Epigenetisch psycholoog Emilie Koppius is er van overtuigd dat we met wat meer kennis over de werking van onze hersenen andere keuzes gaat maken. Ze vergeleek het brein van mens en dier en kwam tot 5 wijze levenslessen die wij mensen kunnen leren van dieren. En geloof ons, ze maken jouw leven een stuk overzichtelijker.
Epigenetisch psycholoog: déze 5 levenslessen kunnen wij mensen leren van dieren
Emilie: Het menselijk brein bestaat uit drie lagen; de buitenste en grootste laag is de neocortex. Dit deel stelt je in staat om te leren, te onthouden, te redeneren en te analyseren. Dankzij de neocortex kun je herinneringen verwerken. Onder deze grote hersenen ligt het ‘limbische brein’, ook wel het ‘zoogdierenbrein’ genoemd dat betrokken is bij emoties, herinneringen en seksueel gedrag. Tot slot het derde (en oudste) gedeelte ‘het reptielenbrein’ of ‘de kleine hersenen’, ook wel de zetel van ons onderbewuste brein. Dit gedeelte van de hersenen maakt bepaalde gedragingen tot een automatische gewoonte.
Onbewust functioneren van hersenen
Onze oudste twee lagen van de hersenen (het limbische- en reptielenbrein) functioneren onbewust. Reptielen en lagere zoogdieren weten ook niet precies waarom ze doen wát ze doen. Ze hebben geen seks om kinderen te maken, maar puur omdat het goed voelt. Pas miljoenen jaren later is onze neocortex ontstaan, wat bij de mens ook wel het ‘gezonde verstand’ heet. De neocortex is zelfs verantwoordelijk geweest voor menselijke beschaving zoals wij die vandaag de dag kennen. Door deze laag kunnen wij bijvoorbeeld denken, spreken en een herinnering ophalen. Op zich een zeer positieve ontwikkeling. Echter is er altijd een keerzijde aan de medaille. Eén van de nadelen van ons ontwikkelde vergrootte brein is dat we vast kunnen komen te zitten in het verleden; wij zijn als mens – in tegenstelling tot dieren waarbij dit deel van de hersenen een stuk minder ontwikkeld is – in staat traumatische ervaringen te herbeleven en zelfs te beleven vóórdat de ervaring zich (mogelijk) voordoet.
Herbeleven traumatische ervaringen
Dit betekent dat je alleen al met gedachten dezelfde stress-hormonen aan kunt maken, zonder dat deze gebeurtenis in de werkelijkheid plaats vindt. De neocortex maakt namelijk geen verschil tussen wat het in realiteit ziet en wat het zich herinnert. En voor het brein geldt; des te vaker wij een gedachte overdenken, des te groter en uitgebreider de neurale verbindingen in ons brein worden (de ingesleten patronen), waardoor wij deze herinnering nóg makkelijker en levendiger kunnen ophalen. Oftewel; we belanden hierdoor in een negatieve spiraal. Het gevolg van het herhaaldelijk overdenken is dat op den duur de gedachte opgeslagen wordt in ons onderbewuste brein en een continue (overbodige) stress respons kan oproepen. We kennen allemaal de nadelige gevolgen van stress.
Minder herinneringen is relaxed
Dieren hebben een minder ontwikkelde neocortex en zijn daarom minder in staat herinneringen op te halen. Mocht je een huisdier hebben, dan is het je vast opgevallen dat een poes miauwt en een hond blaft als ze eten krijgen. Op het moment dat het eten wordt voorgeschoteld, is het huisdier slechts in het moment aan het genieten van het eten, zonder na te denken over wat er daarna op de planning staat of wanneer de volgende maaltijd geserveerd zal worden. Wat een rust!
5 levenslessen van dieren
1. Leef in het moment
Klinkt wat abstract, maar probeer eens bewust en mindfull alleen bezig te zijn met één ding zonder jezelf te laten afleiden door alle andere externe prikkels; When you eat, eat. When you sleep, sleep. When you sit, sit.
2. Luister naar je intuïtie
Dieren vertrouwen voornamelijk op hun instinct en reageren direct op signalen uit de omgeving. Mensen daarentegen zijn geneigd alles verstandelijk te beredeneren, waardoor we vaak voorbij gaan aan de informatie die onze zintuigen geven. Wanneer je leert te vertrouwen op je intuïtie, creëer je ruimte om mooie situaties te laten ontplooien.
3. Plan dagelijks rustmomenten in
De mate waarin mensen tegenwoordig stress ervaren, is buiten proportioneel. Dieren gaan zuinig om met hun energie en nemen na blootstelling aan stress genoeg tijd om weer tot rust te komen. Dit in tegentelling tot mensen, die zichzelf blijven blootstellen aan stressprikkels waardoor zij deze ruststand niet tot nauwelijks bereiken. In deze staat opent de deur zich voor mentale en/of lichamelijke klachten.
4. Neem jezelf en je gedachtes niet zo serieus
We hebben allemaal regelmatig een klein duiveltje in ons hoofd die je bekritiseert hoe je het beter, sneller en efficiënter kunt doen. Dit wordt gecreëerd door verwachtingen van onszelf en de buitenwereld. Dieren richten zich daarentegen alleen op eten, slapen, voortplanten en liefde geven en ontvangen. Door het stemmetje in je hoofd niet altijd zo serieus te nemen en het probeert los te laten, blijft er meer tijd en energie over om in het moment te genieten.
5. Luister naar je lichaam
Een dier eet en drinkt alleen wat het nodig heeft. Mensen daarentegen luisteren vaak te weinig naar de signalen van het lichaam waardoor ze geneigd zijn zichzelf te overeten en meer te drinken dan nodig is. Beter luisteren naar je lichaam is de sleutel tot een gewicht dat bij je past.
Gedachtes over verleden of toekomst
Het is niet zo dat terugdenken aan het verleden of de toekomst slecht is. Het gaat er alleen om dat je je bewust wordt van de onderbewuste destructieve gedrags- en gedachte patronen. Op deze manier gaat de neocortex dus vóór je werken, door gebruik te maken van onze capaciteit om (opnieuw) te leren en herinneren. Het is mogelijk om je hardnekkig ingenestelde patronen te herprogrammeren, zodat je meer geniet van het heden, in plaats van je te laten leiden door het verleden en de toekomst.
