoe een burn-out ontstaat én wat de sleutel is tot herstel.
Burn-out: welke verbinding is verbroken en wat zijn de symptomen?
Stress hoort bij het leven. Hoe graag we misschien ook verlangen naar een stressvrij leven, stress is een natuurlijke menselijke reactie die noodzakelijk is. We hebben zelfs stress, in kleine hoeveelheden, nodig, want dan kunnen we presteren. Denk bijvoorbeeld aan het behalen van een deadline. Maar als de stress blijft en je lichaam dit niet kwijt kan, niet kan ontladen als het ware, dan raken we in de problemen. Je lichaam blijft dan continu in de actiestand en komt niet aan herstel toe. Marjolein vergelijkt het in haar praktijk vaak met een energiepeil om het visueel te maken. Je zit in het rood en daarvoor verbleef je al lange tijd in het oranje.
Alarmbellen
Waar je eerst nog door kon gaan op je sterke persoonlijkheid en wilskracht, door bijvoorbeeld nogmaals actief gaan sporten om je hoofd leeg te maken en die sterke kop koffie te drinken, lukt dat je nu niet meer. Je trekt je steeds meer terug uit sociale activiteiten, hebt last van vage lichamelijke klachten die maar niet overgaan en kunt maar moeilijk taken uitvoeren die eerder moeiteloos gingen. Zolang inspanning en ontspanning elkaar afwisselen, en dus in balans blijven, is dit helemaal oké. Zodra je merkt dat je weerstand krijgt om naar rust en herstel te gaan en dit dus ook niet meer voor elkaar krijgt, dan is het nodig dat er alarmbellen bij je gaan rinkelen.
Stress en je autonome zenuwstelsel
Stress heeft een groot effect op het autonome zenuwstelsel. Wanneer iets in onze omgeving aangeeft dat we actie moeten ondernemen, triggert die stressreactie lichaamsfuncties, zoals: verhoogde hartslag en ademhaling (om je tot actie aan te zetten) en vertraagde spijsvertering. Wanneer de dreiging of het gevaar voorbij is krijgen we een signaal om te rusten en te herstellen. Oftewel, dit zijn de functies van het autonome zenuwstelsel. Het autonome zenuwstelsel is verdeeld in twee delen: het sympathische zenuwstelsel en het parasympathische zenuwstelsel.
- Sympathisch Zenuwstelsel: Dit deel bereidt het lichaam voor op een vecht, vlucht of bevries reactie bij stressvolle situaties.
- Parasympathisch Zenuwstelsel: Dit bevordert de rust en herstel respons. Het helpt het lichaam te ontspannen en te herstellen.
Beide signalen zijn essentieel voor ons dagelijks leven. Soms moeten we alert zijn en handelen en soms is het nodig om te relaxen en ontspannen. Het lichaam is dan in balans. Het kan zijn balans kwijt raken en overbelast raken wanneer er langdurige spanning, stress of een traumatische ervaring is. Er ontstaat dan een disbalans. Het sympathische zenuwstelsel wordt dan overactief en het parasympathische zenuwstelsel kan dit niet voldoende tegenhouden. Kortom, we blijven in een actieve stand en zijn de connectie met ons lichaam kwijt.
Eerste symptomen van een burn-out
Als je constant over je (fysieke, mentale en emotionele) grenzen gaat en niet meer goed weet hoe je in de ruststand kan komen, ligt een burn-out of overspanning op de loer. Een burn-out ontstaat niet onmiddellijk. Het is een geleidelijk proces dat zich opbouwt. De symptomen van een burn-out kunnen verschillen van persoon tot persoon, maar er zijn enkele veel voorkomende tekenen. De eerste symptomen van een burn-out kunnen subtiel en geleidelijk aan zijn, maar hoe langer ze onopgemerkt blijven, hoe erger ze kunnen worden.
Combinatie van factoren
Een burn-out is vrijwel altijd een combinatie van factoren. Zoals een overmatige belasting op het werk én grote veranderingen privé (bijvoorbeeld door een verhuizing of relatiebreuk) of ingrijpende gebeurtenissen (zoals ziekte en rouw) en persoonlijkheidskenmerken zoals bijvoorbeeld perfectionisme, laag zelfbeeld of controledrang. Het is de combinatie van meerdere factoren die uiteindelijk kan leiden tot een burn-out. Dat kan voelen als iets overweldigends, overwerkt en emotioneel uitgeput.
Lichamelijke en geestelijke uitputting
Vrijwel iedereen die te maken krijgt met een burn-out denkt: Dit overkomt mij toch niet?! Daarnaast is er een gevoel van zowel lichamelijke als geestelijke uitputting en heb je moeite om werk of andere taken af te maken. Vaak gaat dit samen met slaapproblemen en het vinden van balans tussen werk-en privé en dus inspanning en ontspanning. Ook zijn er vaak deze symptomen:
- Fysiek: Voortdurende vermoeidheid, slaapproblemen, verzwakt immuunsysteem waardoor je vatbaarder bent voor ziektes, hoofdpijn en spierpijn. Bijvoorbeeld een blessure of griep die niet overgaat.
- Emotioneel: snel geïrriteerd zijn of prikkelbaar, veel piekeren, moeite met ontspannen.
- Mentaal: verminderde concentratie en geheugen, besluiteloosheid, gevoel van controleverlies, moeite hebben met prikkels en drukte.
Heb jij last van meerdere klachten, zet dan een eerste stap en ga met jezelf aan de slag. Zoek hulp van een professional en bespreek dit met je huisarts en/of psycholoog. Het herstel van een burn-out heeft tijd nodig en vraagt vaak om een holistische benadering waarbij zowel het fysieke-, mentale als het emotionele deel aan bod komen.
Burn-out webinar met Marjolein Burgers – 1 september 2024
Een belangrijke sleutel bij het voorkomen en herstellen van een burn-out is je ademhaling. Je ademhaling speelt een hoofdrol in de balans tussen de actie- en herstelstand en kan je gemakkelijk terug in het hier en nu en in de ontspanning brengen. Hier is ook steeds meer wetenschappelijk bewijs voor. Tijdens een live webinar op zondag 1 september laat Marjolein je ervaren wat de kracht van ademhaling is. Zij deelt hier haar kennis en neemt je direct mee in ontspannende oefeningen. Hierdoor krijg jij de kans om jouw eerste stap te zetten en bewust de weg naar een verbinding tussen hoofd, hart en ziel te kiezen. Het webinar begint om 19.00 en duurt tot 20.30 uur. Een kaartje (€17,95) bestel je via deze link. Na afloop ontvang je een terugkijk-link. Dus mocht je er toch niet bij kunnen zijn op de avond zelf, kijk je het webinar terug op een moment dat het jou uitkomt.
Programma Soulwork Embodiment
Mocht jij direct toe zijn aan een ‘deep dive’ in het voelen. Marjolein ontwikkelde daarvoor het programma SoulWork Embodiment, een innerlijke reis van 4 maanden, waarbij zij vrouwen begeleidt om in een veilige omgeving, met de kracht van een groep om je heen, in liefdevolle aandacht, jezelf te ontwikkelen en weer dichter bij je kern te komen. Marjolein maakt hierin gebruik van verschillende werkvormen zoals ademtherapie, healing- en opstelling technieken, TRE en alle wijsheid uit de vijf elementen om je terug naar jezelf te brengen.
Praktische informatie
Op dinsdag 10 september 2024 is de start bij de Hoorneboeg in Hilversum. Er zijn nog een paar plekken vrij! Als je geen ervaring hebt met ademwerk doe je minimaal één individuele sessie in de praktijk in Utrecht/Vleuten (niet inbegrepen bij de prijs van het programma). Dit is nog mogelijk op maandag 26 augustus. De prijs van het programma voor particulieren is €1448,- inclusief BTW. Als werknemer kun je in veel gevallen gebruikmaken van een persoonlijk ontwikkelingsbudget of opleidingsbudget. Ga hierover vooral in gesprek met je werkgever. Het zakelijke tarief is €1599,- exclusief BTW. Betalen in 2 of 3 termijnen is mogelijk. Hier vind je meer informatie en kun je je aanmelden.
Bron: TNO factsheet 2023, onderzoek Cigna International Health
