Tegenwoordig wordt iemand al snel een ‘narcist’ genoemd. Vaak wordt daar dan iemand met een wat groot ego mee bedoeld. Het is echter belangrijk om onderscheid te maken in iemand met wat egocentrisch gedrag en iemand met een narcistische persoonlijkheidsstoornis. Mjon van Oers, auteur van onder meer het boek ‘Narcistisch Misbruik in de Liefde’, beschrijft wat narcisme in liefdesrelaties wél en niet is.
Wat narcisme niet is
Mjon: “Het kan verleidelijk zijn om een ex te bestempelen met een bepaald label en zo uit te leggen wat er mis is gegaan in een relatie. De term narcist komt daarbij steeds vaker naar boven. Maar een soms wat te groot ego kan een rol spelen in elke relatie. Iemand die zijn berichtjes niet direct beantwoordt of iets niet doet wat jij zou willen dat ze doen, is niet direct een narcist. Het is dus belangrijk om voorzichtig te zijn met de manier waarop je anderen labelt, zelfs als diegene je pijn heeft gedaan. Dat gezegd hebbende, een narcistische persoonlijkheidsstoornis (NPS) is een zeer reële diagnose en er zijn veel mensen die negatief zijn beïnvloed door relaties met individuen met deze stoornis. Het is daarom belangrijk om de kenmerken van narcisme in relaties te herkennen om jezelf er tegen te kunnen beschermen.
Wat narcisme wél is
Simpel gezegd verwijst de term ‘narcisme’ naar een ziekelijke vorm van egocentrisme en een gebrek aan empathie. Om zinvolle en gezonde relaties te hebben en om goed in het leven te functioneren, is empathie voor anderen een cruciaal ingrediënt. Er zijn echter ook mensen die opereren op basis van de overtuiging dat de wereld om hen draait. Dit wordt bewezen door hoe ze zich gedragen in relaties en met de wereld in het algemeen. De vraag van narcisten naar constante aandacht, bewondering, goedkeuring en de eis om aan al hun behoeften te voldoen is schrikbarend. Relaties met zulke mensen worden al snel giftig door narcistisch misbruik.
Verschillende vormen van narcistisch misbruik
Narcistisch misbruik kan verschillende vormen aannemen die allemaal even schadelijk zijn. Enkele veel voorkomende vormen van narcistisch misbruik zijn:
- Emotionele manipulatie. Hierbij gebruikt de narcist schuldgevoelens, schaamte en angst om het slachtoffer onder controle te houden.
- Gaslighting. Dat is een vorm van psychologische manipulatie waarbij de narcist het slachtoffer haar realiteit en geestelijke gezondheid in twijfel laat trekken.
- Verbaal geweld. Dat omvat onder meer beledigingen, scheldpartijen en vernederende
opmerkingen die bedoeld zijn om het slachtoffer te vernederen. - Financiële uitbuiting. Dit houdt in dat de narcist de financiën van het slachtoffer controleert en geld gebruikt als instrument voor manipulatie en controle.
Dit zijn slechts enkele voorbeelden van de verschillende soorten narcistisch gedrag. Narcistisch misbruik kan een diepgaande impact hebben op je mentale, emotionele en fysieke welzijn. Het treft miljoenen mensen over de hele wereld, maar het publieke bewustzijn erover is alarmerend laag. Het is een onzichtbare vorm van emotioneel en psychologische misbruik, die wordt toegepast door narcisten.
Heb jij in je relaties wel eens de volgende dingen meegemaakt?
- Je wist niet meer wie je zelf was of wat je wilde,
- Je (zelf-)vertrouwen was aan flarden,
- Je wist niet meer wat wel en niet waar was,
- Je voelde je gespannen en verward,
- Je voelde dat de persoon die je ooit was langzaam verdween.
Als dat zo is, dan heb je misschien een relatie (gehad) met een persoon met een narcistische stoornis. Mensen die lijden aan deze stoornis kunnen aan de buitenkant volledig normaal lijken, maar er is dan in relaties sprake van een terugkerend patroon van grensoverschrijdend en verstorend gedrag.
Narcistisch misbruik overwinnen
Het herkennen van de tekenen van narcistisch misbruik en het begrijpen van de impact ervan in de liefde is cruciaal bij het doorbreken van de cyclus van misbruik, en het terugwinnen van je gevoel van eigenwaarde en autonomie. Het verraad in de liefde zorgt ervoor dat je hulp en handvatten nodig hebt om goed te kunnen herstellen.
Je kunt als overlevende van narcistisch misbruik worstelen met een laag zelfbeeld, moeite hebben met het vertrouwen van anderen en uitdagingen ondervinden bij het aangaan van nieuwe relaties. Het kan je ook van het plezier in het leven ontnemen. De impact van narcistisch misbruik in de liefde kan overweldigend zijn, maar met de juiste steun en kennis kun je écht beginnen te herstellen.”
Meer lezen over narcisme?
Narcisme: aan déze 9 kenmerken herken een narcist
Narcisme & zelfliefde: waarom het zo’n complexe relatie is
Narcisme: 10 boeken over de verschillende gezichten ervan
