Een verslaving is een veel voorkomende manier om te vluchten voor je gevoelens. Van jongs af aan leren we al om de negatieve emoties te vermijden en de positieve juist vast te houden. We hebben niet geleerd om oncomfortabele gevoelens toe te laten en te verdragen, dus schieten we in een vlucht- of verdovingsreactie. Omdat die reflex je direct van je ongemak lijkt te bevrijden, zal je die vaker inzetten en kan er een verslaving ontstaan. Wil jij je van deze nare trekkracht bevrijden? In zijn boek Verslaving als Kans laat counselor en ervaringsdeskundige Arold Langeveld zien hoe deze strijd je ook een grote kans biedt om je emotionele welzijn flink te upgraden. Hieronder deelt hij een aantal waardevolle inzichten.
Verslaving als kans: zo nodigt het je uit om meer te gaan voelen
Maar wanneer is iets eigenlijk een verslaving? Eén van de definities is: een onweerstaanbare behoefte voelen om middelen te gebruiken. Het verlangen wordt op een gegeven moment meer een afhankelijkheid, of zelfs een noodzaak. Verslavingen openbaren zich op veel manieren. Denk aan een hang naar drank, drugs, spirituele ervaringen, je telefoon of handelen in crypto’s.
Arold: ‘Verslaving is vaak een tijdelijke ‘oplossing’ van buitenaf voor wat zich binnenin ons afspeelt. Vroeg of laat vraagt onze innerlijke wereld om aandacht, vooral wanneer er gevoelens opkomen waar we onder lijden. Helaas is het leren omgaan met deze gevoelens voor de meesten van ons geen structureel onderdeel van de opvoeding geweest. Doordat we in onze jeugd de overtuiging hebben meegekregen dat we vooral positieve gevoelens moeten nastreven, proberen we negatieve emoties te onderdrukken. Met dit gedrag beperken we niet alleen onszelf, maar geven het ook door aan onze kinderen. Daardoor begint al jong de zoektocht in de buitenwereld naar dingen die onze binnenwereld positief moeten beïnvloeden.
Goed versus slecht
Deze neiging om negatieve emoties te willen vermijden door iets van buitenaf tot ons te nemen, heeft ons niet verlaten toen we eenmaal volwassen werden. Ook als volwassene weten we ons nog steeds geen raad met ongemak, spanning of lijden, en willen we daar zo snel mogelijk een eind aan maken. Het komt simpelweg niet in ons op dat je ergens last van mág hebben. Sterker nog, dat je jezelf met het onbehagen kunt verbinden door dit ten volle toe te laten en nieuwsgierig te zijn naar wat je precies voelt. Die mogelijkheid hebben we niet meegekregen, waardoor veel van onze energie gaat naar het willen creëren van ‘goede’ gevoelens en het weg zien te poetsen van ‘slechte’ gevoelens. Hierbij komen middelen of activiteiten op ons pad, met de kans dat deze een snelle oplossing bieden voor de gevoelens of ervaringen die we afwijzen. Wanneer we merken dat zo’n middel of activiteit ons helpt de ongewenste gevoelens te onderdrukken, kan zich ongemerkt een verslaving ontwikkelen.
Verslaving hoort bij mens-zijn
Je verslavingsgedrag bestaat uit patronen waar je niet bewust voor kiest. Deze patronen hebben zich ergens in je leven meester van je gemaakt. Het woord patroon komt niet voor niets van het Franse woord ‘patron’, dat ‘baas’ betekent en deze patronen lijken dan ook krachtiger te zijn dan het lichaam waar ze in opkomen. Patronen laten ons middelen gebruiken en dingen doen die iets te bieden hebben, maar waar je een prijs voor betaalt als je er mateloos in wordt. Dit gaat over middelen, ervaringen en activiteiten die je misschien nooit als verslavend hebt willen zien. Denk aan succes, geld, seks, contact, perfectie, spullen, smartphone, geluk, sport, partner, televisiekijken, je kind(eren), je huis, je auto, status, werk, snoep, crypto, avontuur, vrienden, pijnstillers, roddelen, piekeren, je huisdier, zelfhulpboeken, internet, drama, hobby, klagen, beleggen, romantiek of spirituele ervaringen. Het gaat om menselijke behoeften die je – als je er structureel iets in jezelf mee uit de weg gaat – een dwangmatig karakter kunnen krijgen.
Universele menselijke reactie
We ervaren het als normaal dat we daarbij streven naar meer, anders, minder, verder en beter. Dat we zoeken, zoeken, zoeken en maar niet echt vinden. Dit is niemand vreemd. Iedereen kent de kracht van verslaving. Ik zie verslaving daarom niet als een afwijking of ziekte, maar als een universele en menselijke reactie. Het fenomeen verslaving is standaard meegeleverd met ons mens-zijn en daardoor beschouwen de meeste mensen hun dwangmatige mateloosheid ook als normaal en niet als een verslaving. Denk maar eens aan iets als het gebruik van social media: dat veel mensen acht of meer uren per dag op hun mobieltje kijken zonder dat er alarmbellen afgaan, is op zijn minst opmerkelijk. Het is overduidelijk verslavingsgedrag, al heeft het dan geen zichtbare lichamelijke gevolgen en denken we er niet werkelijk last van te hebben.
Schuld en schaamte
Abnormaal, afwijkend en zorgelijk of zelfs ziekelijk vinden we een verslaving pas als het om obsessief gebruik van bijvoorbeeld drank, drugs, pillen, seks, gamen, kopen, eten (en niet-eten), porno of gokken gaat. En dan met zo’n frequentie en intensiteit dat er sprake van ‘schade’ is. Dan pas gaan we ons zorgen maken, de omgeving doorgaans eerder dan de gebruiker zelf. Persoonlijk maak ik een onderscheid tussen middelen en activiteiten die we gewoon lekker vinden en gebruik en gedrag waarmee we ongewenste gevoelens onderdrukken. In het laatste geval verschijnen er gevoelens die we bij het merendeel van onze geaccepteerde gewoontes en verslavingen niet tegenkomen: schuld en schaamte.
Verslaving als kans
In mijn boek Verslaving als kans deel ik een andere perspectief op verslaving. Je wordt er door uitgenodigd om open te staan voor de mogelijkheid dat je gebruik niet de kern van het probleem is. Je gebruik en/of je gedrag is een reactie op de pijn, het verdriet, de verveling, de leegte en de machteloosheid die eronder schuilgaat. Het is een vlucht voor wat zich in en buiten je manifesteert en waarvan niemand je geleerd heeft hoe je daar anders mee om zou kunnen gaan. Het goede nieuws is dat dat alsnog kan. Verslaving is een kans! Meer informatie vind je hier.’
Over Arold Langeveld
Arold (1966) begeleidt high performers en mediapersoonlijkheden in het omgaan met spanning, zichtbaarheid en verslaving, als counselor bij Alheel. Hij werd onder meer opgeleid door Scott Kiloby en werkte in verschillende verslavingsklinieken. In de film Alles over niets (2013) speelde hij zichzelf. Hij treedt op als spreker over non-dualiteit en verslaving in binnen- en buitenland.
Mis nooit meer iets van Holistik!
Schrijf je in voor onze newsletter & never miss a single story.Ja, houd mij op de hoogte!
