Onderstaande route komt uit het 10.000 stappenboek van Arie Boomsma in samenwerking met de ANWB. Hierin zijn 30 prachtige wandelingen gebundeld, door de mooiste steden en natuurgebieden, allemaal rond de 10.000 stappen lang. Hier kun je het bestellen.
Via graspaden over dijkjes wandel je langs voor- malige polders die functioneren als buffers voor de opvang van overtollig water uit de Merwede. Het verdronken landschap biedt onverwachte vergezichten en laat zien hoe de natuur de ruimte inneemt die de beheerders haar bieden. Aan het eind van de route voert De Pannenkoek je terug naar de tijd dat griendwerkers de wilgenakkers van de Biesbosch exploiteerden.
De Grote Waard, die in de 13e eeuw ontstond door een aantal bestaande polders tot één groot akker- en weidegebied samen te voegen, heeft anderhalve eeuw bestaan. Overstromingen sloegen delen van de veenbodem weg en in de waard ontstond een binnenzee. Door rivierafzettingen vormden zich daarin zandplaten van zand en rivierklei. Onder invloed van eb en vloed zette de rivier de oevers van de talloze eilandjes en kreken tweemaal per dag onder water. In het gebied groeiden vooral riet en biezen. Zo ontstond de naam Biesbosch.
Loop naar het bordje Biesbosch, Brabantse Biesbosch rechts van de inrit van P. Loop via het brede wandelpad rechts van de weg (Hilweg) ri kp15 (=knooppunt 15). Verderop rechts aanhouden en bij kunst- werk Uitkijk naar het landschap LA (=links aanhouden).
De enorme opengewerkte koker van Urs Pfannenmüller vestigt je aandacht op de voormalige polder Hardenhoek. Voormalige polder, want de dijken zijn deels afgegraven, zodat het binnendijkse gebied in verbinding staat met de Merwede. Zo vormt de polder een buffer die overtollig rivierwater kan opvangen als het peil in de Merwede stijgt. Het is een van de 34 projecten die de afgelopen jaren werden uitgevoerd in het kader van Ruimte voor de Rivier, een nationaal project om de opvang van water langs de grote rivieren te verbeteren. Daarbij wordt groot gedacht: de buffer hier in de Noorderwaard heeft een oppervlakte van 9000 voetbalvelden!
Doordat de dijk werd doorgestoken, is het waterpeil gestegen. Dat dit direct invloed heeft op de begroeiing, zie je aan de rijen bomen die natte voeten niet verdragen. Veel meer dan een skelet is er niet van over!
Bij kp15 RA (=rechts aanhouden) ri kp11. Einde dijkje na klaphek LA, voor de weg RA en de dijk volgen. Na tweede klaphek parkeerplaats oversteken, de dijk op en 246 bij kp11 RA ri kp10.
Bij extreem hoog water kunnen delen van de route tussen kp15 en kp11 onder water komen te staan. Sla bij kp15 dan LA ri kp16. Daar RA rich- ting kp11 en kp10. Neem deze route ook als je met een hond wandelt.
In 1988 zijn in de Brabantse Biesbosch vijf bevers uitgezet. De dieren voelen zich in het gebied uitstekend thuis. Inmiddels zijn er circa driehonderd en liggen er verspreid door het hele gebied tientallen beverburchten. Overdag liggen de bevers daar te slapen. Alleen als de burchten bij hoogwater onderlopen, gaan ze overdag op pad. Over het algemeen zul je de bevers zelf daarom niet zo snel tegenkomen. Maar hun sporen kun je hier en daar herkennen. Knaagsporen bijvoorbeeld. Bevers eten graag wilgen- of vlierenbast. Of de glijsporen van een beverwissel. Die ontstaan zijn doordat ze zich met hun dertig kilo zware lijf steeds via hetzelfde baantje van een dijk laten glijden.
Bij kp10 LA ri kp93, Spieringsluis. Direct na sluis RA, fietspad volgen. Bij kp93 LA ri kp94, Jantjesplaat. Bij kp94 RD (=rechtdoor) ri kp62. Na 500 m RA via dijkje. Na bruggetje RD ri kp95.
Tot 2013 werd hier op de Jantjesplaat landbouw bedreven. Inmiddels is er veel veranderd. Ook hier werden dijken doorgestoken, zodat er een verbinding met de Merwede ontstond. Het gebied veranderde in een uitgestrekt en vogelrijk wetland met wilgenbossen, reeën, bevers en hier en daar nog sporen van de oude polder, zoals weer van die ‘spooky’ rijen boomskeletten.
Bij kp95 RA ri kp94. Op Y-splitsing links aan- houden en voor P langs naar kp94. Daar LA ri kp93. Op kruispunt RA (Spieringsluis). Na het sluisje de autoweg blijven volgen. Aan het einde het dijkje op en bij kp10 RA en via kp11 en kp16 naar kp81.
Bij kp81 RA ri kp83. Na 220 m LA via brugge- tje met een lus langs de grienden en de eenden- kooi. (Is het gebied niet toegankelijk? Blijf het dijkje dan volgen en loop via kp82 en kp85 naar P.)
De helling, die na regenval in een modderglij- baantje verandert, verraadt het al: je gaat hier een lager gelegen gebiedje in. De Pannenkoek wordt het genoemd. Het is ingericht als een openlucht- museum waar je ziet hoe de wilgenakkers in de Biesbosch eruit zagen. Als wijnranken stonden de kniehoge stobben in rijen achter elkaar. In de winter werd het ‘rijshout’ geoogst. De griendwerkers kwamen met bootjes naar het griend om daar de takken en twijgen van de wilgen te snijden. Dunne twijgen werden gebruikt om manden te vlechten, dikkere takken om hoepels voor vaten of stoelpoten te maken.
Wilgentakken werden ook gebruikt om zinkstuk- ken te maken voor de versterking van dijkwanden: een bundel lange wilgentakken werd samengebonden tot een meterslange ‘wiep’, van die wiepen werden daarna grote matten gevlochten, die men met stenen tegen de dijkwand liet afzinken. Door de opkomst van kunststof verminderde de vraag naar wilgenhout een jaar of vijftig geleden. Maar daarin lijkt een kentering te komen. Met het oog op de milieueffecte groeit de vraag naar het traditionele wilgenhout de laatste jaren weer.
Bij kp83 RD ri kp82. Op Y-splitsing rechts aanhouden en op picknickweitje RA.
De grienden lagen vaak een eind van de bewoonde wereld af. Daarom bleven de griendwerkers, als ze eenmaal op hun werkplek waren, doorwerken tot ze een hele schuit hadden volgeladen. Dat kon tot twee weken duren. Ondertussen moesten ze op het griend overnachten. Dat deden ze in griendhutten op een hoger gelegen terrein. Hier op het picknickweitje zie je zo’n ‘Schrankkeet’ staan. Bepaald geen gerieflijke overnachtingsplaats!
Bij kp82 RA naar kp85 en P.
Over de Biesbosch, de geschiedenis van het gebied en haar bewoners is van alles te ontdekken op Biesbosch MuseumEiland, Hilweg 2, Werkendam (di-vr 10.00-17.00 uur, za-zo 11.00-17.00 uur, apr-okt ma 10.00-17.00 uur, biesboschmuseumeiland.nl).
