Ongeveer 5-15 % van de mensen heeft gedurende het leven last van een sociale angststoornis, ook wel sociale fobie genoemd. Een sociale angststoornis komt ongeveer anderhalf keer vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. Als je een sociale angststoornis hebt ervaar je intense angst in sociale situaties. Een sociale fobie kan verergeren of zelfs ontstaan als je gedurende een langere tijd geïsoleerd bent. Nu de wereld langzaam weer open gaat is het dus een belangrijk onderwerp om meer over te leren. Hoe je een sociale angststoornis herkent en wat je eraan kunt doen lees je hieronder.
Sociale angststoornis: dit zijn de symptomen en zo verlicht je ze
Er worden twee soorten sociale fobie onderscheiden. Bij een ‘specifieke sociale angststoornis’ is dat een specifieke situatie, bijvoorbeeld bij het geven van een presentatie. Bij een ‘gegeneraliseerde sociale angststoornis’ word je in allerlei verschillende situaties angstig. Mensen met een sociale angststoornis zijn bang om veroordeeld te worden of voor gek te staan. Ze gaan daarom sociale situaties vermijden. Een sociale fobie kan zo het dagelijkse leven sterk beïnvloeden. Niet alleen op sociaal vlak; je opleiding, werk en persoonlijke groei kunnen ook flink lijden onder een sociale angststoornis. Iemand met een sociale fobie weet trouwens vaak op rationeel niveau wel dat de angst niet ‘nodig’ is. Dat verandert echter weinig of niets aan het overweldigende gevoel van angst.
Symptomen
Op het moment dat je erg angstig bent kunnen de volgende symptomen optreden:
- Trillen, blozen of zweten
- Paniekaanvallen
- Duizeligheid
- Droge mond
- Misselijkheid
- Benauwdheid
- Hyperventilatie
- Hartkloppingen
- Het gevoel dat je de controle over jezelf verliest, gek wordt of doodgaat
Deze symptomen zijn op zich al erg vervelend. Het managen van deze ervaringen kost enorm veel energie en kan tot fysieke en mentale uitputting leiden.
Oorzaak
Het ontstaan van een sociale-angststoornis kan te maken hebben met:
- Erfelijkheid. In sommige families komen angststoornissen vaker voor, en de een is er gevoeliger voor dan de ander.
- Bepaalde stoffen (neurotransmitters) in het bloed en in het zenuwstelsel, zoals serotonine, dopamine en noradrenaline.
- Opvoeding en ervaringen uit het verleden. De manier waarop iemand met angst omgaat is voor een deel aangeleerd.
- Stoffen zoals cafeïne kunnen de lichamelijke verschijnselen van angst versterken.
Sommige mensen hebben meer kans op een angststoornis. Bijvoorbeeld als je alleen woont, geen werk hebt, weinig inkomen of een lagere opleiding hebt, depressief bent, getraumatiseerd bent of verslaafd bent. Het is in deze gevallen niet altijd duidelijk of de sociale fobie oorzaak of gevolg is. Je kunt bijvoorbeeld een sociale fobie krijgen omdat je geen werk hebt, maar het kan ook dat je niet kunt werken juist omdat je een sociale angststoornis hebt.
Behandeling
Hoewel je in de ene periode misschien meer klachten ervaart dan in de andere, gaat een sociale fobie vaak niet vanzelf over. Vermoed je dat je een sociale fobie hebt? Neem dan contact op met je huisarts. Deze kan je doorverwijzen naar een psycholoog. Samen met je behandelaar kies je de behandeling die het beste bij je past. Vaak wordt voor cognitieve gedragstherapie (CGT) gekozen. Hiermee werk je aan het transformeren van belemmerende/triggerende gedachten en oefen je met blootstelling aan sociale situaties. Soms wordt ook medicatie ingezet zoals antidepressiva. Het kan ook helpen om zelf te lezen over de sociale angststoornis.
Wat kun je zelf doen bij een sociale angststoornis?
Tenslotte zijn er ook dingen die je zelf kunt doen om je angstklachten te verminderen.
- Beweeg regelmatig.
- Slaap voldoende.
- Probeer regelmatig te leven. Eet op vaste tijden, ga op vaste tijden naar bed en probeer te blijven werken.
- Eet gezond. Je lijf kan veel beter met stress omgaan als het goed gevoed wordt.
- Vermijd alcohol en drugs.
- Drink minder koffie of vermijd het helemaal.
- Neem dagelijks tijd om te ontspannen met bijvoorbeeld mediatie, yoga, of ademhalingsoefeningen. Zo voorkom je dat de spanningen zich te veel opbouwen.
- Zoek verbinding met anderen op. Vertel ze over je ervaring. Juist met een sociale fobie kan het enorm helend zijn om gehoord en gezien te worden door dierbaren.
- Hoe moeilijk het ook is: onthoud dat angstklachten altijd weer over gaan. In momenten van angst is het moeilijk om je tijdsbesef vast te houden en voelt het alsof het ‘hier en nu’ nooit meer ophoudt. Probeer voorzichtig, misschien samen met een dierbare, om in kleine stapjes door je angst heen te gaan en dingen te doen die je spannend vindt. (Begin hierbij met de dingen die relatief het minste angst opleveren.)
- Houd een dagboek bij waarin je je symptomen opschrijft samen met relativerende gedachten, affirmaties, doelen, oefeningen, etc. Het is nuttig om te schrijven in momenten van angst, maar ook op momenten dat je je rustig voelt. Zo word je je bewuster van je eigen gedachte- en gedragspatronen.
