Je hebt het vaak niet door, maar jouw zelfbeeld beïnvloedt je de hele dag door. Je zelfbeeld heeft invloed op de manier waarop je tegen jezelf praat, op de keuzes die je maakt en op je relaties. Het is dus belangrijk om je zelfbeeld te onderzoeken en – indien nodig – te versterken. Maar hoe doe je dat? En hoe heb je jouw huidige zelfbeeld eigenlijk ontwikkeld?
Zelfbeeld verbeteren? Zo leer je positief naar jezelf kijken
Een zelfbeeld is een combinatie van ideeën, gedachten en overtuigingen die je over jezelf hebt. Het gaat dus niet over een objectieve afspiegeling van de realiteit, maar over jouw perspectief op jezelf. Je zelfbeeld beïnvloedt constant, vaak onbewust, je handelen. Je vindt je lichaam bijvoorbeeld niet mooi en wordt daardoor onzeker. Hierdoor ga je je minder uitbundig gedragen, terwijl je misschien van nature wel heel levendig en aanwezig bent. Zo zie je dus ook meteen dat er een verschil is tussen zelfbeeld en karakter. Je karakter gaat meer over jouw natuurlijke voorkeursgedrag.
Negatief zelfbeeld
Je hebt een negatief zelfbeeld, of laag zelfbeeld, als je vooral de nadruk legt op wat je niet bent of kunt. Je vindt het moeilijk om je positieve eigenschappen te zien, hebt weinig vertrouwen in jezelf en kunt moeilijk met foutjes of mislukkingen omgaan. Deze bevestigen voor jou namelijk het idee dat jij niet goed bent zoals je bent, en voelen dus snel heel zwaar. Het kan zijn dat de angst om te falen je er zelfs van weerhoudt iets überhaupt te proberen.
Wat zijn de gevolgen van een negatief zelfbeeld?
Een negatief zelfbeeld kan vergaande gevolgen hebben als het lang aanhoudt. Je kunt psychische klachten ontwikkelen zoals faalangst, sociale angst, depressie, angst of eetproblemen. Je maakt jezelf klein en durft steeds minder. Hierdoor onderneem je minder en heb je dus ook weinig de kans om te ervaren dat je dingen wél kunt en dat mensen je wél leuk vinden. Zo kom je in een vicieuze cirkel terecht.
Positief zelfbeeld
Misschien denk je dat mensen met een positief zelfbeeld constant heel blij met zichzelf zijn. Maar dat is natuurlijk niet zo. Mensen met een gezond zelfbeeld identificeren zich alleen niet met hun fouten of tekortkomingen. Die mogen er gewoon zijn en bepalen niet (voor langere tijd) hoe ze zich over zichzelf voelen. In de basis voelen deze mensen dat ze er mogen zijn zoals ze zijn. Je vindt natuurlijk altijd sommige eigenschappen van jezelf leuker dan andere, en er is altijd ruimte voor groei. Maar als je een positief zelfbeeld hebt, kun je kritisch naar jezelf kijken vanuit een basis van zelfliefde, zelfvertrouwen, en zelfacceptatie.
Wat heeft invloed op je zelfbeeld?
Je zelfbeeld is een optelsom van alles wat je tot op heden hebt meegemaakt. Van onbewuste overtuigingen, verlangens, angsten, gedachten en oordelen. Je zelfbeeld begint zich al heel vroeg in je leven te vormen. Juist als je je nog ontwikkelt ben je gevoelig voor externe invloeden. Dus als je als kind werd gepest of ouders of verzorgers had die jou belachelijk maakten, dan kan dat je hele leven lang impact hebben. Omgekeerd geldt het natuurlijk ook. Als je ouders jou regelmatig vertelden dat je leuk, lief en slim bent, dan heeft dat een hele positieve werking op je zelfbeeld. Ook je tienerjaren hebben vaak grote invloed op hoe je jezelf ziet. In deze periode ben je extra bezig met jezelf vergelijken met anderen. Tieners voelen zich vaak bekeken en beoordeeld, willen ergens bij horen, en zijn volop op zoek naar wie ze eigenlijk zijn.
Trauma en je zelfbeeld
Traumatische gebeurtenissen kunnen ook veel invloed hebben op je zelfbeeld. Als je bijvoorbeeld mishandeling of verwaarlozing meemaakt, kan dat je zelfbeeld enorm verlagen. Je zelfbeeld kan ook beïnvloed worden door de manier waarop jij hebt gereageerd tijdens een traumatische gebeurtenis. Je voelt je misschien schuldig over je reactie of schaamt je ervoor. Dat is zonde, want als je in een overlevingsstand staat heb je nauwelijks controle over je reactie. Je overlevingsinstinct neemt het roer over.
Hoe krijg je een beter zelfbeeld?
Je begrijpt nu vast waarom het van belang is om een goed zelfbeeld te hebben. Je relaties zullen verbeteren, je zit lekkerder in je vel, en je kunt meer genieten van je dagelijkse leven. Constante negatieve gedachten en emoties over jezelf kunnen je (onbewust) veel stress bezorgen, en dat is nadelig voor je gezondheid. Je zelfbeeld verbeteren is dus ook goed voor je lijf!
Hoe kun je je zelfbeeld verbeteren? De eerste stap is je bewust worden van je zelfbeeld. Dat klinkt heel simpel, maar omdat veel overtuigingen over jezelf verankerd zitten in je onbewuste, kan dat nog een hele uitdaging zijn. Hoe praat jij gedurende de dag tegen jezelf? Word je daar eens bewust van. En onderzoek waar jij deze ideeën eigenlijk vandaan hebt gehaald. Komen er herinneringen aan vroeger boven? De oorsprong van een negatief idee vinden kan al heel veel ruimte geven.
Tips om je zelfbeeld te verbeteren
Schrijf alle gedachten en oordelen op die je over jezelf hebt, dit geeft inzicht over je zelfbeeld. Kijk vervolgens eens of je bewijs kunt vinden voor het tegendeel. Bijvoorbeeld: ‘Niemand vindt mij aardig.’ Bewijs voor het tegendeel: ‘Ik heb vrienden die om me geven, mijn moeder zei gister nog hoe veel ze van me houdt, en een kennis zei vorige week nog dat ze graag met me wilt afspreken.’ Het is niet erg als je in het begin op zoek gaat naar bewijs in de externe wereld, zoals in dit voorbeeld. Maar het doel is uiteindelijk natuurlijk dat je dat helemaal niet nodig hebt, omdat je jezélf aardig vindt, je een positief zelfbeeld hebt. Experimenteer daarom eens met affirmaties; zeg vriendelijke dingen tegen jezelf. Geef jezelf een compliment. Behandel jezelf zoals je een goede vriend zou behandelen. En als het lukt, ga dan voorzichtig uit je comfort zone en probeer iets nieuws, simpelweg om iets nieuws te proberen. Falen kan dan dus niet. En wees vervolgens trots op jezelf.
Nieuw! Trauma & je lichaam pakket
Herkennen, helen en voorkomen met trauma-expert Suze Retera. Nu voor slechts €29,95
