Vind je authentieke zelf met inzichten van Gabor Maté

Maatschappelijke druk en een constante focus op prestaties lijken er steeds meer toe te leiden dat mensen uitgeput raken en zichzelf kwijtraken. Het gedachtengoed van Gabor Maté kan je helpen met het hervinden van je authentieke jij; degene wie jij in essentie bent. Zijn focus ligt op jezelf ‘helen’, in plaats van willen ‘verbeteren’, door je eigen talenten en verloren delen te hervinden. Hoe meer je jezelf terugvindt en verbindt met jouw kern, hoe beter je grenzen kunt stellen en balans kunt brengen tussen inspanning en ontspanning. Hieronder deelt trainer Tjeerd Bartlema, verbonden aan vanHarte&Lingsma, zijn visie op de relatie tussen gezondheid en authenticiteit, geïnspireerd door Gabor Maté. 

Vind je authentieke zelf met inzichten van Gabor Maté

Tjeerd: ‘Er is zoveel wat ‘moet’ en ‘hoort’. Ook de druk om jezelf verder te verbeteren en succesvol te zijn, neemt toe. Succes is een illusie. Als je jezelf steeds vergelijkt met een ander of wat op een bepaald moment had moeten zijn, dan maak je zowel het moment als je uniekheid kapot. De uitdaging is om jouw situatie in het hier en nu te accepteren, zonder deze te vergelijken met anderen. En vanuit die acceptatie een passend leven te creëren, waarin je kunt zijn wie jij bent en jouw talenten kunnen floreren.

‘Nee’ tegen de ander, is ‘Ja’ tegen jezelf

Het bizarre is dat juist de zelfverbeteringscultuur van nu voor veel stress zorgt. Je kunt ervan overtuigd raken dat je niet goed bent zoals je bent, abnormaal zelfs (vergeleken met de maatschappij) en er iets mis met je is. Daarmee raak je niet alleen uit verbinding met jezelf (je passies, talenten en potentieel) en je lichaam, maar ook uit balans. In je dagelijkse leven kan dit tot destructief gedrag leiden. Denk aan harder werken om jezelf te bewijzen, moeite met nee zeggen of wat jij graag zou willen en nodig hebt, aanpassen aan de ander, jezelf wegcijferen, uitputten en anderen pleasen, waardoor je te vaak over je grenzen heengaat. Na een dag werken voel je je uitgeblust en leeggezogen, terwijl er thuis misschien ook nog een gezin is dat aandacht vraagt. Of je merkt dat je het moeilijker vindt om te voelen wie je écht bent en waar je interesses liggen. Wat vind ik nu eigenlijk nog leuk? En waar krijg ik energie van? Als je steeds op ‘aan’ staat en nooit meer op ‘uit’, is de uitputting nabij.

Gratis oefening: eerste stappen terug naar jezelf, voordat je lichaam ‘nee’ zegt

Als er iets flink misgaat met jezelf – lichamelijk, geestelijk of emotioneel – dan ben je al te ver en vaak over je grenzen gegaan en de verbinding met jezelf kwijtgeraakt. Wil je de signalen van je lichaam leren herkennen? Download dan hier een gratis oefening. Mocht je meer begeleiding en verdieping willen, kijk dan eens naar de training Authenticiteit & Persoonlijke Kracht (APK).

Van ‘verbeteren en fixen’ naar ‘helen en terugvinden van verloren delen’

Gabor Maté omschrijft in zijn boeken ‘De mythe van normaal’ en ‘Wanneer je lichaam nee zegt’ dat we de focus van zelfverbetering mogen verleggen naar ‘helen’. Heling is het terugvinden van de verloren gegane delen in jezelf, in plaats van deze beter te willen maken. Je hoeft jezelf niet te fixen; je bent al oké. Tijdens een helingsproces ga je je weer verbinden en verenigen met innerlijke kwaliteiten die als potentieel in je verscholen liggen en het leven zinvol maken. We hebben allemaal een diep verlangen om van betekenis te zijn voor anderen en op een passende manier (die voor jou klopt) waarde toe te voegen. Die waarde kun je het best creëren met het palet van talenten, kwaliteiten, drijfveren en waarden die jou uniek en authentiek maken.

Wat is authenticiteit nu eigenlijk?

Authenticiteit is net zoals liefde, moeilijk om te definiëren, maar kan wel ervaren en beleefd worden. Hoe meer je dat doet, hoe meer gevoel je erbij krijgt. Authenticiteit wordt in onze Westerse cultuur al vroeg onderdrukt. In de opvoeding worden natuurlijke impulsen en gevoelens vaak geremd. ‘Als je nu niet ophoudt met huilen (of met boos zijn), moet je naar je kamer’. Als isolatie het gevolg is van het voelen wat je lichaam of geest je probeert te vertellen en waar je als kind nog vrij uiting aan kan geven, dan leer je dat af. Daarmee wordt ook een verbinding met de wijsheid van je lichaam op het spel gezet en vaak verbroken. Dat proces kunnen we eveneens waarnemen op tal van plekken in het bedrijfsleven en de maatschappij. Terwijl juist de verbinding met jezelf essentieel voor authenticiteit is. Veel mensen zijn de connectie met zichzelf en hun lichaam kwijt, waardoor ze niet meer kunnen voelen wat wel en wat niet goed is. Dan kun je tegen te veel zaken ja zeggen en vervolgens over je grenzen gaan.

Verbinding met je lichaam en intuïtie versterken

Authenticiteit leunt op je intuïtie en het voelen van je lijf. Dat is een belangrijk beschermingsmechanisme. Vaak voel je de signalen van je lichaam wel, zoals hoofdpijn, spierpijn, spanning en vermoeidheid, maar ernaar luisteren en handelen in de hectiek van alledag is een ander verhaal. Gelukkig zijn er allerlei oefeningen, die je zelf of met anderen kunt doen, waarmee je je lichaamsbewustzijn en intuïtie kunt versterken. Denk aan wandelen in stilte in de natuur, ademhalingsoefeningen, meditatie, yoga, pilates en qi gong. Als je je lichaam en intuïtie ‘innerlijke stem’ beter hoort, kun je destructieve patronen en gedachten loslaten en vervangen door constructieve leef- en werkgewoonten die goed voor jou zijn en je kracht en levensvreugde verhogen.

Waarom reageer je op een bepaalde manier en doe je wat je doet?

Gabor Maté heeft het over trauma responses: vechten, vluchten en bevriezen. Waarom reageer je op een bepaalde manier op iets? Bijvoorbeeld dichtklappen als een collega zijn stem verheft, ‘overdreven’ boos, emotioneel of angstig reageren op een bepaalde gebeurtenis, etc. Waarom doe je wat je doet en blijf je dit herhalen, terwijl je diep van binnen al langer voelt dat het anders mag… Om daar te komen, heb je meer nodig dan alleen je verstand. Dan komt je intuïtie om de hoek kijken; het portaal tot je hart. Daar waar je passie, verlangens en ware kracht huizen. Onze intelligentie wordt een veel sterker werktuig als we ook ons hart en onze ziel laten spreken.

Energiemanagement en terugvinden van je talenten en potentieel

Als je helder krijgt wat je energie geeft en kost, kun je daar ook iets veranderen. Soms zit je zo in een patroon met een ander gevangen en ben je je er niet eens bewust van. Dan blijf je maar doordenderen. Je hebt jezelf iets opgelegd, omdat je denkt dat het moet, wat tegen jouw natuur ingaat. Dat kost bakken energie en kun je daarom niet lang volhouden. Als je een aap leert zwemmen, zal hij daar best een eindje mee komen, maar hij zal er nooit echt goed in worden en plezier in krijgen, omdat klimmen en slingeren zijn natuurlijk talenten zijn. Deze training geeft een helder inzicht in wat je hebt aangeleerd (en misschien ook best aardig kan) en je talenten, waar je energie van krijgt en waarin je jezelf steeds verder wilt ontwikkelen.

Geen pasklare oplossing

Ieder helings- en bewustwordingsproces is uniek. De eerste stap is het erkennen van de pijn en daar contact mee maken. Het onderzoeken van bepaald gedrag en reacties op triggers, zonder oordeel en het willen fixen. Dus niet het probleem willen wegnemen, maar de delen die verloren zijn gegaan terugvinden in jezelf. Dan ontstaat er ruimte voor een nieuw perspectief, verandering en loslaten.

Als je bijvoorbeeld altijd klaarstaat voor anderen, en jezelf zowel zakelijk als privé te vaak voorbijloopt, kun je ineens ervaren dat het anders kan. Er komt inzicht in de verkramping en dat je in elke situatie een keuze hebt en je daar zelf verantwoordelijk voor bent. Het is altijd makkelijker om te wijzen naar anderen of de te drukke werkomgeving. Maar de basis ligt in het terugnemen van regie over je leven door te doen wat voor jou goed en betekenisvol is. Dan handel je authentieker en kom je in je kracht. Zoals elk proces gaat dit in stapjes en met vallen en opstaan. En daar mag je jezelf de tijd voor gunnen.

Over Tjeerd

Tjeerd is een van de trainers van de nieuwe opleiding Authenticiteit & Persoonlijke Kracht (APK) van vanHarte&Lingsma. Hij heeft vijftien jaar bij vanHarte&Lingsma gewerkt en is nu als zelfstandige en freelancer bij deze training en een aantal nieuwe programma’s betrokken. Tjeerd heeft ervaring als change manager, organisatiecoach en leidinggevende in verschillende type organisaties. Hij begeleidt inmiddels ruim vijfentwintig jaar directieteams en managementteams en coacht directeuren, hoofdredacteuren, leidinggevenden en teamcoaches. Dat persoonlijk en professioneel leiderschap alleen zinvol en duurzaam versterkt kan worden vanuit verbinding met anderen en de wereld, is voor hem een essentiële paradox.

Dit artikel is geschreven in samenwerking met vanHarte&Lingsma. Echter hebben wij onze mening hier niet door laten beïnvloeden en past een samenwerking altijd bij de visie van Holistik.